Virus viêm phổi Vũ Hán (COVID) càn quét khắp Trung Quốc làm cho kinh doanh gián đoạn, khi người làm công nghỉ việc có thể khiến các nhà máy phải đóng cửa, và các tài xế xe tải bị ốm có thể gây ra rối loạn các chuỗi cung ứng, theo Finance Times đưa tin 18/12.
Biến thể Omicron bắt đầu hoành hành ở một số thành phố lớn kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình đột ngột thay đổi chính sách zero-Covid vào đầu tháng này. Theo một số ước tính, số ca nhiễm bệnh gia tăng lớn nhất là ở thủ đô Bắc Kinh, nơi có hơn một nửa dân số 22 triệu người bị nhiễm bệnh.
Hoạt động văn phòng có lựa chọn tốt hơn khi nhiều người bắt đầu làm việc tại nhà. Nhưng một số nhà máy đang trở nên thiếu nhân sự do công nhân bị ốm. Các chủ doanh nghiệp và giám đốc điều hành cho biết điều này đang gây ra gián đoạn ngày càng tăng đối với chuỗi sản xuất và cung ứng.
Ông chủ của một nhà máy sản xuất bảng mạch in ở tỉnh Sơn Đông cho biết chỉ 20% nhân viên đến làm việc vào thứ Sáu, số còn lại báo ốm do nhiễm virus viêm phổi Vũ Hán. “Người ta lần lượt xét nghiệm dương tính. Tôi e rằng sẽ phải đóng cửa nhà máy,” ông nói.
Nhiều công ty đã mất phương hướng khi buộc phải tự mình xử lý tình huống số ca nhiễm tăng đột ngột. Thời zero-COVID trước đó thì họ buộc phải theo các hướng dẫn nghiêm ngặt do chính quyền địa phương đưa ra. Hiện nay các ông chủ nhà máy đang đồng loạt buông lỏng tất cả các biện pháp kiểm soát hoặc cách ly lực lượng lao động.
Họ làm vậy, dù biết việc đó khá mạo hiểm, là để giữ cho dây chuyền sản xuất hoạt động.
Một người quản lý của một nhà máy lắp ráp ô-tô ở tỉnh Hà Bắc cho biết nhóm của ông có kế hoạch khôi phục hệ thống “khép kín”, tức là nhân viên sống và làm việc tại chỗ trong đợt bùng phát dịch này, để duy trì hoạt động sản xuất đồng thời tránh lây nhiễm.
“Nếu không thì chúng tôi sẽ không còn công nhân nào nữa,” ông nói.
Ở những nơi khác, các ông chủ nhà máy đã bỏ các hạn chế như xét nghiệm PCR và ngăn công nhân tiếp xúc với dân số rộng hơn.
Jörg Wuttke, chủ tịch Phòng Thương mại EU tại Trung Quốc, cho biết các nhà sản xuất sẽ ngày càng không thể dựa vào mô hình “khép kín”. Ông cho biết quy mô lớn của đợt sóng này và việc thiếu vắng các biện pháp ngăn chặn sự lây lan đang làm cho những chiến thuật như “khép kín” sẽ rất nhanh không còn hiệu quả nữa.
Tuy nhiên, có một số bằng chứng cho thấy gián đoạn kinh doanh sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.
Theo một nhân viên của nhà máy sản xuất theo hợp đồng của Apple, Foxconn tại Trịnh Châu và cũng là nhà máy sản xuất iPhone lớn nhất thế giới, thì nhà máy này đã dỡ bỏ những hạn chế hà khắc của mình và sản xuất đang phục hồi.
Vào tháng 10 và tháng 11, các công nhân tại nhà máy Trịnh Châu phản kháng dữ dội khi dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát khiến họ bị nhốt trong ký túc xá, với thực phẩm và vật tư y tế sắp cạn kiệt.
Nhưng đến tháng 12 này, Foxconn đã loại bỏ hoạt động kiểm tra PCR hàng ngày và dỡ bỏ các rào cản kim loại trước dùng để bao vây, khiến nhân viên của họ bị giới hạn trong đó, theo một công nhân yêu cầu giấu tên cho biết. “Bây giờ chúng tôi tự do. Không còn hàng rào kim loại được dựng lên hoặc bất kỳ hình thức hạn chế nào khác có hiệu lực.”
Họ cho biết những công nhân dương tính với virus có thể tiếp tục làm việc hoặc cách ly trong ký túc xá. Nhân viên của Foxconn nói thêm rằng “việc sản xuất đang trở lại bình thường” sau khi công ty tuyển dụng công nhân mới và những người khác từng “rời khỏi nhà máy” đã quay trở lại làm việc.
Foxconn đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Các chuyên gia cho biết các nhà máy ở Hoa Lục sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu công nhân mãi cho đến tháng Hai, sau Tết Nguyên đán. Tái bùng phát Omicron vào đúng dịp này, đã khiến đợt di chuyển hàng năm của hơn 290 triệu lao động, những người đến làm việc cho nhà máy ở các tỉnh ven biển, về thăm quê ở các vùng nghèo hơn ở phía Tây Trung Quốc diễn ra sớm hơn mọi năm.
“Các lĩnh vực dựa vào lao động nhập cư đang gặp khó khăn bởi vì nhiều người đã về nhà để nghỉ Tết Nguyên đán rồi, mà [Tết Nguyên đán] thì phải 5 tuần nữa mới đến,” Chen Long, một đối tác tại nhà cung cấp dịch vụ nghiên cứu Plenum có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết. “Mọi thứ sẽ khá yên ắng cho đến cuối tháng Giêng.”
Các ông chủ nhà máy cũng đang giải quyết các vấn đề về chuỗi cung ứng.
Ông Wuttke của Phòng Thương mại EU cho biết số lượng tài xế xe tải dương tính với virus viêm phổi Vũ Hán ngày càng tăng, sẽ gây ra sự gián đoạn ở khâu này. Dưới thời zero-COVID, các tài xế phải chịu sự kiểm tra nghiêm ngặt, điều này cản trở chuỗi cung ứng nhưng lại khiến những người lái xe bị bệnh không thể ra làm việc.
Một số nhà máy sẽ buộc phải sản xuất chậm lại do thiếu linh kiện từ các nhà cung cấp hiện đang phải đóng cửa.
“Tất cả bây giờ nằm ở bài toán tồn kho và cách thức dự trữ,” ông nói.
Jacob Cooke, giám đốc điều hành của WPIC Marketing + Technologies, công ty điều hành một số nhà kho trên khắp Trung Quốc, cho biết ông đã bị giao hàng chậm trễ do các tài xế bị ốm.
“Các tuyến giao hàng giữa các thành phố lớn có nhiều điểm dừng trung chuyển để tài xế chuyển giao hàng hóa cho nhau. Chỉ cần một tài xế báo ốm, và thế là mọi thứ hoãn lại sang một ngày khác,” anh nói.
Một nhà bán lẻ mỹ phẩm ở thành phố phía nam Thẩm Quyến cho biết cô đang phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc gửi các gói hàng cho khách hàng sau khi nhiều tài xế giao hàng có kết quả xét nghiệm dương tính.
“Hiện tại hệ thống giao hàng rất chậm,” cô nói.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư đang hy vọng rằng khoảng thời gian gián đoạn ngắn hạn sẽ đẩy nhanh tốc độ mở cửa của Trung Quốc sau 3 năm bị cô lập với phần còn lại của thế giới.
“Nếu virus tiếp tục lây lan với tốc độ hiện tại, hầu hết các thành phố sẽ vượt qua đỉnh điểm vào giữa tháng Giêng. Việc nối lại hoạt động sẽ diễn ra khá nhanh vào tháng Hai,” ông Chen nói. “Các nhà đầu tư sẽ xem xét giai đoạn rối loạn ngắn hạn này.”
“Vấn đề quan trọng ở đây là mọi thứ sẽ bình thường hóa nhanh như thế nào sau làn sóng này. Dường như nó có thể nhanh hơn nhiều so với dự kiến.”
Nói về sức mua của người tiêu thụ trong nước, thì Shaun Rein, giám đốc điều hành của China Market Research Group, cho rằng sẽ không có hiện tượng “mua sắm bù” sau khi làn sóng lây nhiễm ban đầu bắt đầu giảm bớt.
“Phần đông người lao động đã bị cắt giảm lương vào năm 2022 cùng nhịp với các lệnh phong tỏa. Tự tin [về tài chính] của người tiêu dùng Trung Quốc nay đã rất thấp. Rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã ngừng hoạt động,” ông nói.
Trái lại, đã có những dấu hiệu báo trước sự phục hồi của du lịch trong nước và quốc tế.
Các nhà phân tích của Citi viết về việc người Hoa hải ngoại thăm thân nhân ở Trung Quốc trong một báo cáo nghiên cứu: “Chúng tôi kỳ vọng nhu cầu “về nhà” trong dịp Tết Nguyên đán có thể tốt hơn kỳ vọng trước đây của chúng tôi”.
Họ trích dẫn dữ liệu của nhà cung cấp dịch vụ du lịch Qunar cho thấy, lượng đặt vé máy bay trong kỳ nghỉ lễ tăng hơn 8 lần, được thực hiện trong tuần sau khi zero-COVID được thả lỏng vào ngày 7/12.
Ngoài ra còn có hiện tượng nhu cầu bị dồn lại rất lớn đối với du lịch quốc tế. Lượt tìm kiếm chuyến bay trong thời gian giao thừa đã tăng lên mức cao nhất trong 3 năm qua trên trang du lịch Ctrip sau khi các hạn chế được nới lỏng.
Hua Yifan, quản lý của Shanhui Dress, một nhà sản xuất quần áo có trụ sở tại thành phố Gia Hưng phía Đông Trung Quốc, là một phần trong làn sóng đầu tiên các nhà xuất khẩu Trung Quốc được hưởng lợi từ việc tự do đi lại nhiều hơn. Cô Hua đã tham gia một phái đoàn gồm 100 nhà xuất khẩu đã đến Nhật Bản vào đầu tháng 12 trong chuyến đi kéo dài một tuần do sở thương mại của thành phố tổ chức.
“Đây là lần đầu tiên tôi trực tiếp tham dự Hội chợ thời trang châu Á tổ chức nửa năm một lần kể từ khi đại dịch bắt đầu vào đầu năm 2020,” cô Hua nói. “Tôi rất háo hức được gặp những khách hàng mà tôi đã lâu không gặp.”
Trong chuyến đi, cô Hua đã giành được các đơn đặt hàng trị giá 5 triệu đô la từ 7 công ty Nhật Bản. Cô Hua cho biết thêm, thị trường Nhật Bản thường đóng góp 50% doanh thu hàng năm của Shanhui.
Ông Cooke dự đoán rằng càng nới lỏng hơn nữa các hạn chế kiểm dịch trong nước, sẽ dẫn đến càng nhiều các giám đốc điều hành nước ngoài tới, vì trước đó họ không thể đến Trung Quốc và gặp gỡ các nhân viên và đối tác kinh doanh địa phương.
“Doanh nhân hải ngoại 3 năm rồi không đến [Trung Quốc] được. Rất nhiều khoản đầu tư đã lỡ vì nguyên nhân ấy,” ông nói.
Thiên Đức, theo Financial Times