Mạc Văn Trang
9-1-2024
Ngày 17 tháng 2 năm 1600
tại Quảng trường Campo de’ Fiori, Roma
Tòa Tư pháp của Giáo hội thi hành án
thiêu sống Giordano Bruno –
nhà triết học, toán học, thiên văn, 52 tuổi!
Cả xã hội lặng câm
kéo dài thêm đêm tối tăm Trung cổ
Quần chúng u mê
nửa háo hức tò mò thích thú
Nửa khom mình sợ hãi co ro
Nhân sĩ trí thức
Người hiểu biết giả câm mù điếc!
Lũ bút nô nịnh bợ xun xoe
Những kẻ cầm quyền dương dương tự đắc
Cả bầu trời ứa máu, Roma! …
Nhà khoa học, nhà tư tưởng tiên phong thời đại
Đơn độc
bước lên giàn hoả thiêu
với câu nói cuối cùng:
“Dù thế nào, Trái Đất vẫn chỉ là hạt cát trong vũ trụ bao la
và sự sống là phổ biến.”
Bruno đã in gần bốn mươi công trình, khi đang sống.
Ông không cẩn trọng như Nicolas Copernic
Viết về “Sự xoay vòng của các thiên thể” và Hệ Mặt trời
theo ngôn ngữ và mô hình toán học
để quan chức Giáo hội đọc vào ú ớ ngu ngơ
và sách chỉ được in khi ông đã chết… (2)
Bruno không khôn khéo như Galileo:
Trước Toà án,
ông đã rút lại các tuyên bố heliocentric của mình
Nhờ vậy mà thoát chết! (3)
Bruno bị giam cầm tra hỏi dòng dã tám năm
Ông nhất quyết không từ bỏ các quan điểm của mình
mà càng khẳng định:
Trái Đất chỉ là hạt bụi trong vũ trụ bao la
Và có thể có sự sống trên các hành tinh khác
Mặt Trời chỉ là một trong vô vàn các hệ thống của vũ trụ vô cực
Chẳng có thiên thể nào ở vị trí trung tâm…
Đừng đi tìm các tín điều tôn giáo
để giải thích hiện tượng tự nhiên,
mà hãy tìm ngay trong chính vật chất đó.
Tự nhiên là Thượng đế trong mọi vật
và nó không được sáng tạo bởi bất kỳ ai…
Rằng tất cả mọi thứ đều tồn tại trong quá trình biến đổi
Căm thù – yêu thương là hai mặt cùng tồn tại và chuyển hóa lẫn nhau…https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-5634816185597865&output=html&h=280&adk=197000264&adf=3692182691&pi=t.aa~a.1860581386~i.100~rp.4&w=696&fwrn=4&fwrnh=100&lmt=1704838360&num_ads=1&rafmt=1&armr=3&sem=mc&pwprc=2456782217&ad_type=text_image&format=696×280&url=https%3A%2F%2Fbaotiengdan.com%2F2024%2F01%2F09%2Fngon-lua-bruno%2F&ea=0&fwr=0&pra=3&rh=174&rw=696&rpe=1&resp_fmts=3&wgl=1&fa=27&dt=1704838360463&bpp=3&bdt=1635&idt=3&shv=r20240103&mjsv=m202401020101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3D045c4ca7d2115a8e%3AT%3D1701324137%3ART%3D1704838315%3AS%3DALNI_MZVQOq4crcvb8q1p4QxBhsqhERU2Q&gpic=UID%3D00000c0150dfb6e4%3AT%3D1683146545%3ART%3D1704838315%3AS%3DALNI_MboQsQi-42hfGysUOqQp0WMVNNgEA&prev_fmts=0x0%2C1200x280&nras=3&correlator=2781104092034&frm=20&pv=1&ga_vid=1655620249.1704838360&ga_sid=1704838360&ga_hid=51369144&ga_fc=0&u_tz=660&u_his=7&u_h=1080&u_w=1920&u_ah=1040&u_aw=1920&u_cd=24&u_sd=1&adx=418&ady=3137&biw=1903&bih=899&scr_x=0&scr_y=408&eid=44759875%2C44759926%2C44759837%2C31079438%2C31080223%2C95320893&oid=2&psts=AOrYGsl7FKECzpz9Q1Gv43bnrevxITk-C6Oh6knW6tNfa4aztqDOLVgELXwiN1tF8wKl3Z5qPa12D_eBVpMhX7XUJHePrA&pvsid=1512187325659659&tmod=1554251977&uas=0&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fbaotiengdan.com%2F&fc=1408&brdim=-8%2C-8%2C-8%2C-8%2C1920%2C0%2C1936%2C1056%2C1920%2C899&vis=1&rsz=%7C%7Cs%7C&abl=NS&fu=128&bc=31&ifi=4&uci=a!4&btvi=1&fsb=1&dtd=10
Tri thức chân chính không phải là thứ của uy quyền và lòng tin mù quáng.
Đừng dựa vào quá khứ mỗi khi phán đoán
Phải thực nghiệm và dựa vào lý trí của mình…
Con người phải biết nghi ngờ và suy nghĩ tự do
Tự giải thoát mình bằng trí tuệ để đi tìm chân lý
Thứ chân lý duy nhất là của triết học và khoa học.
Còn những “chân lý” khác chỉ là phi lý, hoang đường …
Vì những điều trên
Tòa tuyên án quan điểm của Bruno là “dị giáo”
đe dọa trật tự tư tưởng và uy quyền Giáo hội
Thái độ phiếm thần, tội không thể dung tha!
Thân xác Bruno đã cháy ra tro bụi
Nhưng lửa thiêu ông
thành ngọn đuốc xua tan bóng tối đêm trường
Hơn hai trăm năm sau ông được tôn vinh
là biểu tượng đấu tranh cho khoa học và tự do tư tưởng.
Khi bóng đêm phủ dài chưa tới binh minh
Ngọn đuốc Bruno vẫn còn cháy mãi!
_____
Chú thích:
1. https://vi.wikipedia.org/wiki/Giordano_Bruno