Igor Eidman
24-8-2024
Nếu sự sụp đổ của Liên Xô là đúng thì Liên bang Nga lẽ ra không tồn tại
Có ba đế chế ở Nga, nhưng không có đế chế thứ tư. Đế chế thứ nhất: Đế chế Romanov; thứ hai là Liên Xô; thứ ba là Liên bang Nga. Giữa họ vào 1917-1919 và năm 1991, xem như có một quá trình nửa tan rã đế chế (chưa hoàn toàn) kết thúc bằng việc tái lập nó.
Năm 1991, Đế quốc Nga, huyền thoại như Liên Xô, sụp đổ. Những mảnh lớn đã vỡ ra khỏi đế chế. Nhưng cốt lõi được gọi là Liên bang Nga vẫn còn. Chỉ những nước cộng hòa mà những người Bolshevik từng trao quy chế liên minh mới có thể giành được tự do khỏi Moscow. Những người khác thì không may mắn; họ vẫn là tỉnh của đế chế mới bị cắt cụt của Liên bang Nga.
Sở dĩ có cuộc chiến tranh tàn khốc như ngày nay là vì lúc đó quá trình chưa kết thúc, đế chế chưa hoàn toàn tan rã. Đế chế chưa hoàn thiện đang cố gắng lấy lại những phần đã được giải phóng khỏi quyền lực của nó và nói chung là mở rộng ảnh hưởng đã bị suy yếu của nó.
Đây là trường hợp xảy ra sau thời kỳ bán rã 1917-1919, khi đế chế Liên Xô liên tiếp phá hủy nền độc lập của Ukraine, Georgia, Armenia, Azerbaijan, Khiva, Bukhara, v.v… rồi sau đó là Latvia, Estonia, Litva, và thậm chí sau đó, sau Thế chiến thứ hai – các nước Đông Âu.
Putin đang cố gắng (không thành công) làm điều gì đó tương tự, cố gắng trả thù cho bán tan rã năm 1991.
Đế chế không thể chịu đựng lâu dài hậu quả của thời gian bán hủy của nó. Vấn đề nan giải bây giờ rất đơn giản: Hoặc nó sẽ sụp đổ hoàn toàn hoặc nó sẽ tiếp tục mở rộng, trong nỗ lực khôi phục vị thế của mình, cho đến khi dẫn đến một cuộc chiến tranh toàn cầu.
Putin tuyên bố sự sụp đổ của Liên Xô là thảm họa địa chính trị lớn nhất thế kỷ 20. Rõ ràng là đối với những người nghĩ như vậy, sự sụp đổ cuối cùng của đế chế sẽ là một thảm họa thậm chí còn lớn hơn. Lập trường của Putin và những người theo ông là hợp lý trong nội bộ.
Nhưng lập trường của đa số những người theo chủ nghĩa tự do ở Nga là thiếu logic. Họ coi sự sụp đổ của Liên Xô là sự giải phóng, nhưng họ sợ sự tiếp diễn tự nhiên của nó – sự giải phóng các dân tộc và các khu vực thuộc đế chế Liên bang Nga lấy Moscow làm trung tâm.
Xin lỗi, nếu Turkmenistan hoặc Georgia rời Liên Xô, thì tại sao Yakutia hoặc Tatarstan chẳng hạn, không có quyền ly khai khỏi Liên bang Nga? Bởi vì trong một năm tồi tệ nào đó, những người Bolshevik, theo ý thích của họ, đã không trao cho họ địa vị của các nước cộng hòa liên minh (nhân tiện, ở Yakutia, vào cuối những năm 20[00], thậm chí còn có một cuộc nổi dậy vũ trang yêu cầu họ được trao địa vị này)?
Đã nói “a” thì bạn cũng phải nói “b”. Nếu sự sụp đổ của Liên Xô là đúng, thì Liên bang Nga (cũng vậy, chỉ là một đế chế bị cắt cụt đáng kể) sẽ không tồn tại. Nhưng hầu hết “người Nga tốt” đều không đủ can đảm để thừa nhận điều này.
Thật khó để dự đoán điều gì sẽ xảy ra sau Liên bang Nga. Có lẽ một số nước cộng hòa và khu vực sẽ chọn nền độc lập hoàn toàn, trong khi những nước khác sẽ thành lập một liên bang hoặc liên minh mới, chân chính, không lấy Moscow làm trung tâm. Có thể có những lựa chọn khác.
Vấn đề chính là nhà nước đế quốc cổ xưa sẽ biến mất, khi một quốc gia hòa bình hay dân chủ, thì không còn là mối đe dọa đối với an ninh quốc tế bằng một thảm họa hạt nhân.
Quá trình sụp đổ tất yếu về mặt lịch sử của Đế quốc Nga chắc chắn sẽ kết thúc. Tất cả các đế chế châu Âu đều sụp đổ trong thế kỷ 20, ngoại trừ đế quốc Nga. Nó giống như một xác sống, đang thối rữa, bốc mùi hôi thối và đầu độc thế giới xung quanh bằng phân của mình.
Igor Eidman, Telegram