Nhật Bản và Philippines đã ký một thỏa thuận quốc phòng quan trọng vào thứ Hai (ngày 8/7), cho phép quân đội hai nước thăm lãnh thổ của nhau. Theo thỏa thuận này, Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản có thể tiến hành các cuộc tập trận quân sự chung, bao gồm các cuộc tập trận bắn đạn thật, ở quốc gia Đông Nam Á này.
Hiện tại, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Yoko Kamikawa và Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Minoru Kihara đang thăm Philippines để tiến hành hội nghị cấp bộ trưởng “2+2” Nhật Bản – Philippines lần thứ hai nhằm làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai nước.
Trong chuyến thăm này, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro và Ngoại trưởng Nhật Bản Yoko Kamikawa đã ký “Thỏa thuận Tiếp cận Cùng có lợi” (RAA – Reciprocal Access Agreement) tại Manila, trước sự chứng kiến của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr.
Điều này cho thấy, để đối phó với sự bành trướng không ngừng của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, Nhật Bản và Philippines đang tích cực tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh. Các quan chức Philippines và Nhật Bản cho biết, thỏa thuận này sẽ có hiệu lực sau khi được cơ quan lập pháp của cả hai nước chấp thuận.
RAA được ký với Philippines là thỏa thuận về quốc phòng đầu tiên mà Nhật Bản ký ở Châu Á. Nhật Bản đã ký những thỏa thuận tương tự với Úc và Vương quốc Anh lần lượt vào năm 2022 và năm 2023.
Để đối phó với các mối đe dọa đến từ các quốc gia chuyên chế như Trung Quốc và Bắc Triều Tiên, chính phủ Nhật Bản đang dần tăng cường xây dựng quân sự, bao gồm cả khả năng phản công vào căn cứ của đối phương. Dự kiến đến năm 2027, Nhật Bản sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP, điều này sẽ đưa Nhật Bản trở thành nước có chi tiêu quân sự lớn thứ ba thế giới sau Mỹ và Trung Quốc.
Nhiều nước láng giềng ở Châu Á của Nhật Bản, trong đó có Philippines, từng bị Nhật Bản xâm lược trong Thế chiến II. Tuy nhiên, Nhật Bản và Philippines đang không ngừng tăng cường quan hệ quốc phòng và an ninh.
Nhật Bản và Trung Quốc từ lâu đã có tranh chấp lãnh thổ tại quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) ở Biển Hoa Đông. Mục tiêu tăng cường khả năng phòng thủ của Nhật Bản trùng hợp với nỗ lực của Philippines nhằm thiết lập một liên minh về an ninh trước những tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.
Biển Đông là tuyến đường thủy quan trọng trong thương mại toàn cầu. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, nhưng Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền một phần trên vùng biển này.
Trước cuộc đụng độ gần đây giữa Philippines và Trung Quốc ở Biển Đông, Nhật Bản và Hoa Kỳ đã bày tỏ sự kinh ngạc và kêu gọi chính quyền Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế.
Hoa Kỳ một lần nữa cảnh báo rằng họ có nghĩa vụ bảo vệ Philippines – đồng minh lâu đời nhất của mình ở Châu Á – nếu quân đội, tàu và máy bay của Philippines bị tấn công vũ trang.
Để chống lại mối đe dọa từ Trung Quốc, Hoa Kỳ cũng đã và đang tăng cường liên minh quân sự ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Nhật Bản và Philippines là đồng minh hiệp ước của Hoa Kỳ. Vào tháng 4 năm nay, ba nước này đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh ba bên tại Nhà Trắng. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhắc lại cam kết của Hoa Kỳ trong việc bảo vệ Nhật Bản và Philippines.
Minh Lý biên dịch