Quân đội Trung Quốc đã tiến hành một loạt tập trận mới gần Đài Loan vào thứ Hai (14/10). Bắc Kinh tuyên bố rằng đây là lời cảnh báo đối với “các hành động ly khai của lực lượng giành độc lập Đài Loan“. Động thái này khiến Đài Bắc và chính phủ Mỹ lên án.
Đài Loan do nhà nước dân chủ quản lý, nơi Trung Quốc coi là lãnh thổ của mình, đã được đặt trong tình trạng báo động về nhiều cuộc tập trận hơn kể từ bài diễn văn mừng ngày quốc khánh tuần trước của Tổng thống Lại Thanh Đức. Bài phát biểu đó bị Bắc Kinh lên án vì ông Lại nói rằng Trung Quốc không có quyền đại diện cho Đài Loan.
Bộ Tư lệnh Chiến khu Đông của quân đội Trung Quốc tuyên bố cuộc tập trận “Liên hợp Lợi kiếm-2024B’’ [“Joint Sword-2024B” đang diễn ra ở Eo biển Đài Loan và các khu vực phía bắc, phía nam và phía đông Đài Loan.
“Cuộc tập trận cũng đóng vai trò là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với các hành động ly khai của lực lượng giành độc lập Đài Loan. Đây là hoạt động hợp pháp và cần thiết để bảo vệ chủ quyền quốc gia và sự thống nhất dân tộc“, tuyên bố này được đưa ra bằng cả tiếng Trung và tiếng Anh.
Bộ Tư lệnh Chiến khu Đông không nêu rõ thời điểm kết thúc cuộc tập trận.
Một bản đồ được công bố, cho thấy 9 khu vực xung quanh Đài Loan nơi diễn ra các cuộc tập trận: hai khu vực ở bờ biển phía đông của hòn đảo, ba khu vực ở bờ biển phía tây, một khu vực ở phía bắc và ba khu vực xung quanh các đảo do Đài Loan kiểm soát, gần bờ biển Trung Quốc.
Bộ Tư lệnh Chiến khu Đông cho biết tàu thuyền và máy bay Trung Quốc đang tiếp cận Đài Loan “ở khoảng cách gần từ nhiều hướng khác nhau“, tập trung vào các cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu trên không và trên biển, phong tỏa các cảng và khu vực quan trọng, tấn công các mục tiêu trên biển và trên bộ và “chiếm giữ ưu thế toàn diện chung“.
Tuy nhiên, họ không công bố bất kỳ cuộc tập trận bắn đạn thật nào hoặc bất kỳ khu vực cấm bay nào. Vào năm 2022, ngay sau khi Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ khi đó là bà Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan, Trung Quốc đã bắn tên lửa bay qua hòn đảo này.
Trong các hoạt động hiếm thấy, lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc đã bao vây Đài Loan và tổ chức các cuộc tuần tra “thực thi pháp luật” gần các đảo ngoài khơi của Đài Loan, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc.
Bộ Quốc phòng và Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Đài Loan tuyên bố cả hai cơ quan này đều đã điều động lực lượng của riêng mình. Trong khi, các quan chức cho biết Hội đồng An ninh Quốc gia của ông Lại đã họp vào thứ Hai (14/10) để thảo luận về tình hình.
Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Ngô Chiêu Nhiếp (Joseph Wu) cho hay Trung Quốc đã phớt lờ thông điệp thiện chí của ông Lại.
Phát biểu trước các phóng viên tại Đài Bắc, ông Ngô nêu rõ: “Sử dụng vũ lực quân sự để đe dọa các quốc gia khác, là đi ngược lại tinh thần cơ bản của Hiến chương Liên Hiệp Quốc về giải quyết tranh chấp một cách hòa bình“.
Hội đồng các vấn đề Đại lục về hoạch định chính sách Trung Quốc của Đài Loan, tuyên bố các cuộc tập trận chiến tranh mới nhất của Trung Quốc và việc từ chối từ bỏ việc sử dụng vũ lực là “hành động khiêu khích trắng trợn” làm suy yếu nghiêm trọng hòa bình và ổn định trong khu vực.
Trong một tuyên bố, Văn phòng Tổng thống Đài Loan nêu rõ Trung Quốc nên đối mặt với sự thật về sự tồn tại của Trung Hoa Dân quốc – tên chính thức của Đài Loan – và tôn trọng sự lựa chọn của người dân Đài Loan về một lối sống tự do và dân chủ.
Tuyên bố chỉ rõ Trung Quốc nên “kiềm chế các hành động khiêu khích quân sự có thể phá vỡ nguyên trạng hòa bình và ổn định trong khu vực, và đe dọa các quyền tự do dân chủ của Đài Loan“.
Tại Washington, các quan chức từ chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho hay họ đang theo dõi các cuộc tập trận và không có lý do gì để biện minh cho chúng sau bài phát biểu “thường lệ” của ông Lại.
“Chúng tôi kêu gọi CHND Trung Hoa hành động kiềm chế và tránh mọi hành động tiếp theo có thể làm suy yếu hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan và trong khu vực rộng lớn hơn, vốn rất cần thiết cho hòa bình và thịnh vượng trong khu vực và là vấn đề quan ngại quốc tế“, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Matthew Miller cho biết, sử dụng chữ viết tắt của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tên chính thức của Trung Quốc.
Phát biểu với Reuters với điều kiện giấu tên do tình hình nhạy cảm, một quan chức an ninh cấp cao của Đài Loan cho biết họ tin rằng Trung Quốc đang thực hiện phong tỏa các cảng của Đài Loan ở phía bắc và phía nam của hòn đảo và các tuyến đường vận chuyển quốc tế cũng như đẩy lùi sự xuất hiện của các lực lượng nước ngoài.
Hôm Chủ Nhật (13/10), Đài Loan đã đưa tin về một nhóm tàu sân bay của Trung Quốc đang di chuyển về phía nam của hòn đảo qua Kênh Bashi chiến lược ngăn cách Đài Loan với Philippines và nối Biển Đông với Thái Bình Dương.
Kể từ thứ Năm (10/10), phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đưa tin một loạt các câu chuyện và bình luận, lên án bài phát biểu của ông Lại, và vào Chủ Nhật (13/10), Bộ Tư lệnh Chiến khu Đông đã công bố một video nói rằng họ “đã chuẩn bị cho trận chiến“.
Nhật báo Quân Giải phóng của Quân đội Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã viết vào thứ Hai (14/10) rằng, “những kẻ đùa với lửa sẽ bị thiêu cháy!“.
Tờ báo này tuyên bố: “Miễn là các hành động khiêu khích ‘độc lập của Đài Loan’ vẫn tiếp diễn, thì các hành động của PLA nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ sẽ không dừng lại“.
Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận “Joint Sword-2024A” trong hai ngày quanh Đài Loan vào tháng Năm ngay sau khi ông Lại nhậm chức, nói rằng đó là “hình phạt” cho nội dung ly khai trong bài phát biểu nhậm chức của ông Lại.
Ông Lại đã nhiều lần đề nghị đàm phán với Trung Quốc nhưng đã bị khước từ. Ông Lại nói rằng chỉ có người dân Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của mình và bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh.
Phạm Duy, theo Reuters