Jessica Mao • Cindy Li
Theo một nhà phân tích chính trị, nhận xét của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng Trung Quốc mới là mối đe dọa lớn nhất đối với phương Tây, chứ không phải Nga, cho thấy bản chất của mối quan hệ Trung – Nga là mối quan hệ lợi dụng lẫn nhau.
Hôm 6/2, Tổng thống Nga Putin đã có cuộc phỏng vấn kéo dài hai giờ tại Moscow với cựu người dẫn chương trình của đài Fox News, ông Tucker Carlson. Đây là lần đầu tiên kể từ chiến tranh Nga – Ukraine, ông Putin trả lời phỏng vấn một cơ quan truyền thông phương Tây. Trong cuộc phỏng vấn, nhà lãnh đạo Nga đã trả lời khoảng 60 câu hỏi, trong đó nội dung liên quan đến Trung Quốc thu hút sự chú ý đáng kể của quốc tế.
Ông Carlson đề cập rằng nhiều người Mỹ kỳ vọng rằng quan hệ Mỹ – Nga sẽ bình thường hóa sau khi Liên Xô tan rã, nhưng thực tế lại hoàn toàn ngược lại. Phương Tây bày tỏ mối quan ngại về một nước Nga hùng mạnh nhưng dường như họ không có cùng mức độ lo ngại về một Trung Quốc đang ngày một lớn mạnh.
Đáp lại, ông Putin tuyên bố rằng xét về dân số và quy mô kinh tế, Nga thua xa Trung Quốc và mối đe dọa từ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vượt xa Nga.
“Phương Tây sợ một Trung Quốc hùng mạnh hơn là sợ một nước Nga hùng mạnh vì Nga có 150 triệu dân và Trung Quốc có 1,5 tỷ dân, và nền kinh tế của nước này đang tăng trưởng nhảy vọt – hơn 5% một năm, trước đây thậm chí còn hơn thế nữa”, ông nói.
“Tiềm năng của Trung Quốc là rất lớn – nước này hiện là nền kinh tế lớn nhất thế giới xét về sức mua tương đương và quy mô kinh tế. Nước này đã vượt qua Hoa Kỳ từ lâu và tiếp tục phát triển nhanh chóng”.
Tổng thống Nga cho biết, sau năm 1991, Nga từng hy vọng hội nhập thành một “nước văn minh” và đề nghị gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) nhưng bị từ chối. Ông nhấn mạnh Nga được xác định có “kinh tế thị trường” và “không có chế độ cộng sản”, họ cũng không còn sự khác biệt tư tưởng với các nước phương Tây.
Tổng thống Nga cũng đề cập Nga và Trung Quốc là láng giềng.
“Chúng tôi là hàng xóm của Trung Quốc. Anh không thể chọn hàng xóm, cũng như không thể chọn họ hàng gần”, ông nói.
Nhận xét này trái ngược hoàn toàn khi Trung Quốc và Nga tăng cường quan hệ trong những năm gần đây. Ngay trước khi Putin phát động cuộc chiến chống Ukraine vào đầu năm 2022, ông và lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình đã tuyên bố rằng tình hữu nghị giữa hai nước “không có hồi kết” và rằng hợp tác song phương là “không có điều cấm kỵ”.
Bản chất của mối quan hệ Trung – Nga là lợi dụng lẫn nhau
Theo quan điểm của nhà bình luận chính trị Trần Phá Không (Chen Pokong) sinh sống tại Hoa Kỳ, nhận xét của ông Putin trong cuộc phỏng vấn đã tiết lộ bản chất của mối quan hệ Trung – Nga.
Mối quan hệ Trung – Nga về cơ bản là mối quan hệ lợi dụng lẫn nhau. Ông Trần Phá Không nói với The Epoch Times ấn bản tiếng Trung vào ngày 14/2 rằng bất cứ khi nào có cơ hội, cả hai bên đều có thể bỏ rơi đối phương và xoay trục sang phương Tây.
Ông Putin hiểu rõ rằng việc ông xâm lược Ukraine đã được nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình khuyến khích, ủng hộ và tán thành. Tuy nhiên, nhận thấy cuộc chiến Nga – Ukraine đã rơi vào tình trạng kéo dài hơn dự kiến và không có khả năng giành chiến thắng, nên ông Tập đã chuyển sang tìm cách xoa dịu quan hệ Trung – Mỹ.
Theo ông Trần, ĐCSTQ hiểu rằng gây chiến với nước Mỹ là gần như gây chiến với cả thế giới, và một khi nhận sự trừng phạt và cấm vận của Mỹ, Trung Quốc sẽ phải chịu sự trừng phạt và phong tỏa của nhiều quốc gia khác. Do đó, ông Tập Cận Bình đã chủ trương xoa dịu quan hệ với Hoa Kỳ.
“Ông Putin cũng nhìn thấy điều này nên nhân cơ hội này bày tỏ suy nghĩ của mình trong cuộc phỏng vấn với ông Carlson”, ông Trần lập luận.
“Bề ngoài, mối quan hệ của ông ấy với ông Tập Cận Bình có vẻ tốt đẹp nhưng đó chỉ là hình thức. Ông ấy không muốn cắt đứt mối quan hệ với ông Tập Cận Bình”.
“Sau đó, ông ấy nói về bản chất của các vấn đề toàn cầu, nói rằng dân số Trung Quốc lớn hơn Nga gấp 10 lần và Trung Quốc vượt xa Nga về sức mạnh kinh tế. Mối đe dọa thực sự Đối với Hoa Kỳ và phương Tây không phải là Nga mà là ĐCSTQ”.
Ông Trần coi những lời nói của nhà lãnh đạo Nga như một tuyên bố rõ ràng rằng Nga và ĐCSTQ đang lợi dụng lẫn nhau như những con bài mặc cả và một quân bài để chơi.
“Vì vậy, bây giờ có vẻ như đó không phải là cái gọi là ‘sự thay đổi chưa từng thấy trong một thế kỷ’. Cả Trung Quốc và Nga đều đưa ra nhận định rằng trật tự quốc tế thời hậu Chiến tranh Lạnh không thể thay đổi được. Hoa Kỳ đã thống trị trật tự này và họ thấy rằng tình thế này là không thể lay chuyển được”, ông nói.
“Vì vậy, ông Putin nhân cơ hội này để giảng hòa với Mỹ, hy vọng xoa dịu quan hệ với Mỹ và phương Tây. Trong khi đó, ông ấy cũng nhận thấy nước Mỹ sắp tổ chức bầu cử vào năm 2024, có khả năng ông Trump sẽ trở lại nắm quyền nên ông ấy đang thông qua ông Carlson để truyền tải thông điệp tới ông Trump và nước Mỹ ”.
Ông Trump tuyên bố liên minh với Nga để chống lại ĐCSTQ
Kể từ cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, cựu Tổng thống Donald Trump đã dẫn đầu và nằm trong số những ứng cử viên được yêu thích nhất.
Người dân ngày càng quan tâm tới việc Tổng thống Trump sẽ làm gì nếu tái đắc cử. Theo các phương tiện truyền thông đưa tin, ông Trump sẽ tiếp tục ủng hộ bức tường biên giới, từ bỏ các cam kết về khí hậu và tăng cường các hoạt động khai thác dầu; trên bình diện quốc tế, ông hy vọng có thể chấm dứt xung đột Nga – Ukraine.
Tuy nhiên, cựu Tổng thống Trump nhiều lần công khai bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với ông Putin, điều này làm dấy lên mối lo ngại trong nước.
Dưới thời chính quyền Trump, cựu Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Robert Mueller, với tư cách là cố vấn đặc biệt, đã dẫn đầu cuộc điều tra kéo dài gần hai năm về “Spygate”, tập trung vào việc liệu Tổng thống Trump có thông đồng với Nga để can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 hay không.
Vào tháng 4/2019, kết quả điều tra được công bố đã không đưa ra được bằng chứng nào cho thấy Tổng thống Trump thông đồng với Nga.
Ông Trần Phá Không tin rằng khi Tổng thống Trump làm tổng thống, ông đã lên kế hoạch xoa dịu quan hệ Mỹ – Nga và thúc đẩy chiến lược liên minh với Nga để chống lại ĐCSTQ. Tuy nhiên, do sự cố “Spygate” nên kế hoạch này bị trì hoãn. Sau đó là sự thay đổi chế độ và các sự kiện quan trọng như việc Nga xâm chiếm Ukraine.
“Vì vậy, vào thời điểm này, ông Putin có rất nhiều tính toán”, ông Trần nói, đồng thời nhấn mạnh rằng nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nga đã có cuộc điện đàm trước Tết Nguyên Đán. Tuy nhiên, điều bất thường là cả hai đều không đề cập đến “sự thay đổi chưa từng thấy trong một thế kỷ”, một chủ đề Trung – Nga mà ông Tập đã rao giảng từ lâu.
“Bây giờ có vẻ như Trung Quốc và Nga mỗi bên đều có kế hoạch riêng và sẵn sàng quay sang Mỹ và phương Tây, muốn hạ gục nhau hoặc dùng đối phương làm bàn đạp hay lá chắn. Trong tình hình này, liên minh Trung – Nga đã sụp đổ. Nền tảng của liên minh đang lỏng lẻo. Dù bề ngoài có sự hài hòa nhưng Trung Quốc và Nga đều có những mâu thuẫn tiềm ẩn, mỗi bên đều tính toán cho lợi ích riêng của mình. Khi có cơ hội, chúng sẽ bay một mình. Vì vậy, tuyên bố của ông Putin được đưa ra dựa trên nền tảng đó”.
Về phương hướng quan hệ Trung – Nga, ông Trần Phá Không dự đoán rằng cả hai bên sẽ duy trì sự hợp tác hời hợt, bởi khi không thể giành được đòn bẩy từ phương Tây và quan hệ không thể được xoa dịu, họ vẫn cần liên minh chặt chẽ để cùng nhau chống lại phương Tây. Tuy nhiên, nếu mối quan hệ của một trong hai bên với phương Tây được cải thiện thì bên kia sẽ cảm thấy lo ngại.
Ông nói: “Vì vậy, quan hệ Trung – Nga có thể sẽ ngày càng trở nên thoải mái bớt căng thẳng hơn. Việc nới lỏng này sẽ không xảy ra trong một sớm một chiều. Cho dù đó là sự cải thiện quan hệ với phương Tây hay sự nới lỏng và tan băng của quan hệ Trung – Nga, thì sẽ phải mất một thời gian đấu tranh công khai và tiềm ẩn, nhưng xu hướng chung sẽ không thay đổi”.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch