Rex Wilderstorm
Đại sứ Hoa Kỳ tại Nhật Bản Rahm Emanuel đã nói rằng Nhật Bản “sắp trở thành đối tác Trụ cột II bổ sung đầu tiên” trong AUKUS, mối quan hệ đối tác ba bên giữa Úc, Vương quốc Anh, và Hoa Kỳ.
Đây sẽ là sự mở rộng đầu tiên của thỏa thuận chia sẻ quốc phòng chặt chẽ bên cạnh ba đối tác ban đầu, bao gồm việc hợp tác cùng nhau trong các lĩnh vực như động cơ đẩy tàu ngầm hạt nhân và công nghệ lượng tử.
Đáp lại, một nguồn tin chính phủ Úc nói với Australian Broadcasting Corporation (ABC) rằng Nhật Bản sẽ hợp tác trong các dự án công nghệ quốc phòng cụ thể thuộc AUKUS nhưng không nhất thiết phải gia nhập liên minh này với tư cách thành viên chính thức.
Một phát ngôn viên của Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles đã từ chối bình luận về tuyên bố của ông Emanuel. Ông Emanuel đã đưa ra tuyên bố này trong một bài bình luận đăng ngày 03/04 trên The Wall Street Journal.
Trụ cột Một của AUKUS liên quan đến việc Úc phát triển các tàu ngầm được trang bị vũ khí thông thường chạy bằng năng lượng hạt nhân, sử dụng công nghệ tân tiến của Mỹ và Anh.
Trụ cột Hai là một quy chế để các đối tác của AUKUS chia sẻ các hệ thống phòng thủ tân tiến bao gồm công nghệ lượng tử, hỏa tiễn siêu thanh, và trí tuệ nhân tạo.
Nhật Bản có thể sẽ quan tâm đến việc hợp tác trong một số lĩnh vực, bao gồm robot tân tiến, sáng kiến mạng, và chiến tranh chống tàu ngầm.
Thông báo có thể có trong tuần này
Ông Emanuel không cho biết khi nào sẽ có thông báo chính thức nhưng có vẻ như sẽ có thông báo trong tuần này, khi Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đến Hoa Thịnh Đốn để gặp Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, sau đó là hội nghị thượng đỉnh ba bên với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr.
Vị đại sứ này viết: “Khi Tổng thống Biden và ông Kishida gặp nhau, họ sẽ đánh dấu một sự chuyển đổi sâu sắc trong quan hệ Mỹ-Nhật, khi một kỷ nguyên kết thúc và một kỷ nguyên khác bắt đầu.”
Các quan chức Hoa Kỳ đã xác nhận rằng Hoa Thịnh Đốn sẽ “nghiêm túc xem xét” việc đưa Nhật Bản vào làm đối tác công nghệ.
Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Kurt Campbell gần như đã xác nhận rằng một thông báo sẽ được đưa ra trong tuần này, khi nói với các phóng viên rằng Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, và Úc sẵn sàng đón nhận các quốc gia khác tham gia thỏa thuận.
“Tôi nghĩ quý vị sẽ biết rằng chúng tôi có điều gì đó để nói về việc này vào tuần tới,” ông Campbell nói hôm 03/04.
Vương quốc Anh đã nhiều lần phát đi tín hiệu rằng họ sẵn lòng cho các quốc gia khác tham gia Trụ cột Hai, với việc hồi năm 2021 Bộ trưởng Quốc phòng đương thời của nước này nói rằng AUKUS không được thiết kế như một thỏa thuận “độc quyền” và các quốc gia như Nhật Bản, New Zealand, và Canada có thể tham gia trong tương lai.
Tuy nhiên mặc dù Úc bày tỏ sẵn sàng đón nhận Nhật Bản hợp tác với AUKUS, nhưng ông Marles cũng đã gợi ý hồi tháng Hai rằng có thể phải mất một thời gian nữa thì điều đó mới xảy ra.
Vị bộ trưởng quốc phòng này lưu ý rằng các thành viên AUKUS hiện đang “tập trung rất nhiều vào việc phát triển các công nghệ cải tiến mới giữa ba quốc gia.”
Ông Marles nói: “Khi Trụ cột 2 trở nên hoàn thiện hơn, điều mà sẽ phải mất vài năm… Tôi nghĩ rằng vào thời điểm đó sẽ có cơ hội để xem xét cách chúng tôi có thể hợp tác với Nhật Bản trong vấn đề đó.”
Quốc gia còn lại có thể nằm trong số những quốc gia tham gia sớm nhất là New Zealand. Nước này đã thể hiện rất rõ mối quan tâm của mình tại các cuộc gặp song phương giữa các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng với những người đồng cấp Úc vào đầu năm nay.
Kể từ đó đến nay không có nhiều thông tin được công bố, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng New Zealand Judith Collins đã gặp nhà thầu quốc phòng lớn của Mỹ Honeywell vào tuần trước.
Một bài đăng của bà Collins trên X cho biết cuộc họp “thảo luận về quốc phòng, công nghệ, khoa học, và không gian”.
Minh Ngọc lược dịch