John Mac Ghlionn
Khi biết về những thực tế ở Phần Lan, người ta sẽ phải đặt câu hỏi tại sao đây lại là quốc gia liên tục được vinh danh là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Trên thực tế, người Phần Lan là những người có thể hài lòng với cuộc sống không quá đẹp đẽ.
Các chương trình truyền hình hiện nay không giống như trước đây. Ngày nay, việc tìm kiếm một chương trình truyền hình mới thực sự đáng xem là vô cùng khó khăn. Chắc chắn, lựa chọn của chúng ta là không giới hạn, nhưng nhiều lựa chọn hoàn toàn là thứ gây thất vọng.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn hy vọng. Diễn viên Rainn Wilson, hay còn được gọi là Dwight trong “The Office,” có một chương trình mới và nó rất hay. Dựa trên cuốn sách bán chạy nhất cùng tên của tác giả Eric Weiner, chương trình “Geography of Bliss” [địa lý của sự hạnh phúc viên mãn] chứng kiến một nhân vật khó tính vẽ ra bản đồ tới sự hạnh phúc. Để theo đuổi niềm vui, ông Wilson đến thăm Bulgaria, Ghana, Iceland và Thái Lan. Tuy nhiên, điều thú vị là Wilson không đến Phần Lan, nơi được cho là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Tôi thấy điều này kỳ lạ. Tuy nhiên, khi xem xét kỹ hơn, quyết định không đến thăm Phần Lan của ông Wilson là hoàn toàn hợp lý. Đó thực sự không phải là một nơi hạnh phúc. Trong thực tế, chúng ta đã bị lừa.
Thật không thể tin được, trong sáu năm liên tiếp, quốc gia Bắc Âu này được vinh danh là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Tuy nhiên, như nhiều độc giả biết quá rõ, vẻ bề ngoài có thể đánh lừa theo cách đáng kinh ngạc. Đằng sau những tiêu đề hào nhoáng là một số sự thật vô cùng đen tối.
Phần Lan là một trong những quốc gia có tỷ lệ tự tử cao nhất thế giới. Trong số 44 quốc gia ở châu Âu, đây là quốc gia có tỷ lệ người dưới 25 tuổi tử vong do sử dụng ma túy quá liều cao nhất – gần 30% các ca tử vong do dùng ma túy quá liều, theo số liệu vào năm 2022. Trung bình, những người sử dụng ma túy ở Phần Lan chết trẻ hơn 10 tuổi so với những người sử dụng ma túy ở các quốc gia EU khác.
Ngày càng có nhiều người Phần Lan bị trầm cảm và lo lắng. Đất nước này chìm trong bóng tối bốn tháng mỗi năm, và việc thiếu ánh sáng mặt trời có mối tương quan chặt chẽ với sức khỏe tinh thần kém. Do đó, không có gì lạ khi rất nhiều người Phần Lan phải vật lộn với các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần. Điều này đặt ra câu hỏi: Làm thế nào Phần Lan có thể được coi là một nơi hạnh phúc chứ chưa nói đến quốc gia hạnh phúc nhất thế giới?
Bí mật về hạnh phúc
Hạnh phúc là một cảm xúc, một trong nhiều cảm xúc chúng ta có mỗi ngày. Giống như chứng khó tiêu, nó là thứ đến rồi đi. Trên thực tế, con người trung bình có hơn 400 trải nghiệm cảm xúc mỗi ngày.
Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, Báo cáo Hạnh phúc Thế giới không thực sự đo lường mức độ hạnh phúc. Làm thế nào nó có thể đo lường điều đó? Hạnh phúc, giống như tất cả các cảm xúc, đều có tính nhất thời. Thay vào đó, báo cáo của Mạng lưới Giải pháp Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc phân tích dữ liệu khảo sát toàn cầu từ các công dân ở hơn 150 quốc gia. Dựa trên những đánh giá về cuộc sống của họ, các quốc gia sau đó được xếp hạng theo mức độ “hạnh phúc”.
Trong thực tế, những gì thực sự được đo lường là một cái gì đó gần hơn với sự hài lòng. Nhà tâm lý học đoạt giải Nobel Daniel Kahneman đã lưu ý về sự khác biệt giữa hạnh phúc và sự hài lòng. Hạnh phúc không gì khác hơn là một trải nghiệm thoáng qua, xảy ra một cách ngẫu hứng. Bạn gặp một người bạn thân mà bạn đã không gặp trong nhiều tháng tại một quán cà phê địa phương, và bạn ngay lập tức cảm thấy hạnh phúc. Tuy nhiên, một khi người bạn rời đi, niềm hạnh phúc có thể bị thay thế bởi một cảm xúc khác – chẳng hạn như nỗi buồn.
Mặt khác, sự hài lòng là một trạng thái lâu dài hơn của tâm trí. Nó không phải là một cảm xúc. Đó là một thứ gì đó vững chắc hơn nhiều, một cảm giác liên tục được xây dựng trong nhiều tuần, nhiều ngày, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Sự hài lòng giống như một khu vườn xinh đẹp. Để duy trì vẻ đẹp, khu vườn phải được chăm sóc thường xuyên và có ý thức. Nếu mọi người hài lòng với cuộc sống của họ, thì nhiều khả năng là họ hài lòng với tình hình tài chính hiện tại, đời sống tình cảm, mạng lưới bạn bè, tình hình việc làm, khu phố, v.v. Tóm lại, cuộc sống là khá tốt.
Điều này đưa chúng ta trở lại với người dân Phần Lan. Đối với người Phần Lan bình thường, cuộc sống là tốt đẹp đơn giản vì họ là những người thực tế. Nhiều người đã được hưởng lợi rất nhiều từ những lời hối thúc tìm đến hạnh phúc. Các tác giả bán sách khuyến khích chúng ta nghĩ rằng mình hạnh phúc, và nhiều diễn giả có ảnh hưởng rao giảng cho quần chúng về khả năng đạt được hạnh phúc vĩnh viễn.
Những điều đó có ý nghĩa. Ai không muốn được hạnh phúc? Mặc dù tất cả chúng ta nên cố gắng để được hạnh phúc nhiều hơn, nhưng sự hài lòng, hơn bất cứ điều gì khác, là thành phần quan trọng cho một cuộc sống thực sự tuyệt vời. Người Phần Lan sẽ đồng ý với điều đó.
Bảo Nguyên biên dịch