Liên Thành
Chuyên gia đã vạch trần, việc chính phủ Trung Quốc nói đưa 800 triệu người thoát khỏi nghèo đói là không đúng sự thật.
Căn cứ vào mức nghèo của Ngân hàng Thế giới đối với mức thu nhập hiện tại của Trung Quốc, hơn 40% dân số của nước này đang sống trong cảnh nghèo đói, trong khi 80% là người nghèo.
Tiến sĩ Antonio Graceffo, một nhà phân tích kinh tế Trung Quốc đã làm việc hơn 20 năm ở châu Á đã nhận định, huyền thoại giúp 800 triệu người thoát nghèo đã được Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) duy trì để hợp pháp hóa sự cai trị của mình. Tuy nhiên, thực tế là ĐCSTQ, thông qua các biện pháp kiểm soát chặt chẽ về kinh tế và xã hội, đã khiến người dân rơi vào cảnh nghèo đói. Điều này được chứng minh bằng Nạn đói lớn ở Trung Quốc phát sinh vào năm 1959 sau khi việc trồng lúa được quốc hữu hóa, khiến tới 30 triệu người thiệt mạng, mặc dù theo ông Graceffo, con số này có thể cao hơn.
Chỉ đến năm 1978, khi Đặng Tiểu Bình bắt đầu mở cửa nền kinh tế theo hướng thị trường, người dân Trung Quốc mới bắt đầu kiếm được nhiều tiền hơn và tầng lớp trung lưu cuối cùng đã ra đời. Tuy nhiên, họ vẫn nghèo. Tại Hoa Kỳ, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người thực tế, được điều chỉnh theo lạm phát, là 4.000 USD vào năm 1900, nhưng Trung Quốc đã không vượt qua con số đó cho đến năm 2010.
Ngày nay, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, GDP bình quân đầu người của Mỹ là 85.300 USD, trong khi ở Trung Quốc chỉ là 13.100 USD, đứng thứ 74 trên thế giới, thấp hơn Mexico, Kazakhstan và Malaysia. Bắc Kinh tuyên bố chỉ có 0,04% dân số sống dưới mức nghèo khổ. Tuy nhiên, ĐCSTQ sử dụng ngưỡng nghèo thấp hơn tiêu chuẩn quốc tế.
Chuẩn nghèo chính thức được ấn định ở mức thu nhập hàng năm là 2.300 nhân dân tệ (khoảng 339,70 USD) dựa trên giá năm 2010. Con số này thấp hơn đáng kể so với chuẩn nghèo quốc tế của Ngân hàng Thế giới là 1,90 USD/ngày.
Tác giả Graceffo giả định, nếu sử dụng ngưỡng thu nhập cao hơn, chẳng hạn như 12.000 USD mỗi năm, phản ánh tốt hơn chi phí sinh hoạt và điều kiện kinh tế ở Trung Quốc hiện đại, thì ước tính có khoảng 40% dân số sống trong mức nghèo hoặc chỉ trên mức nghèo khổ. Trên thực tế, vào năm 2021, 47% dân số Trung Quốc sống với mức 10 USD mỗi ngày hoặc ít hơn. Con số đó đã được cải thiện phần nào kể từ đó nhưng vẫn ở mức khoảng 40%. Ngưỡng này bao gồm những cân nhắc về chi phí sinh hoạt ở thành thị, vốn cao hơn ở khu vực nông thôn.
Để so sánh những con số này, tổng tài sản của Trung Quốc ngày nay ngang bằng với của Hoa Kỳ vào năm 1960. Vào thời điểm đó, Hoa Kỳ sử dụng ngưỡng nghèo là 21,70 USD mỗi ngày. Theo thước đo đó, 80% đến 90% dân số Trung Quốc sẽ bị coi là nghèo.
Mặc dù mức thu nhập trung bình ở Trung Quốc thấp nhưng có sự khác biệt rõ rệt giữa thu nhập ở thành thị và nông thôn, trong đó người dân thành thị có thu nhập khả dụng cao hơn 80% so với người dân ở khu vực nông thôn. Mức sống cũng có sự khác biệt đáng kể. Người dân nông thôn thường không có điều hòa không khí và có thể không có hệ thống sưởi hoặc nhà vệ sinh xả nước trong nhà. Ngay cả nhà vệ sinh công cộng ở nông thôn cũng thường xuyên bị hỏng.
Người dân nông thôn có động lực di chuyển lên thành phố và làm lao động nhập cư để cải thiện thu nhập. Trung Quốc ước tính có gần 300 triệu người di cư. Mức lương trung bình của người di cư là từ 525 USD đến 722 USD mỗi tháng, thấp hơn nhiều so với mức lương trung bình toàn quốc. Vì hộ khẩu, hay hệ thống đăng ký hộ khẩu, họ và con cái họ có thể không được tiếp cận với các dịch vụ công như y tế và giáo dục, và hầu hết đều nằm ngoài các chương trình lương hưu và khuyết tật quốc gia.
Ngoài ra, khi những công nhân này mất việc làm tại nhà máy do suy thoái kinh tế, như đang xảy ra hiện nay, họ không được tính vào số liệu thống kê thất nghiệp. Do đó, số người thất nghiệp và những người sống trong cảnh nghèo đói cao hơn nhiều so với số liệu chính thức cho thấy.
Nhóm nhân khẩu học khác có tỷ lệ nghèo đói cao là người về hưu. Nhiều người hưu trí Trung Quốc nhận được trợ cấp lương hưu không thỏa đáng. Mức lương hưu trung bình ở Trung Quốc vào năm 2020 chưa đến 24 USD mỗi tháng. Hệ thống lương hưu đô thị bao gồm những người lao động đã nghỉ hưu trong các doanh nghiệp nhà nước và các tổ chức công cộng. Tuy nhiên, cư dân nông thôn được trả một phần nhỏ so với những gì người lao động thành thị nhận được và người lao động nhập cư có thể không nhận được gì.
Do dân số già và tỷ lệ sinh thấp, tỷ lệ phụ thuộc của Trung Quốc ngày càng tăng, với số lượng người lao động ngày càng giảm và số lượng người nghỉ hưu ngày càng tăng. Vào năm 2022, có 10 người lao động trên mỗi người nghỉ hưu, nhưng đến năm 2030 , tỷ lệ này dự kiến sẽ đạt 4 trên 1. Để giảm nghèo ở người cao tuổi, thuế đối với người lao động sẽ phải tăng đáng kể, do đó, sẽ phải tăng mạnh. làm giảm thu nhập khả dụng và hạ thấp mức sống của họ.
ĐCSTQ đã chọn ngưỡng nghèo thấp hơn để tuyên bố rằng họ đã giảm nghèo. Giờ đây, khi tình trạng nghèo đói thực sự ở Trung Quốc đang gia tăng trở nên rõ ràng, ĐCSTQ đang thực hiện các biện pháp “xóa đói nghèo” tương đương với việc chính phủ can thiệp nhiều hơn, làm bóp méo nền kinh tế hơn nữa. Ngoài ra, Bắc Kinh sẽ phải chuyển nguồn thu của chính phủ từ cơ sở hạ tầng và các chương trình phát triển khác để tăng lương hưu và chi trả xã hội cho người nghèo.
Như mọi khi, ĐCSTQ sẽ ca ngợi những thành công của mình trong việc nâng cao người dân trên mức nghèo khổ thấp của chính mình, đồng thời che giấu dữ liệu và bác bỏ thực tế là nhiều người vẫn nghèo (nhưng vẫn trên mức nghèo). Trong khi đó, người dân trung bình ở Trung Quốc có mức sống thấp hơn nhiều so với người dân ở các nước phát triển.