Hải Vy
SCMP đưa tin, vào tháng 8, Mỹ đã phát động cuộc tập trận quân sự quy mô lớn trên tất cả các lĩnh vực ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương cùng với Anh, Australia và Nhật Bản. Đây là cuộc tập trận đầu tiên thuộc loại hình này trong hơn 4 thập kỷ xảy ra trong bối cảnh tình hình căng thẳng với Trung Quốc đang ngày càng gia tăng.
Cuộc tập trận Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, bắt đầu vào 2/8 và kéo dài đến ngày 27 tháng 8, bao gồm cuộc tập trận hải quân và đổ bộ quy mô lớn lần đầu tiên kể từ cuộc tập trận Ocean Venture của Hoa Kỳ năm 1981 với các đồng minh bao gồm các quốc gia Nato trong khoảng thời gian Chiến tranh Lạnh đang bước sang tầm cao mới.
Theo Hải quân Mỹ, điều này sẽ ra hiệu cho các đối thủ cạnh tranh rằng quân đội Mỹ “vẫn sẵn sàng ở giai đoạn cuối của chiến tranh vì các cam kết hoạt động toàn cầu”.
Theo thông báo của Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc ngày 4/8, cuộc tập trận trùng với các cuộc tập trận huấn luyện quân sự của Trung Quốc trong các khu vực của Biển Đông từ ngày 6/8 đến 10/8. Bảo vệ quyền tự do hàng hải trong các vùng biển tranh chấp này là cốt lõi trong chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương của Washington.
Một tuyên bố chỉ huy cho biết, cuộc tập trận Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bao gồm các lực lượng từ Lục quân, Không quân, Hải quân và Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ, cùng với Lực lượng Vũ trang Anh, Lực lượng Phòng vệ Úc và Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản.
Khoảng 36 tàu hải quân, từ tàu sân bay đến tàu ngầm và hơn 50 đơn vị ảo tham gia cuộc tập trận, bao gồm huấn luyện thực địa, đổ bộ, diễn tập trên không và dưới mặt đất, hoạt động trên không và hoạt động hàng hải.
Các nhà phân tích cho rằng, các cuộc tập trận quy mô lớn báo hiệu sự ủng hộ của Mỹ đối với các đồng minh trong khu vực, cũng như thể hiện sức mạnh đối với Trung Quốc, trong bối cảnh bùng nổ căng thẳng về các vấn đề như thương mại, công nghệ, tấn công mạng, hậu quả của đại dịch covid-19 và quyền con người.
Ngày càng có nhiều lo ngại rằng tranh chấp Biển Đông sẽ nổi lên như một tâm điểm giữa các cường quốc, bởi chính quyền ông Joe Biden đã liên tục đẩy lùi ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực và Bắc Kinh đã có động thái hung hăng hơn trong việc khẳng định các tuyên bố chủ quyền của mình đối với hầu hết các vùng biển.
Brad Glosserman, giáo sư thỉnh giảng tại Trung tâm Chiến lược xây dựng Quy tắc tại Đại học Tama, Nhật Bản cho biết, các cuộc tập trận đã phát đi một “tín hiệu rất rõ ràng” về sự sẵn sàng và năng lực của Mỹ trong khu vực, cũng như cam kết của Mỹ với các đồng minh và đối tác của mình nhằm thúc đẩy an ninh và ổn định trong khu vực.
Ông nói: “Chúng là [một tín hiệu cho Trung Quốc], nhưng cũng là một tín hiệu cho mọi đối thủ khác trong khu vực rằng, Mỹ và các đối tác an ninh của họ vẫn cảnh giác và sẵn sàng”.
Tuy nhiên, Zhou Chenming, một nhà phân tích quân sự có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết quân đội Mỹ đã tiến hành nhiều cuộc tập trận ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương như một phần trong việc phô trương sức mạnh toàn cầu của Washington, và hạ thấp rủi ro cuộc tập trận mới nhất sẽ gây thêm căng thẳng trong khu vực.
“Trong những năm gần đây, thực sự có cảm giác họ đang nhắm mục tiêu vào Trung Quốc, nhưng họ sẽ không đi quá xa và sẽ không cố tình tìm cách vượt qua ranh giới của Trung Quốc”, ông nói. “Sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ ở Châu Á-Thái Bình Dương gần đây là không đủ, vì vậy họ cần sử dụng những loại hình tập trận này để chứng tỏ bản thân”.
Tuy nhiên, Remy Davison, giáo sư chính trị và quan hệ quốc tế tại Đại học Monash ở Australia, cũng nói rằng các cuộc tập trận gửi một thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc, đặc biệt là về sự khẳng định chắc nịch của hải quân Trung Quốc ở Biển Đông và hướng tới Đài Loan, quốc gia mà Bắc Kinh tuyên bố là “của mình”.
“Thông qua quy mô của các cuộc tập trận này, chính quyền Biden muốn cho cả các đồng minh của họ ở Ấn Độ Dương và các đối thủ thấy rằng Hoa Kỳ sẽ không rút lui hoặc rút khỏi các cam kết đối với an ninh Ấn Độ – Thái Bình Dương”, ông Remy cho biết. “Việc cho phép Trung Quốc biến Biển Đông hoặc Biển Hoa Đông thành ‘vùng biển của Trung Quốc’ không phải vì lợi ích của Nhật Bản, Úc, Mỹ hay Ấn Độ, và đây là lý do tại sao các nước này tham gia vào quan hệ đối tác chiến lược để đẩy lùi chống lại sự gia tăng quân sự của Trung Quốc”.