Minh Nguyệt
Theo Bộ KH-CN, kit xét nghiệm Covid-19 liên quan đến Công ty CP Công nghệ Việt Á là “nhiệm vụ KH-CN cấp Quốc gia” có kinh phí 18,98 tỉ đồng từ Ngân sách Nhà nước.
Cổng thông tin Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) vừa đăng tải thông tin chi tiết liên quan đến bộ kit xét nghiệm Covid-19 do Học viện Quân y phối hợp với Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu sản xuất.
Nhiệm vụ KH-CN cấp Quốc gia: Tổng kinh phí 18,98 tỉ đồng
Theo thông tin vừa đăng tải, Bộ KH-CN xác nhận kit xét nghiệm Covid-19 liên quan đến Công ty Việt Á là nhiệm vụ KH-CN cấp Quốc gia với kinh phí từ Ngân sách Nhà nước lên tới 18,98 tỉ đồng.
Theo Bộ KH-CN, nhiệm vụ này có tên đầy đủ là: “Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR phát hiện chủng virus corona mới 2019 (2019-nCoV)”, mã số ĐTĐL.CN.29/20.
Tổng kinh phí chi từ ngân sách cho nhiệm vụ này là 18,98 tỉ đồng, được chi từ ngân sách sự nghiệp khoa học.
Nhiệm vụ này do Học viện Quân y chủ trì, với 17 thành viên tham gia. Trong đó, PGS-TS Hồ Anh Sơn (Học viện Quân y), làm Chủ nhiệm nhiệm vụ; cùng 12 thành viên khác là cán bộ thuộc Học viện Quân y.
4 thành viên còn lại đều thuộc Công ty Việt Á; trong đó có ông Phan Quốc Việt – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á.
Thời gian thực hiện theo hợp đồng đã ký kết từ tháng 2/2020 đến tháng 7/2021. Thời gian thực tế thực hiện từ tháng 2/2020 đến tháng 10/2021 sau khi được gia hạn đến tháng 10/2021.
Theo thông tin của Bộ KH-CN, nhiệm vụ này sẽ được Bộ KH-CN tổ chức đánh giá, nghiệm thu vào tháng 12/2021 nhưng hiện tại chưa có bất cứ thông tin nào về việc Bộ này sẽ tổ chức thực hiện việc đánh giá, nghiệm thu.
Báo cáo kết quả tự đánh giá
Theo báo cáo kết quả tự đánh giá của nhóm nghiên cứu về bộ sinh phẩm đối với hiệu quả xã hội được Bộ KH-CN đăng tải, nhiệm vụ đã có “những đóng góp mới” gồm:
Đã nghiên cứu chế tạo thành công 2 bộ sinh phẩm RT-PCR sàng lọc và real-time RT-PCR phát hiện chủng 2019-nCoV; được đánh giá là những sản phẩm nghiên cứu có hàm lượng khoa học cao; cũng như tính ứng dụng thực tiễn; thể hiện bằng những chứng nhận, sản phẩm khoa học là: Quyết định cấp phép lưu hành 2 bộ sinh phẩm này của Bộ Y tế Việt Nam (Quyết định số 74/QĐ-BYT ngày 4/3/2020; số 5071/QĐ-BYT ngày 4/12/2020); Giấy chứng nhận kiểm nghiệm trang thiết bị y tế chẩn đoán in-vitro số 1160/VSDTTƯ -NCYS ngày 18/8/2020. Bộ Y tế và Chăm sóc xã hội Anh cũng đã cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn châu Âu (CE) và cấp giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) cho bộ sinh phẩm (20/4/2020)…
Bộ sinh phẩm đã được tối ưu hóa các thành phần; đóng gói thành kit test dưới dạng “super mix” sẵn sàng sử dụng; thuận tiện cho các cơ sở chẩn đoán – là các trung tâm Y tế dự phòng, các bệnh viện tuyến Trung ương và tuyến tỉnh; có trang bị chẩn đoán phần tử có thể tiến hành đơn giản theo hướng dẫn sử dụng của bộ kit.
Việc ra đời bộ sinh phẩm “Made in Vietnam” có ý nghĩa xã hội to lớn “góp phần xây dựng thương hiệu Việt Nam trên bản đồ khoa học công nghệ Quốc tế”.
Hơn 20 quốc gia đã đàm phá mua bộ sinh phẩm, đã xuất khẩu hơn 500.000 test
Nhóm nghiên cứu cũng thông tin, bộ sinh phẩm và các quy trình chẩn đoán dựa trên kỹ thuật real-time RT-PCR đã chuyển giao công nghệ phục vụ sản xuất trên 3.000.000 test; xét nghiệm sàng lọc phát hiện SARS-CoV-2 tại 163 trung tâm, bệnh viện lớn trong cả nước như: bệnh viện Bạch Mai; bệnh viện Trung ương Huế; bệnh viện ĐH Y Hà Nội; CDC Hà Nội; Đà Nẵng; Hải Dương; CDC TP. HCM… Hơn 20 quốc gia đã đàm phán mua bộ sinh phẩm, và đã xuất khẩu trên 500.000 test.
Báo cáo tự đánh giá này cũng cho rằng “Chúng ta không phải mua những kit chẩn đoán nước ngoài với giá thành cao, giúp giảm giá thành sản phẩm, điểm quan trọng nữa là giúp chủ động nguồn cung ứng, đáp ứng nhu cầu dịch Covid-19 đang diễn biến hết sức phức tạp và khó lường hiện nay, đảm bảo sức khỏe cho nhân dân, giúp ổn định kinh tế, xã hội”.
Sơ suất của Bộ KH-CN
Trước đó, ngày 26/4/2020, Cổng thông tin điện tử của Bộ KH-CN đã công bố đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Y tế Anh cấp chứng nhận đạt chuẩn châu Âu cho bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á.
Tuy nhiên, thực tế, ngày 20/10/2020, WHO công bố báo cáo công khai về đánh giá sử dụng khẩn cấp của WHO thẩm định bộ xét nghiệm SARS-CoV-2 của Việt Á là: Not Accepted – Không được chấp nhận.
Đến ngày 20/12/2021, sau khi C03 khởi tố vụ án, bắt tạm giam Tổng Giám đốc Công ty Việt Á Phan Quốc Việt, thông tin trên đã bị gỡ bỏ khỏi website của Bộ KH-CN.
Thông tin về việc gỡ bỏ này, ông Trịnh Thanh Hùng – Phó Vụ trưởng Vụ KH-CN các khối ngành Kinh tế – Kỹ thuật (Bộ KH-CN) – thừa nhận Bộ đã chưa xem xét kỹ lưỡng thông tin phản hồi của WHO về bộ kit test của Việt Á.
“WHO mới chỉ “chấp thuận đưa kit test này vào quy trình đánh giá xem xét sử dụng” không phải “chấp thuận sử dụng”. “Đây là sơ suất của Bộ KH-CN” – ông Hùng nói.
Minh Nguyệt