Chính quyền Trung Quốc tuyên bố rằng họ có thể xác định những cá nhân sử dụng công cụ chia sẻ tệp tin của Apple (AirDrop) nếu người dùng truyền bá nội dung mà Bắc Kinh cho là “không phù hợp”.
Các chuyên gia xác định được số điện thoại và địa chỉ email của thiết bị gửi AirDrop bằng cách sử dụng ‘nhật ký tìm’ trên thiết bị nhận, Văn phòng Tư pháp thành phố Bắc Kinh cho biết trong một bài báo xuất bản vào ngày 8 tháng 1. Điều đó cho phép cảnh sát địa phương tìm ra “một số nghi phạm” – những người sử dụng tính năng AirDrop để truyền các tệp có chứa những gì mà theo chính quyền là “không phù hợp”.
Tính năng AirDrop, được thiết kế để hoạt động trong khoảng cách ngắn, là chương trình kết nối trực tiếp giữa các điện thoại iPhone. Bằng cách hình thành một mạng lưới thiết bị cục bộ mà không dựa vào internet để liên lạc, AirDrop khiến các cơ quan chức năng của chính quyền khó điều chỉnh “thông qua các phương pháp giám sát mạng thông thường”.
Tính năng chia sẻ tệp, có sẵn trên iPhone và các thiết bị khác của Apple, là một công cụ quan trọng để người biểu tình ở cả Trung Quốc đại lục và Hồng Kông trốn tránh kiểm duyệt và duy trì liên lạc. Người dùng không thể xem lại lịch sử truyền, và thiết bị của người nhận chỉ có thể hiển thị tên do người dùng tự đặt trên tính năng.
Cơ quan tư pháp Bắc Kinh tuyên bố trong bài báo rằng các chuyên gia đã trích xuất hồ sơ được mã hóa của AirDrop bằng cách phân tích nhật ký của iPhone. Họ ca ngợi các chuyên gia từ Công ty TNHH Công nghệ Wangshendongjian Bắc Kinh, vì đã hỗ trợ các cơ quan chức năng “vượt qua những khó khăn kỹ thuật trong việc truy tìm AirDrops ẩn danh”.
Kiểm duyệt trên iPhone
AirDrop đã được sử dụng rộng rãi như một công cụ liên lạc trong các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ ở Hồng Kông vào năm 2019. Những người biểu tình đã triển khai chương trình vượt ‘Tường lửa vĩ đại’ của Trung Quốc, truyền tải những thông điệp quan trọng đến công chúng và đảm bảo liên lạc liên tục giữa họ.
Vào cuối năm 2022, sau khi các cuộc biểu tình phản đối các biện pháp hà khắc nhằm ngăn chặn đại dịch COVID-19 của Bắc Kinh nổ ra ở Thượng Hải và các thành phố lớn khác của Trung Quốc, Apple đã hạn chế tính năng chia sẻ ở đại lục sau khi có báo cáo cho rằng những người biểu tình trẻ tuổi đã sử dụng chức năng AirDrop để chia sẻ hình ảnh và khẩu hiệu tố cáo ĐCSTQ và lãnh đạo Tập Cận Bình.
Vào ngày 9 tháng 11 năm 2022, Apple phát hành iOS 16.1.1., một phiên bản mới của hệ điều hành di động. Công ty công nghệ lưu ý rằng “bản cập nhật bao gồm các bản sửa lỗi và cập nhật bảo mật và được khuyến nghị cho tất cả người dùng”. Tuy nhiên, độc giả Trung Quốc của website 9to5Mac – trang web đưa tin về Apple và các sản phẩm của hãng, đã nhận thấy một sửa đổi trong bản cập nhật dành riêng cho iPhone được bán ở Trung Quốc.
Sau bản cập nhật hệ điều hành, AirDrop trên iPhone bán ở Trung Quốc chỉ có thể nhận tin AirDrop từ “mọi người” (những người có liên hệ hoặc không liên hệ) trong 10 phút trước khi tắt. Trước khi cập nhật, cài đặt “mọi người” có thể được bật trong thời gian không giới hạn trên tất cả iPhone Trung Quốc.
Apple tuyên bố rằng tính năng này là một nỗ lực nhằm cắt giảm nội dung thư rác được gửi ở những khu vực đông người như trung tâm thương mại và ban đầu họ dự định triển khai tính năng này trên toàn cầu bắt đầu từ năm 2023.
Tuy nhiên, Apple vẫn chưa đưa ra lời giải thích tại sao họ lại chọn Trung Quốc là quốc gia đầu tiên áp dụng các hạn chế đối với AirDrop.
Kiểm duyệt tại Trung Quốc
Trong nhiều năm, Apple lưu giữ dữ liệu của khách hàng Trung Quốc trên các máy chủ do một công ty nhà nước điều hành, tuân thủ yêu cầu của Bắc Kinh về việc giữ thông tin trong phạm vi biên giới nước này.
Các chuyên gia chỉ ra rằng phương pháp này cho phép ĐCSTQ truy cập không giới hạn vào dữ liệu người tiêu dùng. Phản hồi thông tin trên, Apple tuyên bố rằng họ nắm giữ các khóa mã hóa dữ liệu được lưu trữ trong các cơ sở máy chủ đó và “không bao giờ xâm phạm tính bảo mật” của người dùng cũng như dữ liệu của họ.
Việc lưu trữ cục bộ này có nghĩa là dù cho Hoa Kỳ có luật cấm các công ty chia sẻ dữ liệu với chính quyền Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh có thể yêu cầu dữ liệu từ công ty lưu trữ máy chủ thay vì từ Apple.
Apple đã phải chịu những hạn chế ở Trung Quốc – một trong những thị trường lớn nhất và đóng góp gần 20% doanh thu của công ty công nghệ này.
Nhiều phương tiện truyền thông đưa tin vào tháng 9 năm 2023 rằng Bắc Kinh đã chỉ thị cho nhân viên nhà nước và quan chức một số cơ quan chính phủ không sử dụng iPhone và các điện thoại di động nước ngoài khác để làm việc. Các quan chức địa phương từ ba tỉnh thành từng nói với The Epoch Times rằng họ được yêu cầu không mang iPhone và điện thoại di động nước ngoài đến các cuộc họp quan trọng. Các quan chức này, yêu cầu giấu tên vì sợ bị trả thù, cho biết không có tài liệu chính thức nào liên quan đến lệnh đó.
Khi được hỏi về lệnh cấm trên tại cuộc họp giao ban vào thời điểm đó, một quan chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc không bình luận trực tiếp về vấn đề này nhưng cho biết các công ty điện thoại hoạt động tại Trung Quốc phải tuân thủ luật pháp và quy định của nước này.
Các nhà quan sát Trung Quốc lưu ý rằng từ lâu ĐCSTQ đã tìm cách thắt chặt kiểm soát người dân. Chế độ này đổ nguồn lực khổng lồ vào việc xây dựng một hệ thống giám sát toàn quốc, kiểm soát cả doanh nghiệp trong và ngoài nước, đồng thời trừng phạt các cá nhân được xem là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Theo phân tích dữ liệu chính thức của Nikkei Asia, số tiền mà chính quyền Trung Quốc chi cho việc kiểm soát toàn xã hội đã vượt qua ngân sách quốc phòng mà ông Tập đề ra.
Anh Nguyễn, theo ET