Triệu Hằng
Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ năm ngoái, đã phát hành “Báo cáo sức mạnh quân sự Trung Quốc 2020” cho rằng Trung Quốc là hải quân lớn nhất thế giới. Thật vậy, Văn phòng Tình báo Hải quân Hoa Kỳ đã xác nhận rằng tổng số tàu chiến của Hải quân Trung Quốc đã vượt quá Hải quân Hoa Kỳ, lên tới 537 chiếc so với 480 chiếc của Hoa Kỳ. Dự đoán đến năm 2025, Trung Quốc sẽ triển khai tới 400 tàu, trong khi Mỹ chỉ có kế hoạch triển khai 355 tàu.
Tuy nhiên, những báo cáo như vậy thực sự là sai lệch. Reilly Brangan, một nhà nghiên cứu từ Viện Khoa Kỹ thuật Hàng không tại Đại học New South Wales, cho biết: “Từ bất kỳ chỉ số có ý nghĩa nào, Trung Quốc không có lực lượng hải quân lớn nhất thế giới”.
Ông Brangan giải thích, số lượng tàu hải quân Trung Quốc nhiều hơn Hải quân Mỹ, điều này là đúng. Tuy nhiên, phải tính đến việc trong số 537 tàu của Hải quân Trung Quốc, 256 chiếc thuộc loại nhỏ như tàu tên lửa dẫn đường, tàu tuần tra ven biển, tàu quét mìn cỡ nhỏ, không chiếm nhiều tỷ trọng trong đánh giá hiệu quả tác chiến.
Một bài báo trên trang web “Diplomat” chỉ ra rằng cuộc thảo luận về lực lượng hải quân số một thế giới của Trung Quốc khá mâu thuẫn với thực tế, đồng thời tiết lộ dữ liệu chi tiết về thành phần của Hải quân Mỹ và các chiến hạm tương ứng của Hải quân Trung Quốc.
Hạm đội mặt nước của Hải quân Trung Quốc bao gồm hai tàu sân bay, một tàu tuần dương, 32 tàu khu trục, 49 khinh hạm, 37 tàu hộ tống và 86 tàu tuần tra ven biển được trang bị tên lửa. Hạm đội tàu ngầm của Trung Quốc bao gồm 46 tàu ngầm tấn công chạy bằng động cơ diesel, 6 tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân và 4 tàu ngầm tên lửa đạn đạo. Trung Quốc có khoảng 255 tàu tuần tra bờ biển trong lực lượng bảo vệ bờ biển. Nhìn chung, Trung Quốc có một hạm đội tác chiến mặt nước bao gồm 121 tàu, một hạm đội tàu ngầm bao gồm 56 chiếc và 341 tàu tuần tra ven biển khác.
Hải quân Mỹ có một hạm đội mặt nước bao gồm 11 tàu sân bay, 92 tàu tuần dương và tàu khu trục, 59 tàu tác chiến mặt nước nhỏ và tàu hậu cần chiến đấu. Hạm đội tàu ngầm của nước này bao gồm 50 tàu ngầm tấn công, 14 tàu ngầm tên lửa đạn đạo và 4 tàu ngầm tên lửa hành trình. Do đó, Hoa Kỳ có một hạm đội mặt nước bao gồm khoảng 162 tàu, một hạm đội tàu ngầm bao gồm 68 chiếc, các tàu tác chiến nhỏ và các tàu hậu cần chiến đấu sẽ được bổ sung tùy theo tình hình.
Bài báo trên tạp chí Diplomat cho rằng hầu hết các cuộc thảo luận về quy mô của hải quân Trung Quốc đều thổi phồng hạm đội tác chiến mặt nước, bao gồm các tàu tuần tra ven biển cỡ nhỏ hay tàu vận tải đổ bộ và tàu đổ bộ, trong khi bỏ qua hàng không mẫu hạm khổng lồ của Mỹ đang có lợi thế.
Chuyên gia này cũng chỉ ra rằng việc sử dụng đơn giản số lượng tàu không thể được sử dụng như một tiêu chuẩn thực tế để đo lường lực lượng hải quân “lớn nhất” hoặc có năng lực nhất. Một chỉ số phân tích thích hợp hơn là tổng lượng dịch chuyển của hạm đội, tức là tổng trọng tải của tất cả các tàu.
Ông Brangen giải thích rằng Hải quân Mỹ chủ yếu tập trung vào các tàu chiến mặt nước xanh lớn và dưới nước, với tổng lượng choán nước hơn 4,6 triệu tấn, trong khi tổng lượng choán nước của hạm đội hải quân Trung Quốc là dưới 2 triệu tấn. Xét về năng lực của Hạm đội Nước Xanh, tính đến năm 2021, Hải quân Trung Quốc vẫn chưa thể sánh bằng Hải quân Mỹ.
Ông Brangen nói thêm rằng về quy mô, tổng lượng dịch chuyển cũng là một yếu tố phải được xem xét khi so sánh về sức mạnh giữa Hải quân Trung Quốc và Mỹ.
Cuối cùng, ông Brangen chỉ ra rằng, hải quân Trung Quốc có thể có số lượng tàu lớn nhất thế giới nhưng vì tỷ lệ tàu nhỏ quá cao nên trên thực tế, chúng nên có thể chỉ là những con “tàu giấy” khó có thể gây ra những đợt sóng lớn trên đại dương.