Ở Trung Quốc, những doanh nhân giàu có nhưng thiếu đi yếu tố chính trị và sự ủng hộ của các nhân vật hàng đầu chắc chắn sẽ gặp khó khăn. Mặc dù ông Chung Thiểm Thiểm đã phải chịu đựng vô vàn khó khăn nhưng tương lai của ông và công ty Nông phu Sơn tuyền vẫn còn nhiều bất định.
Không phải người Trung Quốc nào cũng biết đến cái tên Chung Thiểm Thiểm (Zhong Shanshan), nhưng họ đều biết đến thương hiệu Nông phu Sơn Tuyền của ông Chung. Loại nước đóng chai cực kỳ thành công này đã đứng đầu thị trường Trung Quốc trong 8 năm liên tiếp, đóng góp vào việc làm dịu cơn khát của hàng triệu người. Các khẩu hiệu phổ biến nhất của thương hiệu bao gồm: “Nông phu Sơn Tuyền có vị hơi ngọt” và “Chúng tôi không sản xuất nước, chúng tôi chỉ là người mang thiên nhiên đến”.
Ông Chung là người sáng lập Nông phu Sơn Tuyền. Sau khi công ty của ông được niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Hong Kong, giá cổ phiếu của nó tăng vọt, trở thành công ty đồ uống lớn nhất Trung Quốc với giá trị thị trường vượt quá 77 tỷ USD. Chỉ trong một thời gian ngắn, ông Chung đã trở thành người giàu nhất Trung Quốc.
Đến cuối năm 2020, tài sản ròng của ông Chung đã vượt qua ông Mukesh Ambani, chủ tịch Reliance Industries của Ấn Độ, đưa ông trở thành người giàu nhất châu Á và đứng thứ 11 trong danh sách tỷ phú toàn cầu. Sau đó, từ năm 2021 đến năm 2023, ông Zhong duy trì việc đứng đầu Danh sách người giàu Trung Quốc của Forbes. Ngoài Nông phu Sơn tuyền, tài sản của ông còn đến từ cổ phần tại Wantai BioPharm. Năm 2024, dù tài sản giảm 9% nhưng ông Zhong vẫn được công nhận là người giàu nhất Trung Quốc, đứng thứ 21 trong danh sách tỷ phú toàn cầu với tài sản ròng 63 tỷ USD.
Ông Chung cũng nổi tiếng là người thích sự cô độc, hay nói đùa rằng mình là người cô độc. Các phương tiện truyền thông mô tả ông như một “con sói đơn độc”. Tuy nhiên, ông Chung khó có thể lường trước được cuộc tấn công bất ngờ mà mình sẽ phải đối mặt.
Bị tấn công dữ dội
Vào ngày 25/2, tin tức lan truyền khắp Trung Quốc về sự qua đời của ông Tông Khánh Hậu, người sáng lập Tập đoàn Wahaha. Có trụ sở chính tại Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, tập đoàn này là nhà sản xuất đồ uống lớn nhất Trung Quốc.
Ông Chung gửi lời chia buồn bằng cách gửi vòng hoa và bày tỏ lòng thành kính tại nhà tang lễ, thương tiếc sự ra đi của “người cố vấn và người bạn” của mình. Tuy nhiên, ông Chung đã không tham dự lễ tưởng niệm ông Tông.
Thật bất ngờ, cái chết của ông Tông đã khiến ông Chung và Nông phu Sơn tuyền rơi vào vòng xoáy bị nhắm đến. Nhiều kênh tiếp thị và các phương tiện truyền thông độc lập đã bắt đầu moi móc những giai thoại lịch sử về hai gã khổng lồ về nước, với một thành kiến rõ ràng. Nhiều nền tảng truyền thông cá nhân gọi ông Chung là “vô ơn” đối với người cố vấn cũ của mình.
Giới truyền thông mô tả ông Chung như là một doanh nhân thất bại, người đã tìm nơi ẩn náu dưới sự bảo vệ của ông Tông. Sau đó, ông Chung khai thác tài nguyên của Công ty Wahaha để tích lũy tài sản ban đầu và thành lập Nông phu Sơn tuyền như một đối thủ cạnh tranh. Điều này đã thúc đẩy những lời kêu gọi tẩy chay Nông phu.
Những lời chỉ trích về ông Chung ngày càng leo thang, đặt ra nghi vấn về lòng yêu nước cũng như mối quan hệ của ông với Nhật Bản. Thiết kế bao bì sản phẩm của Nông phu bị chỉ trích là “xu nịnh” Nhật Bản và làm nhục Trung Quốc.
Sau đó, các Tiểu phấn hồng chê bai việc con trai ông có quốc tịch Mỹ. Các tuyên bố lan truyền rằng bằng cách ủng hộ Nông phu Sơn tuyền, người tiêu dùng đã gián tiếp tài trợ cho lợi ích của Mỹ. Việc phối hợp sách nhiễu ông Chung cũng làm dấy lên nghi ngờ về sự hỗ trợ từ cấp quan chức.
Vào ngày 8/3, một cửa hàng tiện lợi 7-Eleven ở Thường Châu, tỉnh Giang Tô, đã thông báo ngừng bán tất cả các sản phẩm liên quan đến Nông phu, với lý do từ chối ủng hộ các mặt hàng được coi là quảng bá cho Nhật Bản hoặc khinh miệt Trung Quốc.
Ngoài ra, còn có đoạn phim lan truyền về cảnh một chủ siêu thị trả lại tủ đông của Nông phu, kèm theo các video phát trực tiếp của các blogger đổ nước khoáng Nông phu xuống bồn vệ sinh và các hành động phản đối tương tự.
Sự tấn công dữ dội đã giáng một đòn mạnh vào Nông phu. Trong 8 ngày đầu tiên của tháng 3, giá cổ phiếu của công ty đã giảm mạnh 6,53%, dẫn đến tổn thất đang kinh ngạc là 4,2 tỷ USD trong giá trị thị trường. Doanh thu bán hàng hàng ngày giảm mạnh từ $14.000-$35.000 xuống chỉ còn $700-$1050, thể hiện mức giảm hơn 90%.
Trên nền tảng X (Twitter cũ), một số blogger bày tỏ lo ngại rằng hành vi quấy rối trực tuyến nhắm vào Nông phu vượt ra ngoài sự cạnh tranh thương mại đơn thuần. Nó gợi nhớ đến những thời kỳ đen tối trong lịch sử Trung Quốc, làm dấy lên sự so sánh với Cách mạng Văn hóa. Ông Chung Thiểm Thiểm, chủ tịch nước khoáng Nông phu Sơn Tuyền và một công ty dược phẩm riêng biệt, đang ra hiệu trong bài phát biểu tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 6/5/2013. (Ảnh: STR/CNS/AFP qua Getty Images)
Lên tiếng bảo vệ bản thân
Giữa làn sóng cáo buộc sai trái, ông Chung, một người vốn thường dè dặt, đã chọn lên tiếng cho bản thân. Vào ngày 3/3, tài khoản weibo của Nông phu Sơn Tuyền đã đăng một bài viết có nhan đề “Chung Thiểm Thiểm: Đôi lời về mối quan hệ của tôi với ông Tông”, nhằm bác bỏ những cáo buộc sai sự thật.
Ông Chung bắt đầu bằng cách nói: “Ông Tông luôn là một doanh nhân mà tôi tôn trọng. Chúng tôi vừa là người cố vấn vừa là bạn bè của nhau, mặc dù cũng là đối thủ cạnh tranh. Cách đây không lâu, khi biết tin ông Tông bị bệnh nặng, tôi lập tức thu xếp qua trung gian đến thăm. Tuy nhiên, lúc đó ông Tông không thể đón khách, còn tôi rất tiếc cũng không thể vào thăm. Sau khi ông Tông qua đời, tôi đã đến nhà tang lễ để tỏ lòng thành kính, đặt vòng hoa và bày tỏ sự chia buồn với gia đình ông”.
Ông Chung sau đó tiếp tục than thở về việc bị bắt nạt trên mạng. Ông không tin vào sự gia tăng của các cuộc tấn công trực tuyến, khẳng định hành vi đó mâu thuẫn với nguyên tắc của ông Tông. Cảm thấy buộc phải giải quyết vấn đề, ông Chung đã nói về một số sự kiện quan trọng liên quan đến ông và ông Tông.
Ông Chung làm rõ rằng thành công kinh doanh ban đầu của ông không dựa trên thu nhập từ Wahaha mà bắt nguồn từ công ty rèm mà ông thành lập vào năm 1990.
Ông kể lại cuộc gặp gỡ đầu tiên với ông Tông. Theo đề nghị của ông, ông Tông đã đầu tư vào việc phát triển và sản xuất cháo Wahaha. Ông Chung cũng nghe theo gợi ý của ông Tông và thành lập văn phòng Wahaha ở Quảng Tây và Hải Nam để bán Wahaha Nutri-Express. Tuy nhiên, dù rất nỗ lực nhưng sản phẩm vẫn không thể bán chạy trên thị trường. Cuối cùng, ông bán chúng cho một công ty thương mại có thể bán sản phẩm cho Quảng Đông.
Ông nói về tranh chấp về nước tự nhiên và nước tinh khiết sau năm 2000, nhấn mạnh cách giải quyết vấn đề này dưới sự giám sát của các quan chức ở Hàng Châu. Ông tái khẳng định niềm tin vào tầm quan trọng của các nguyên tố khoáng trong nước đối với sức khỏe con người, đồng thời bày tỏ sự tôn trọng vững chắc đối với tinh thần khởi nghiệp của ông Tông.
Người mẹ 95 tuổi của ông Chung đột ngột qua đời vào ngày 11/3. Trong một bài đăng được chia sẻ trong những người quen biết, ông cho rằng sự đau khổ và cái chết của bà là do những cuộc tấn công vô cớ trên mạng nhằm vào ông, đồng thời bày tỏ sự đau buồn sâu sắc đối với việc mất đi người thân.
Vụ việc năm 2013
Vụ việc này có vẻ giống như phần tiếp theo của vụ việc xảy ra vào năm 2013.
Từ ngày 10/4 đến ngày 7/5 năm đó, Thời báo Bắc Kinh đã dành ra 67 trang đáng kinh ngạc và 76 bài viết để xem xét kỹ lưỡng chất lượng nước của Nông phu Sơn tuyền. Các cáo buộc nổi lên cho rằng nước ở đây “kém hơn nước máy” và không đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia.
Đáp lại, Nông phu Sơn tuyền đã tổ chức một cuộc họp báo vào ngày 6/5 để phản bác lại những tuyên bố này. Công ty tuyên bố rằng việc sử dụng “Tiêu chuẩn nước uống Chiết Giang” của họ đã vượt quá “Tiêu chuẩn nước uống quốc gia” được đề cập và hơn nữa, tiêu chuẩn quốc gia về nước uống tự nhiên vẫn chưa được thiết lập. Họ cho rằng các lợi ích cạnh tranh đã ảnh hưởng đến việc đưa tin của Thời báo Bắc Kinh.
Sự bế tắc kéo dài, đỉnh điểm là quyết định của Nông phu rời khỏi thị trường Bắc Kinh và đòi khoản bồi thường 60 triệu CNY (nhân dân tệ) từ Thời báo Bắc Kinh. Mâu thuẫn kết thúc mà Nông phu không nhận được khoản tiền này do Thời báo Bắc Kinh đóng cửa vào năm 2017.
Trên thực tế, những lời chỉ trích ông Chung bắt đầu dần lan rộng từ năm 2009 khi Cục Công thương tỉnh Hải Nam công bố một báo cáo thử nghiệm cáo buộc rằng sản phẩm “Water Soluble C100” của Nông phu không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Các cuộc tranh luận sau đó diễn ra cho đến khi sản phẩm được chứng minh là đáp ứng các tiêu chuẩn bắt buộc.
Doanh nghiệp tư nhân bị nhắm mục tiêu
Trong Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương năm 2022, ông Tập Cận Bình đã lên tiếng ủng hộ các doanh nghiệp tư nhân, đưa ra hướng dẫn trong việc giúp giải quyết những bất ổn của họ. Sau khi những tuyên bố này được đưa ra, mọi người có thể thấy khó hiểu tại sao Ban Tuyên giáo Trung ương và Quản lý Không gian mạng của Trung Quốc lại đứng nhìn, để cho người giàu nhất và thương hiệu nước đóng chai nổi tiếng nhất Trung Quốc bị tấn công mạng và bị sỉ nhục một cách công khai, dẫn đến doanh thu giảm 90%.
Xuất hiện suy đoán cho thấy rằng việc làm hại Nông phu, một doanh nghiệp tư nhân, nhằm mang lại lợi ích cho Wahaha, với 46% thuộc sở hữu của một công ty đầu tư nhà nước.
Tuy những tin đồn này chưa được xác nhận nhưng không có gì ngạc nhiên khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang rất cần tiền và các doanh nghiệp tư nhân là mục tiêu cho sự thèm muốn của họ.
Hơn nữa, ông Chung thiếu sự hỗ trợ và yếu tố chính trị. Cha mẹ ông là những người cánh hữu và ông không phải là đảng viên của ĐCSTQ. Ông Chung đã từng công khai tuyên bố: “Tôi không thích những lời xu nịnh và sẽ không uống rượu hay ăn tối để giao lưu với mọi người”.
Ở Trung Quốc, những doanh nhân giàu có nhưng thiếu đi yếu tố chính trị và sự ủng hộ của các nhân vật hàng đầu chắc chắn sẽ gặp khó khăn. Mặc dù ông Chung đã phải chịu đựng vô vàn khó khăn nhưng tương lai của ông và Nông phu vẫn còn nhiều bất định.
Ngày 11/3, đúng như nhiều dự đoán, ông Chung đã từ chức khỏi tư cách người đại diện theo pháp luật của hai công ty con của Nông phu. Mặc dù lý do từ chức không thể được xác nhận là có liên quan đến hành vi bắt nạt trực tuyến liên tục chống lại ông và công ty của ông, nhưng Nông phu Sơn tuyền vẫn chưa đưa ra bất kỳ lời giải thích nào. Có vẻ như những khó khăn của ông Chung vẫn chưa kết thúc mà có thể chỉ mới bắt đầu một cách nghiêm túc.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch