Huyền Anh
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự một phiên họp tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali, Indonesia vào ngày 16/11/2022. (Ảnh: Willy Kurniawan/Pool/AFP/Getty Images)
Phát biểu tại Hội nghị APEC hôm 18/11, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết, ông sẽ xem xét tổ chức Diễn đàn “Vành đai và Con đường” lần thứ ba vào năm 2023. Tuy nhiên, dưới tác động của xu thế chống toàn cầu hóa và ‘Ngoại giao Chiến lang’ của Bắc Kinh, quan hệ với châu Âu và Mỹ ngày càng trở nên căng thẳng.
Ông Tập Cận Bình tuyên bố tại cuộc họp rằng: “Năm tới, Trung Quốc sẽ xem xét đăng cai Diễn đàn Hợp tác Quốc tế Vành đai và Con đường lần thứ ba để tạo động lực mới cho sự phát triển và thịnh vượng của châu Á – Thái Bình Dương và thế giới”
Hai diễn đàn trước đó được tổ chức vào năm 2017 và 2019, đã thu hút sự tham dự của các nhà lãnh đạo và quan chức từ hàng chục quốc gia. Tuy nhiên, kể từ khi bùng phát đại dịch Covid-19, Trung Quốc gần như đã đóng cửa hoàn toàn biên giới, và hầu hết các sự kiện lớn theo dự kiến cũng đã bị hủy bỏ.
Nếu việc tổ chức Diễn đàn Vành đai và Con đường vào năm 2023 trở thành hiện thực, đây sẽ là lần đầu tiên sự kiện này quay trở lại kể từ sau đại dịch.
Mặc dù chính quyền Bắc Kinh tiếp tục tuyên bố rằng họ sẽ tuân thủ chính sách “Zero Covid”, nhưng trên thực tế, các địa phương gần đây đã áp dụng các quy định phòng chống dịch bệnh mới “Hai mươi điều” do Quốc vụ viện đưa ra, và dần dần có dấu hiệu nới lỏng phong tỏa.
Ngày 19/11, đài VOA đưa tin, nhiều nhà phân tích cho rằng, các biện pháp phòng chống dịch bệnh của Trung Quốc sẽ được nới lỏng hơn nữa trong “Hai kỳ họp” (kỳ họp của Quốc hội và kỳ họp của Chính hiệp Trung Quốc) vào năm tới.
Tuy nhiên, mặc dù chính sách “Zero Covid” không thay đổi, chính sách phòng chống dịch bệnh của Trung Quốc có thể thay đổi bất cứ lúc nào. Việc phong tỏa toàn thành phố có thể không xuất hiện trở lại trong một thời gian, nhưng vẫn có thể phong tỏa khu vực và địa phương. Chính sách này được cho là khó có thể từ bỏ trong tương lai gần.
Diễn đàn Hợp tác Quốc tế Vành đai và Con đường lần thứ ba có được tổ chức vào năm tới hay không còn phụ thuộc vào tình hình dịch bệnh.
Tờ Wall Street Journal chỉ ra rằng, sau Đại hội toàn quốc lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), ông Tập Cận Bình có nhiều quyền lực hơn bất kỳ nhà lãnh đạo Trung Quốc nào trong ba thập kỷ qua. Giờ đây, ông đang tập trung vào việc tăng cường quan hệ đối ngoại để chuẩn bị cho sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Mỹ.
Trước khi tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Bali (Indonesia), ông Tập Cận Bình đã tổ chức nhiều cuộc gặp mặt trực tiếp với các quan chức nước ngoài trong một tuần. Số lượng các cuộc gặp này nhiều hơn so với gần hai năm kể từ khi bùng phát đại dịch vào cuối năm 2019 cho đến Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh vào tháng 2 năm nay.
Tờ Wall Street Journal tin rằng đối với ông Tập Cận Bình, cuộc gặp ngoại giao kiểu này mang đến cho ông cơ hội chống lại những nỗ lực của Washington nhằm lôi kéo đồng minh để cô lập Trung Quốc; đồng thời chuẩn bị cho Trung Quốc “bước đệm” để đối mặt với “những sóng gió” mà ông đã cảnh báo tại Đại hội 20.
Khi Đại hội 20 khai mạc tại Bắc Kinh vào ngày 16/10, ông Tập Cận Bình đã đề xuất thúc đẩy mở cửa cấp cao. “Thúc đẩy sự phát triển chất lượng cao của việc xây dựng chung ‘Vành đai và Con đường’. Thúc đẩy quốc tế hóa Nhân dân tệ một cách có trật tự. Tham gia sâu sắc vào quá trình hợp tác và phân công lao động công nghiệp toàn cầu”.
Năm 2013, Bắc Kinh đưa ra sáng kiến ”Vành đai và Con đường” (Silk Road Economic Belt và 21st Century Maritime Silk Road). Đây được coi là một phần cốt lõi trong chiến lược “ngoại giao nước lớn” của ông Tập; nhằm nâng cao sức mạnh và vị thế của ĐCSTQ, cũng như đóng vai trò lãnh đạo lớn hơn trong các vấn đề toàn cầu.
Các dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc đã mở rộng khắp nơi, và thậm chí còn hình thành một tổ chức tài chính đặc biệt cho mục đích này – Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á (Asian Infrastructure Investment Bank). Vào năm 2021, dữ liệu chính thức của Trung Quốc cho thấy hơn 140 quốc gia đã ký thỏa thuận hợp tác này.
Vào ngày 10/11, các quan chức Trung Quốc thông báo rằng, họ sẽ thông qua một loạt kế hoạch cơ sở hạ tầng trên lục địa Đông Nam Á tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN thường niên diễn ra vào tuần này, đánh dấu sự trở lại của Sáng kiến Vành đai và Con đường sau ba năm gián đoạn vì đại dịch.
Tuy nhiên, sáng kiến ”Vành đai và Con đường” bị thế giới bên ngoài coi là công cụ để Bắc Kinh mở rộng ảnh hưởng chính trị và kinh tế ra bên ngoài, đồng thời đẩy các nước tham gia vào bẫy nợ. Hơn nữa, dự án này ngày càng khơi dậy sự cảnh giác của các nước châu Âu và châu Mỹ.
Vào ngày 15/11, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã cùng công bố Sáng kiến Đối tác vì Cơ sở hạ tầng và Đầu tư toàn cầu (Partnership for Global Infrastructure and Investment – PGII)
Hai bên cam kết rằng, kế hoạch trị giá 600 tỷ USD sẽ “cung cấp các mối quan hệ đối tác cơ sở hạ tầng minh bạch, tiêu chuẩn cao, định hướng giá trị cho các nước có thu nhập thấp và trung bình”.
PGII đã được đề xuất tại cuộc họp G7 (nhóm 7 cường quốc công nghiệp lớn nhất thế giới) tổ chức tại Anh vào năm 2021 và chính thức ra mắt tại cuộc họp G7 vào tháng 6 năm nay. Sáng kiến này được thế giới bên ngoài đánh giá là để cạnh tranh với sáng kiến “Vành đai và Con đường”.
Huyền Anh