Ba luật sư nhân quyền Trung Quốc đang thu hút sự quan tâm của quốc tế vì bị Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) giam giữ sai trái. Đảng này có lịch sử tra tấn tù nhân và thực hiện những hành vi đối xử vô nhân đạo khác.
Ông Dư Văn Sinh (Yu Wensheng), 56 tuổi, một luật sư từng đạt giải thưởng và vợ là bà Hứa Diễm (Xu Yan), một nhà hoạt động, đang trên đường đến gặp các nhà ngoại giao Liên minh Âu Châu tại Bắc Kinh ngày 14/04/2023. Trước khi đến nơi, họ đã bị công an Trung Quốc bắt bớ. Sáu tháng sau, hai vợ chồng này bị truy tố với hai tội danh: “gây gổ và gây rối” và “kích động lật đổ quyền lực nhà nước” — những tội danh phổ biến mà ĐCSTQ thường sử dụng để chống lại các nhà bất đồng chính kiến.
Tháng 12/2023, nhóm nhân quyền Tổ chức Ân xá Quốc tế báo cáo rằng sau vài tháng bị giam giữ, bà Hứa đã sụt 30 pound (khoảng 13.6 kg) một phần vì suy dinh dưỡng. Bà cũng phải chịu đựng sự đánh đập từ những tù nhân cùng phòng, thời gian ngồi kéo dài và không có chăn giữ ấm trong những đêm lạnh giá. Nhóm nhân quyền lập luận rằng bà đã phải chịu sự tra tấn nặng nề cùng với các hình thức ngược đãi khác.
Ông Dư Văn Sinh
Hôm 13/04 đánh dấu một năm kể từ khi hai vợ chồng ông bị giam giữ. Nhân dịp này, các quan chức Hoa Kỳ và EU cùng hơn 25 nhóm xã hội dân sự đã đưa ra tuyên bố kêu gọi phóng thích vô điều kiện cho họ.
“Một năm trước, ông Dư Văn Sinh cùng vợ là bà Hứa Diễm đã bị giam giữ vì vận động cho nhân quyền. Kể từ đó, con trai của họ được cho là đã cố gắng tự tử, điều này cho thấy cái giá phải trả về con người khi đứng lên chống lại một chế độ đàn áp. Họ nên được phóng thích vô điều kiện,” Dân biểu Chris Smith (Cộng Hòa-New Jersey) và Thượng nghị sĩ Jeff Merkley (Dân Chủ-Oregon), chủ tịch và đồng chủ tịch Ủy ban Điều hành về Trung Quốc của Quốc hội Hoa Kỳ (CECC), cho biết trong một tuyên bố chung trên X, trước đây gọi là Twitter.
Theo các nhóm nhân quyền, hồi tháng 11/2023, cậu con trai đương tuổi thiếu niên của cặp vợ chồng này, em Dư Trấn Dương (Yu Zhenyang), đã cố gắng tự tử vì đau buồn về hoàn cảnh của cha mẹ mình và vì bị công an giám sát.
Cơ quan ngoại giao của EU, Cơ quan Hành động Đối ngoại Âu Châu (EEAS), đã yêu cầu phóng thích hai vợ chồng ngay lập tức và vô điều kiện. Lưu ý rằng EU đã nhiều lần nêu trường hợp của họ “lên các cấp cao nhất” của chính quyền Trung Quốc trong năm nay.
“EU cũng tiếp tục kêu gọi Trung Quốc tôn trọng tất cả các quyền con người của ông Dư Văn Sinh và bà Hứa Diễm, bảo đảm rằng họ không bị tra tấn và ngược đãi khi bị giam giữ, cung cấp hỗ trợ y tế khi cần thiết, cũng như được tiếp cận thường xuyên với luật sư theo sự lựa chọn của họ và liên lạc thường xuyên với gia đình,” Cơ quan Hành động Đối ngoại Âu Châu cho biết trong một tuyên bố.
Tổ chức Ân xá Quốc tế, Freedom House, PEN America, Safeguard Defenders, và Dự án Nhân quyền Duy Ngô Nhĩ nằm trong số hơn 25 tổ chức đã đưa ra tuyên bố chung kêu gọi Bắc Kinh phóng thích cho ông Dư và bà Hứa “ngay lập tức và vô điều kiện.”
Tuyên bố có đoạn: “Bảo đảm việc thụ hưởng quyền lợi về sức khỏe của con trai họ được bảo vệ hoàn toàn và cậu bé cũng như các thành viên khác trong gia đình không phải chịu sự đe dọa, hăm dọa, và quấy rối.”
Năm 2021, ông Dư đã giành được Giải thưởng Martin Ennals, một giải thưởng nhân quyền quốc tế thường niên; người nhận giải được ban giám khảo gồm 10 tổ chức nhân quyền toàn cầu lựa chọn. Năm 2022, ông nhận được giải thưởng nhân quyền từ Quỹ Tưởng niệm Anna Dahlback có trụ sở tại Stockholm.
Trước đó, năm 2019 ĐCSTQ đã bắt giữ ông Dư và năm 2020 kết án ông bốn năm tù giam. Ông được phóng thích hồi tháng 03/2022.
Ông Dư được biết đến là người bảo vệ các nhà hoạt động cũng như các học viên của Pháp Luân Công, một môn tu luyện thiền định bị chính quyền Trung Quốc đàn áp nghiêm trọng kể từ năm 1999.
Ông Hứa Chí Vĩnh và ông Đinh Gia Hỷ
Hôm 10/04, đánh dấu một năm kể từ ngày chính quyền Trung Quốc bắt giữ ông Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong) và ông Đinh Gia Hỷ (Ding Jiaxi). Vào ngày đó một năm trước, ông Hứa và ông Đinh lần lượt bị kết án 14 năm và 12 năm tù giam tại một tòa án Trung Quốc sau khi bị kết tội “lật đổ quyền lực nhà nước.”
Ông Hứa và ông Đinh đều là luật sư nhân quyền và là nhân vật nổi bật trong Phong trào Công dân Mới. Nhóm này vận động nhằm đạt được sự minh bạch hơn về tài sản của các quan chức ĐCSTQ, thúc đẩy quyền công dân, và tìm kiếm sự chuyển đổi hòa bình sang chủ nghĩa hợp hiến của Trung Quốc.
Trong một bài đăng trên X hôm 10/04, ông Smith và ông Merkley đã kêu gọi “phóng thích ngay lập tức” cho hai người này.
Vào tháng Hai, Ủy ban Điều hành về Trung Quốc của Quốc hội Hoa Kỳ (CECC) đã đề cử ông Hứa, ông Đinh, học giả người Duy Ngô Nhĩ Ilham Tohti, và nhà hoạt động dân chủ Hồng Kông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) cho Giải Nobel Hòa bình năm 2024.
Dân biểu Adam Schiff (Dân Chủ-California), một thành viên của Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos, cho biết trong một tuyên bố kêu gọi phóng thích cho ông Đinh rằng ông ấy “rất vinh dự được sát cánh ủng hộ việc ông Đinh Gia Hỷ theo đuổi quyền tự do dân sự và trách nhiệm giải trình của chính phủ.”
“Nhân dịp một năm ngày ông Đinh Gia Hỷ bị cầm tù oan, chúng tôi tôn vinh cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ vì tự do của ông ấy ngay cả khi đối mặt với sự đàn áp tàn bạo của ĐCSTQ. Trợ giúp những cá nhân can đảm như ông Đinh Gia Hỷ, người đấu tranh cho nhân quyền và tự do trước bạo lực chính trị từ các chế độ độc tài, không chỉ là nghĩa vụ đạo đức của chúng ta mà còn phản ánh cam kết kiên định của chúng ta đối với những lý tưởng này trên toàn cầu,” ông Schiff viết. “Tôi cam kết ủng hộ việc phóng thích ông ấy cho ông được đoàn tụ với gia đình.”
Frank Fang
Hân Nhi biên dịch