Văn Thiện
Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã không theo kế hoạch của Moscow và dẫn đến phản ứng dữ dội về kinh tế từ các nước phương Tây. Các nhà phân tích cho biết, nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin cảm thấy bị dồn vào đường cùng, có thể ông sẽ thực sự sử dụng vũ khí hạt nhân để thể hiện sức mạnh.
Theo Newscientist, các nhà phân tích cảnh báo rằng, xung đột hạt nhân là một khả năng rõ ràng nhưng vẫn còn xa vời khi căng thẳng toàn cầu gia tăng gây ra bởi cuộc xâm lược đang chùn bước của Nga vào Ukraine. Tổng thống Nga Vladimir Putin đang ở trong một vị thế dễ bị tổn thương và khó đoán khi ông phải đối mặt với một nền kinh tế thiếu sức sống, sự bất đồng quan điểm ngày càng tăng trong dân chúng Nga, và một thất bại quân sự đang hiện hữu.
Vào ngày 27/2, Putin đã ra lệnh lực lượng răn đe hạt nhân Nga chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao. Patrick Bury tại Đại học Bath, Vương quốc Anh, nói rằng thông báo này mơ hồ một cách bất thường, đi ngược lại với chiến lược răn đe hạt nhân điển hình là hành động rõ ràng và minh bạch như một lời cảnh báo cho những người khác. Ông cùng các học giả và nhà phân tích giả định rằng, với tình hình ở Ukraine, Nga đã ở cấp độ 2 trong hệ thống 4 cấp độ của nước này.
Nhưng thông báo của ông Putin đang được nhiều người hiểu là chuyển từ cấp 1 (rút lui) lên cấp 2 (sẵn sàng nhận lệnh nổ súng). Bury tin rằng thế giới đang tiến gần đến xung đột hạt nhân hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ căng thẳng chiến tranh lạnh trong những năm 1980. Ông nói: “Putin đã chọc phá một người khổng lồ đang ngủ say. Phương Tây đã phản ứng ồ ạt”.
Những phản ứng này bao gồm việc các quốc gia phương Tây gửi vũ khí và viện trợ cho Ukraine, trong khi các lệnh trừng phạt kinh tế mạnh hơn dự kiến từ khắp nơi trên thế giới đang ngày càng gia tăng áp lực chống lại Putin. Nếu cuộc xâm lược của Nga bây giờ thất bại, ông có thể bị tước bỏ quyền lực hoặc thậm chí bị giết trong một cuộc đảo chính, điều mà Bury cảnh báo là một tình huống khiến Putin rơi vào thế bí.
Bury cho rằng khả năng kích hoạt vũ khí hạt nhân do hậu quả của cuộc khủng hoảng này là 20%, nhưng ông cũng chỉ ra rằng việc này không nhất thiết dẫn đến chiến tranh hạt nhân toàn diện. Thay vào đó, chúng ta có thể thấy một vũ khí hạt nhân cỡ nhỏ được sử dụng để chống lại quân đội Ukraine, hoặc thậm chí một vũ khí hạt nhân lớn được kích nổ trên biển chỉ đơn giản là để phô trương lực lượng.
David Galbreath tại Đại học Bath nói rằng xung đột không chỉ là ở Ukraine: đó là sự phô trương sức mạnh cơ bắp của Nga trước những gì Putin coi là mối đe dọa hợp tác ngày càng tăng trong Liên minh châu Âu và liên minh quân sự NATO.
Galbreath nói rằng rõ ràng trong quá trình chuẩn bị cho cuộc xâm lược, Nga đã tập hợp ở biên giới những loại nhân lực và vũ khí mà khi triển khai, chúng có thể giúp quân đội Nga nhanh chóng tấn công Kiev, thủ đô Ukraine, lật đổ tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và lập nên một nhà lãnh đạo bù nhìn – không phải những thứ cần thiết cho việc xâm chiếm một quốc gia.
Nếu đó là kế hoạch của Nga, thì nó đã thất bại. Và do đó, giờ đây chúng ta có thể thấy Putin muốn sử dụng các phương án quân sự mạnh hơn, chẳng hạn như tác chiến điện tử có thể làm tê liệt hệ thống giám sát và phương tiện của đối phương, và các tên lửa phòng không tinh vi có thể ngăn Ukraine bảo vệ không phận của mình. Hiện tại, Kyiv vẫn có thể để khởi động máy bay của mình và các cuộc không chiến với máy bay Nga vẫn tiếp tục. Galbreath cho biết việc kích hoạt vũ khí hạt nhân cũng là một khả năng, nhưng chỉ là phương án cuối cùng.
Kenton White tại Đại học Reading, Vương quốc Anh cho biết: “Về hành động quân sự, tôi nghĩ những gì chúng ta đã thấy cho đến nay là khá hạn chế. Tôi nghĩ rằng sau đây các hành động này sẽ trở nên ngày càng tàn khốc. Và tôi nghĩ rằng chúng ta cần chuẩn bị cho những thương vong tồi tệ hơn nhiều”.
White chỉ ra chiến thuật quân sự của Nga được gọi là maskirovka, hay thông tin sai lệch mà nước này đã sử dụng trong cuộc xâm lược. Trong trường hợp cực đoan, White nói rằng điều này có thể dẫn đến một hoạt động gọi là cờ giả (false flag), chẳng hạn như Nga cho nổ một quả bom hạt nhân nhỏ bên ngoài biên giới Ukraine, sau đó đổ lỗi cho NATO.
Văn Thiện