Tác giả: Thomas Gibbons-Neff, tường trình từ Sumy, Ukrain
Cù Tuấn, biên dịch
20-2-2024
Tóm tắt: Sau khi Nga chiếm được Avdiivka, quân Ukraine sẽ cần một tuyến phòng thủ mới ở những địa hình khó phòng thủ hơn, trong khi quân Nga cố gắng tận dụng lợi thế của mình.
Với việc quân Nga chiếm được thành phố Avdiivka phía đông Ukraine hôm thứ Bảy, chiến tuyến đã thay đổi đáng kể, tạo tiền đề cho một chương mệt mỏi tiếp theo của cuộc chiến khi quân Ukraine rút lui và quân Nga sắp xếp lại quân lực để chuẩn bị cho các cuộc tấn công trong tương lai.
Thất bại của Ukraine tại thành phố bị bao vây Avdiivka, bị tấn công kể từ năm 2014, khi phe ly khai được Nga hậu thuẫn chiến đấu với lực lượng chính phủ để giành quyền kiểm soát miền đông đất nước này, đã xảy ra vào thời điểm đặc biệt nguy hiểm. Khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bước sang năm thứ ba, quân Ukraine đang thiếu đạn dược và phải đối mặt với tình trạng thiếu lính ngày càng tăng.
Trong cuộc rút lui khỏi Avdiivka, những vấn đề này càng trở nên trầm trọng hơn do địa hình bằng phẳng và khắc nghiệt bên ngoài thành phố. Nếu không có những ngọn đồi cao, những con sông lớn hơn hoặc những công sự rộng lớn như đã được xây dựng xung quanh Avdiivka trong hơn một thập kỷ qua, Ukraine có thể sẽ phải nhượng lại nhiều vùng đất hơn để kìm chân các đơn vị quân Nga.
Michael Kofman, một chuyên gia về Nga tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế ở Washington, cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại: “Họ không có một đường tiền tuyến thứ hai được xây dựng tốt để rút lui về đó. Phần lớn tình hình phụ thuộc vào việc liệu quân Nga có thể tiếp tục tiến công hay họ đã hết động lực”.
Ngay cả bây giờ, quân đội Nga, mặc dù chịu thương vong nặng nề trong cuộc tấn công vào Avdiivka, vẫn đang gây áp lực lên nhiều khu vực khác nhau của chiến tuyến dài hơn 1000 km, với hy vọng rằng Ukraine không thể phòng thủ ở mọi nơi cùng một lúc.
Vẫn chưa rõ Nga sẽ cố gắng tiến đánh ở đâu sau khi đã chiếm được Adiivka. Thành phố Kupiansk phía đông bắc, thị trấn Chasiv Yar phía đông và làng Robotyne phía nam đều đang bị đe dọa, ngay cả khi khói vẫn còn bốc lên từ tàn tích tại Avdiivka.
Trong những tháng gần đây, các chiến hào chống tăng sâu đã xuất hiện xung quanh các thành phố và thị trấn phía đông Ukraine gần Avdiivka, như Pokrovsk, cách đó khoảng 50km về phía tây. Nhưng gần đến thời điểm giao tranh, đặc biệt là gần Avdiivka, không rõ liệu các lữ đoàn Ukraine có đủ nguồn lực để chống chọi với một cuộc tấn công khác giống như cuộc tấn công bao trùm thành phố hay không, hay liệu quân đội Nga có thể tiếp tục tấn công sau nhiều tháng chiến đấu kéo dài hay không.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Rustem Umerov, nói rõ ràng trong một bài đăng trên Facebook hôm thứ Bảy, rằng một số bài học rút ra từ sự thất thủ của Avdiivka bao gồm sự cần thiết phải “xây dựng và củng cố” các công sự.
Chiến thuật của quân Nga là sử dụng quy mô tuyệt đối của mình để áp đảo quân đội Ukraine nhỏ hơn, đã mang lại những chiến thắng quyết định nhất trên chiến trường sau các thất bại quanh Kyiv, Kharkiv và Kherson vào năm 2022.
Tuy nhiên, sau gần hai năm, viện trợ quân sự cho Ukraine từ các đồng minh phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã giảm dần do đấu đá chính trị nội bộ ở Washington, tạo ra nhiều cơ hội cho Nga giành được ưu thế về hỏa lực. Quân đội Ukraine cho biết, Ukraine đã cố gắng thu hẹp khoảng cách đó bằng máy bay không người lái tự nổ nhưng vẫn chưa thể sánh ngang với lực lượng của Nga.
Các quan chức Mỹ nói rằng, vẫn chưa quá muộn để củng cố quân đội Ukraine nếu có thể nhanh chóng chuyển thêm viện trợ. Việc bổ sung pháo binh và các loại đạn dược khác có thể ngăn cản quân Nga đang nỗ lực nhanh chóng thực hiện một cuộc tấn công khác.
Nhưng các quan chức cho biết thêm, trong trường hợp không có sự hỗ trợ bổ sung, Nga cuối cùng sẽ dựa vào chiến thắng quân sự của mình ở Avdiivka và tiếp tục đẩy lùi các đơn vị Ukraine cũng như chiếm thêm nhiều vùng phía đông Ukraine, một trong những mục tiêu chiến tranh quan trọng của Điện Kremlin.
Avdiivka, với dân số trước chiến tranh khoảng 30.000 người, thực tế đã là một pháo đài khi quân đội Nga bắt đầu cuộc tấn công lớn vào mùa thu năm ngoái. Đội hình quân sự của Điện Kremlin chịu thương vong hàng nghìn người, tổn thất đáng kể về xe tăng và các phương tiện bọc thép khác trong khi quân đội Ukraine vẫn cầm cự.
Tuy nhiên, quân Nga vẫn tiếp tục gây áp lực, với bộ binh tấn công theo các nhóm nhỏ hơn. Sự thay đổi chiến thuật đó, cùng với số lượng máy bay không người lái ngày càng tăng, số lượng pháo binh nhiều hơn và một loạt các cuộc không kích, đã đẩy các lực lượng bị bao vây của Ukraine đến điểm tan vỡ.
Rob Lee, thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, có trụ sở tại Philadelphia, cho biết: “Một trong những sự kiện quan trọng của năm 2023 là Nga có thể tuyển dụng một số lượng lớn tình nguyện viên. Mặt trái của điều này là, điều này xảy ra đúng lúc Ukraine đang phải đối mặt với các vấn đề về huy động lực lượng”.
Các nhà lãnh đạo Ukraine đã phản ứng trước áp lực ngày càng tăng, bằng cách gửi tới Avdiivka một loạt các đơn vị đặc biệt và Lữ đoàn xung kích độc lập thứ ba, một đơn vị bộ binh giàu kinh nghiệm với di sản cực hữu, để thu hẹp khoảng cách và cuối cùng giúp quân mình rút lui. Một người lính của lữ đoàn này cho biết, họ đã được đưa ra khỏi tiền tuyến quanh thành phố Bakhmut ở phía đông trong những tháng gần đây và chỉ có một thời gian ngắn để hồi phục trước khi được gửi đến Avdiivka làm lính cứu hỏa.
Các nhà phân tích quân sự cho biết, sự kiệt sức của một trong những đơn vị tốt nhất của Ukraine trong thời kỳ khủng hoảng, cho thấy một vấn đề ngày càng gia tăng trong hàng ngũ Ukraine: Đơn giản là Ukraine không có đủ quân để chiến đấu trên khắp mặt trận.
Ông Kofman nói: “Ukraine đã gửi những đơn vị tốt nhất của họ đến vì lực lượng ở Avdiivka đang dần cạn kiệt và cần phải rút lui. Bên cạnh việc thiếu đạn dược, Ukraine còn gặp vấn đề nghiêm trọng về nhân lực, đặc biệt là bộ binh”.
Mặc dù các quan chức Ukraine giữ bí mật về con số thương vong, nhưng động thái gần đây của các quan chức quân sự Ukraine nhằm huy động thêm tới 500.000 quân đã làm nổi bật thiệt hại của một cuộc chiến dường như còn lâu mới kết thúc. Binh sĩ Ukraine cho biết, tinh thần cũng đang suy giảm trong những tuần gần đây, cộng thêm tình trạng thiếu quân và đạn dược, thương vong ngày càng tăng và thời gian ra mặt trận ngắn hơn.
Nhưng chính xác điều đó đã thể hiện như thế nào và ở đâu trên chiến trường thì ai cũng có thể đoán được.