Pháp tuyên bố sẽ chuyển 40 tên lửa hành trình SCALP, một phiên bản song sinh của tên lửa Storm Shadow, cùng hàng trăm quả bom cho Ukraine để đối phó lực lượng Nga.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 16/1 thông báo sẽ thăm thủ đô Kyiv của Ukraine trong tháng 2. Theo lời ông Macron, Paris đang xây dựng thỏa thuận an ninh song phương mới với Kyiv và sẽ công bố nội dung trong chuyến thăm này. Ông cũng thông báo Pháp sẽ chuyển giao hơn 40 tên lửa hành trình tầm xa SCALP và hàng trăm quả bom chưa rõ chủng loại cho Ukraine.
Pháp lần đầu cung cấp tên lửa SCALP-EG cho Ukraine hồi tháng 7 năm ngoái, hai tháng sau khi Anh tiến hành động thái tương tự, nhưng không rõ số lượng chuyển giao khi đó.
Tên lửa hành trình tầm xa Storm Shadow/SCALP EG do Anh và Pháp hợp tác phát triển, có tốc độ tối đa 1.000 km/h, đủ sức đánh trúng mục tiêu ở khoảng cách 250-560 km tùy biến thể. Mỗi quả đạn có giá hơn 3 triệu USD. Không quân Ukraine sử dụng chúng để tấn công những mục tiêu giá trị cao, được lưới phòng không bảo vệ và nằm sâu trong lãnh thổ Nga kiểm soát.
Một quan chức quân sự Mỹ cho hay xét về tầm bắn, đây là “vũ khí thay đổi cuộc chơi, mang lại năng lực mà Ukraine đã yêu cầu từ khi chiến sự bùng phát”.
Storm Shadow/SCALP EG từng gây nhiều thiệt hại cho mục tiêu cố định của Nga, buộc Moscow tăng cường lưới phòng không và phân tán các đơn vị để hạn chế thiệt hại. Quân đội Nga cũng phải duy trì những đòn tập kích quy mô lớn nhằm phá hủy các kho chứa tên lửa Storm Shadow/SCALP EG và phi đội cường kích Su-24M mang chúng.
Hồi tháng 9 năm ngoái, Ukraine tuyên bố tên lửa hành trình Storm Shadow của Anh và SCALP của Pháp đã được sử dụng trong vụ tấn công lúc rạng sáng 13/9 vào lực lượng hải quân Nga tại thành phố cảng Sevastopol ở Crimea.
Quan chức Ukraine tiết lộ hai tên lửa kể trên được gắn dưới cánh máy bay phản lực Su-24, trong đó Storm Shadow dưới cánh trái, SCALP dưới cánh phải. Cả hai tên lửa đều hoạt động tốt.
Vụ tấn công được cho là đã phá huỷ tàu ngầm lớp Kilo Rostov-na-Donu và tàu đổ bộ Minsk của Nga. Theo đánh giá của Bộ Quốc phòng Anh, tàu chiến Minsk “gần như chắc chắn bị phá hủy về mặt chức năng, trong khi tàu Rostov có thể bị thiệt hại thảm khốc”.
Không quân Ukraine tháng 12 năm ngoái được cho là cũng phóng tên lửa hành trình Storm Shadow vào cảng Feodosia ở bán đảo Crimea, khiến tàu đổ bộ cỡ lớn Novocherkassk của Nga bị phá hủy. Kyiv giữa tháng 11 cùng năm cũng đã bắn 15 tên lửa vào nhà máy đóng tàu ở thành phố Kerch trên bán đảo, khiến một con tàu bị hư hại.
Đại tá Nga bị phạt tù vì sai sót trong bảo vệ cầu Crimea
Trong một diễn biến khác, hãng thông tấn TASS ngày 16/1 đưa tin đại tá Sergei Volkov, cựu sĩ quan cấp cao của lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga, đã mua hai tổ hợp radar Orel-2020 với giá 395 triệu ruble (khoảng 4,5 triệu USD) để bảo vệ cầu Crimea khỏi các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) của Ukraine, cũng như bảo vệ đường ống khí đốt từ miền nam Nga tới bán đảo.
Theo các công tố viên, Volkov đã biết trước các khí tài này không đủ khả năng chặn đứng đòn tập kích của UAV Ukraine song vẫn quyết định mua. Tờ Kommersant của Nga cho biết sai sót của ông đã khiến cầu Crimea phải “đối diện với hỏa lực của đối phương”. Tòa án quân sự ở Moscow tuyên Volkov 6 năm tù với tội danh lạm dụng chức vụ, song không tước quân hàm của ông.
Đại tá Volkov bác bỏ tội danh, khẳng định ông đã tuân thủ luật pháp trong quá trình mua hai tổ hợp radar. Ông nhấn mạnh rằng chúng được mua để bảo vệ các đơn vị Vệ binh Quốc gia Nga ở bán đảo Crimea, chứ không phải nhằm phòng thủ cây cầu.
Cầu Crimea, hay còn gọi là cầu Kerch, kết nối lục địa Nga với bán đảo mà Moscow sáp nhập vào năm 2014. Vị trí chiến lược đã khiến nó trở thành mục tiêu tấn công kể từ khi xung đột nổ ra.
Tháng 10/2022, cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã gây ra vụ nổ lớn trên cầu Crimea, làm sập hai nhịp cầu và khiến 5 người thiệt mạng. Kyiv tháng 7 năm ngoái cũng xác nhận đã dùng tàu không người lái (USV) tấn công cầu Crimea, khiến một nhịp cầu hư hại nặng. Ông Volkov được cho là bị bắt vào tháng 3 cùng năm.
Giới quan sát cho rằng mục đích của Ukraine khi nhắm vào cầu Crimea là làm suy yếu vị thế của Nga trên bán đảo và cản trở Moscow tiếp tế cho lực lượng trên đất liền.
Trung tướng Kyrylo Budanov, lãnh đạo tình báo quân đội Ukraine (GUR), hôm 12/1 cảnh báo nước này sẽ gia tăng các đợt tấn công nhằm vào bán đảo Crimea trong thời gian tới.
Viên Minh (tổng hợp)