Reuters đưa tin, Canada hôm thứ Hai (14/2) đã đưa ra một sáng kiến “58 quốc gia” nhằm ngăn chặn các quốc gia giam giữ công dân nước ngoài vì đòn bẩy ngoại giao, một phương pháp mà Ottawa và Washington cho rằng Trung Quốc và các nước khác đang sử dụng.
Các bộ trưởng ngoại giao đã ký một tuyên bố không ràng buộc nhằm tố cáo điều mà Ngoại trưởng Canada Marc Garneau gọi là hành vi không thể chấp nhận được.
“Bắt giữ người dân từ gia đình họ và sử dụng họ làm con bài mặc cả là bất hợp pháp và vô đạo đức”, ông nói qua điện thoại.
Các bên tham gia sáng kiến khác bao gồm Nhật Bản, Anh, Úc và hầu như tất cả các thành viên của Liên minh châu Âu gồm 27 quốc gia.
Tuyên bố không nhắm vào bất kỳ quốc gia nào, ông Garneau cho biết, tuyên bố được thiết kế để tăng áp lực ngoại giao đối với các quốc gia giam giữ người nước ngoài cũng như những người khác có ý muốn làm như vậy.
Nhưng một quan chức Canada cho biết sáng kiến này xuất hiện do những quan ngại về các vụ bắt giữ người nước ngoài của Trung Quốc, Iran, Nga và Triều Tiên.
Thậm chí trước khi tuyên bố chính thức được phát hành, Hoàn Cầu thời báo đã trích dẫn các chuyên gia giấu tên nói rằng sáng kiến này là “một cuộc tấn công hung hăng và thiếu cân nhắc nhằm khiêu khích Trung Quốc”.
Ottawa đang vướng vào một cuộc tranh chấp với Bắc Kinh, nơi đã bắt giữ hai người Canada vào năm 2018 sau khi cảnh sát Vancouver bắt Mạnh Vãn Châu, giám đốc điều hành cấp cao của tập đoàn Huawei, theo lệnh của Hoa Kỳ. Canada tố cáo hành động mà họ gọi là “ngoại giao con tin” trong khi Trung Quốc khẳng định rằng hai vụ việc không liên quan đến nhau.
Trong số các bên tham gia sáng kiến có Hoa Kỳ. Tuần trước Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã kêu gọi Trung Quốc trả tự do cho hai người Canada và không chấp nhận hành vi “sử dụng cưỡng bức như một công cụ chính trị” của Trung Quốc
Các quan chức Canada cũng cho biết rằng sáng kiến mới này có thể gây áp lực lên Bắc Kinh.
“Chúng tôi muốn làm cho họ cảm thấy khó chịu một chút. Chúng tôi muốn họ biết rằng nhiều quốc gia cho rằng hành vi này là không thể chấp nhận được và hy vọng theo thời gian, tuyên bố mới sẽ góp phần thay đổi hành vi”, một vị quan chức giấu tên cho biết.
Tháng 12 năm ngoái, Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Anh đã đề nghị chính phủ ra tuyên bố việc “bắt giữ tùy tiện công dân nước ngoài” của Iran là hành vi bắt giữ con tin.
Nhân viên cứu trợ người Anh gốc Iran Nazanin Zaghari-Ratcliffe đã bị bắt vào năm 2016 và bị kết án 5 năm sau khi bị kết tội âm mưu lật đổ chính quyền Tehran.
Sáng kiến của Canada đã được khởi xướng vào năm ngoái bởi Francois-Philippe Champagne, người tiền nhiệm của ông Garneau. Ông Champagne hiện là bộ trưởng đổi mới, cho biết rằng bằng cách hợp tác với nhau, các quốc gia có thể tập trung sự chú ý tốt hơn vào những người bị giam giữ.