Sự kiện cựu Ngoại trưởng Jeremiah Manele đắc cử chức tân Thủ tướng của Quần đảo Solomon đang thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế, đặc biệt là khi sự kiện này đặt ra câu hỏi về việc liệu quốc đảo Thái Bình Dương này có giữ mối liên hệ chặt chẽ với Bắc Kinh hay không.
Ông Manele từng giữ chức Ngoại trưởng trong giai đoạn chính phủ Solomon cắt đứt quan hệ với Đài Loan vào năm 2019 để chuyển sang ủng hộ Trung Quốc. Tham gia tranh cử dưới danh nghĩa đảng của cựu Thủ tướng Manasseh Sogavare, ông Manele trước đây là thành viên của Đảng Liên minh Dân chủ.
Kết quả bầu cử cho thấy không có đảng nào giành được đa số ghế, trong đó có nhiều ứng cử viên độc lập đắc cử. Trước cuộc bỏ phiếu kín ngày 2/5 để bầu Thủ tướng, an ninh tại thủ đô Honiara được tăng cường, tuy nhiên cuộc bầu cử đã diễn ra suôn sẻ.
Ông Manele giành chiến thắng với 31 phiếu bầu, vượt qua đối thủ Mathew Wale, cựu lãnh đạo phe đối lập, với 18 phiếu. Có một phiếu trắng.
Khác với nhiều quốc hội khác, tại Quần đảo Solomon, các Nghị sĩ Quốc hội trực tiếp tham gia bỏ phiếu bầu Thủ tướng.
Ở các nền dân chủ khác, lãnh đạo của một đảng không giành được đa số ghế sẽ cần phải bảo đảm sự ủng hộ của các đảng nhỏ hơn, sau đó đệ trình lên Tổng toàn quyền để thành lập chính phủ.
Tuy nhiên, tại quốc đảo Solomon, ứng cử viên cần phải giành được sự ủng hộ của đa số Nghị sĩ Quốc hội, thường thông qua các thỏa thuận liên minh.
Chính phủ mới của Thủ tướng Manele, tự xưng là Chính phủ Thống nhất và Chuyển đổi Quốc gia (GNUT), là một liên minh gồm ba đảng: Đảng Của Chúng tôi (do ông Manele lãnh đạo) là đảng lớn nhất, Đảng Nhân dân Đi đầu của Manasseh Maelanga, và Đảng Kandere của Jamie Vokia.
Ba đảng này giành được tổng cộng 19 ghế trong cuộc bầu cử. Tuy nhiên, sau khi thành lập GNUT, liên minh đã nhận được sự gia nhập của thêm 9 Nghị sĩ Quốc hội, nâng tổng số ghế của GNUT lên 28.
Mặc dù danh tính những Nghị sĩ Quốc hội gia nhập GNUT chưa được xác nhận chính thức cho đến khi cơ quan đăng ký chính đảng cập nhật danh sách thành viên, nhưng nhiều khả năng đây là các cựu ứng cử viên độc lập.
Sự kiện bầu cử Thủ tướng Manele và thành lập GNUT ngày 2/5 đã thu hút sự quan tâm của các bên liên quan trong khu vực, bao gồm Bắc Kinh, Mỹ và Úc. Lý do chính là tiềm ẩn những tác động của GNUT đến an ninh khu vực, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa các cường quốc.
Cơ quan ngoại giao Trung Quốc tại Quần đảo Solomon cũng lên tiếng khẳng định cam kết hợp tác với chính phủ mới của quốc đảo này.
Trên trang Facebook chính thức, Đại sứ quán Trung Quốc tại Honiara cho biết, Trung Quốc luôn coi trọng quan hệ hợp tác hữu nghị với Quần đảo Solomon và mong muốn tiếp tục hợp tác với chính phủ và người dân Solomon để thúc đẩy phát triển chung, cũng như mang lại nhiều lợi ích hơn cho nhân dân hai nước.
Ông Manele được biết đến với lập trường ủng hộ Hiệp định An ninh gây tranh cãi mà ông Sogavare ký kết với Bắc Kinh vào năm 2022. Tuy nhiên, phe đối lập tuyên bố họ sẽ hủy bỏ thỏa thuận này và tái lập quan hệ với Đài Loan nếu chiến thắng trong cuộc bầu cử.
Bất chấp những tranh cãi, ông Manele đã nhận được lời chúc mừng từ Thủ tướng Úc Anthony Albanese. Trong một bài đăng trên X, ông Albanese bày tỏ mong muốn hợp tác chặt chẽ với tân Thủ tướng Solomon, khẳng định: “Úc và Quần đảo Solomon là những người bạn thân thiết và tương lai của chúng ta gắn bó chặt chẽ với nhau”.
Phát biểu trước Quốc hội sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, Thủ tướng Manele nhấn mạnh tầm quan trọng của đoàn kết và tôn trọng tiến trình dân chủ.
“Nhân dân đã lên tiếng”, ông Manele khẳng định, đồng thời kêu gọi người dân Quần đảo Solomon giữ bình tĩnh và đoàn kết. “Tôi hân hạnh đứng trước các vị hôm nay với tư cách là Thủ tướng được bầu của các vị. Chúng ta phải cùng nhau tôn trọng và gìn giữ tiến trình dân chủ”.
Ông Manele thừa nhận rằng “các cuộc bầu cử thủ tướng trong lịch sử Solomon thường đi kèm với bạo động và phá hoại, gây thiệt hại cho nền kinh tế và sinh kế của người dân”. Tuy nhiên, ông tuyên bố: “Hôm nay, chúng ta cho thế giới thấy rằng Quần đảo Solomon đã trưởng thành hơn thế. Chúng ta cam kết giải quyết bất đồng một cách hòa bình và xây dựng đất nước phát triển mạnh mẽ hơn”.
Ông Manele tuyên bố sẽ duy trì chính sách đối ngoại hiện tại của Quần đảo Solomon, vốn theo đuổi lập trường “tất cả đều là bằng hữu, không ai là kẻ thù”. Ông Manele cho biết: “Chúng tôi sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, dựa trên lợi ích quốc gia và tôn trọng luật pháp quốc tế”.
Ông Manasseh Sogavare, nhà lãnh đạo có lập trường ủng hộ Trung Quốc, đã chính thức bị miễn nhiệm chức vụ Thủ tướng Quần đảo Solomon sau cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm diễn ra vào ngày 24/4/2024.
Chính sách thân Trung Quốc của ông Sogavare đã vấp phải sự phản đối từ một số bộ phận người dân Solomon, dẫn đến những bất ổn chính trị trong thời gian gần đây. Cuối cùng, ông Sogavare đã bị phế truất trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm, nhường chỗ cho ông Christopher Baeini, cựu Bộ trưởng Tài chính, người được cho là có lập trường trung lập hơn trong quan hệ với Trung Quốc và các nước phương Tây.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch