“Vanitas vanitatum omnia vanitas – vanité des vanités, tout est vanité. Kiêu căng của những kiêu căng, tất cả chỉ kiêu cang”. L’Ecclésiaste – Sách truyền đạo 1.2
Thưa quý bà con,
Thưa quý thân hữu,
“Le Moi est haïssable – Cái Tôi đáng ghét”. Hôm nay lại kể chuyện cái tôi, cái thú mê xế hộp, với những chiếc xế một thời, mà thằng tôi mua chơi. Vanité – Kiêu căng, hợm mình được Kinh thánh Việt Nam dịch là “hư không, tất cả là hư không”, do đó cuối cùng trở về với hư không Vì vậy, xin phép quý bà con, quý thân hữu, vài hàng mạn phép, kể chuyện đời xưa với những thú vui, để chia sẻ, mua vui vài phút! Mai nầy, buông tay xuống, trở về với hư không!
“Toutes choses ont leur temps, et tout passe sous le ciel, après le terme qui lui a été prescrit- Mọi sự gì cũng có thì tiết, mọi việc dưới trời đều có định kỳ” L’Ecclésiaste-Sách truyền đạo 3.1
Do đó “Chơi xuân kẻo hết xuân đi / Cái già xồng xộc nó thì tới nơi” như văn hào Nguyễn Công Trứ (1778 – 1858) đã dạy ta. Và cũng như thi hào Pháp Ronsard, lúc xưa (1524-1585) đã khuyên người tình Hélène, trong bài thơ cho Hélène: “Hãy nghe tôi, hãy sống đi, Đừng chờ ngày mai, Hãy hái những hoa hồng ngày hôm nay – Vivez, si m’en croyez, n’attendez à demain: Cueillez dès aujourd’hui les roses de la vie…”
Carpe Diem:
Tánh tình thằng tôi lập dị, có lẽ hơi ngông, có những thú, đam mê hổng giống ai! – Thuở nhỏ, tôi rất mơ xế hôp loại lạ, loại xế hộp hổng giống ai. Những Peugeot 404, Mercedes,… thiên hạ mê, tôi không thích. Thằng tôi lại thích xe do người Anh sản xuất… Jaguar, Austin, Triumph…; và tôi cũng rất mê xe Huê kỳ, nhưng loại sedan 2 cửa, hay fastback… Oldsmobile Cutlass, Cadillac, Mustang…; còn nếu nói xe Pháp, tôi chọn xe xưa đời 50,60, hơn là thời bây giờ, nếu Đức tôi chọn BMW hơn Mercedes; riêng xe Nhựt tôi thích Mitsubitchi, Honda, Subaru hơn là Toyota… Đó là sở thích không cắt nghĩa được! Ngày nay, già rồi, trái lại, tôi thích mua lại xe cũ, xe vứt của người khác, rồi nhờ bạn bè, dân biết làm máy giỏi tân trang lại… (vintage hay old timer hay young timer). Tôi hãnh diện đi xe cũ, sửa sang, tân trang làm máy lại, chạy ngon lành, hãnh diện với giá mua rẽ, nếu được cho không lại càng hãnh diện nữa… Từ 10 năm nay, bốn chiếc cuối cùng, tôi đều mua lại xe do bạn bè vứt đi… ai cho xe gì tôi nhận cái ấy. Ngày nay, tôi còn hai chiếc. Năm 2017, chiếc Renault Clio đời 1997. Số là, từ ba năm nay, Paris cấm không cho chạy vào thành phố các xe quá cũ, sợ ô nhiễm. Xe Clio nầy, người con trai anh bạn thân đã lâu lượm được từ garage một người bạn già vứt bỏ, bỏ công trong nhiều tháng tà tà tân trang, làm máy, phụ tùng hoàn toàn mới cho cô vợ làm chưn đi làm! Thế nhưng, khi sửa xong, thì vào lúc Paris ra lệnh cấm các xe cũ trước năm 1998 chạy vào thành phố! Đành phải vứt sao? Tình cờ đúng dịp, thằng tui lên Paris thăm bạn, nghe chuyện. Tôi đề nghị cháu bán lại – giá cả công trình tân trạng – thằng cháu chịu chơi, ngon lành, chỉ lấy lại tiền phụ tùng làm lại chìếc xe thôi, tiền công thằng cháu tặng chú! Xe đem về làng, chạy ngon lành từ hơn hai năm nay, bà xã dùng để đi chợ, một năm chạy chưa đầy 5 000 cây số. Và chiếc thứ hai là chiếc tôi đang xài. Cũng là gặp dịp ngon lành: Mitsubichi Outlander máy 2 ngàn 400 phân khối, 4WD, công suất 160 mã lực, uống xăng như uống nước, nay vì xăng lên giá, mắc quá, nên ông chủ người Pháp dân ngoại ô Paris bèn – qua một người quen giới thiệu – bán rẽ cho tôi – Tôi chịu tốn tì tiền, đổi nhiên liệu – cũng nhờ chỗ quen biết – nên chi phí thay thế chỉ tốn 1500€ thôi, để ráp một bộ phận giúp xe từ nay chạy bằng khí của dầu hỏa GPL (7 cắt một lít, thay vì 1.5 € một lít xăng), Tổng cộng mua và sửa, tất cả là 3,500€. Đem về chạy ngon lành… Từ nay, các thành phố lớn như Poitier… Hay Lyon, Bordeaux Toulouse Paris, gặp trời ô nhiểm bụi bậm cấm xe cũ vào! Trái lại, xe tôi, chạy bằng khí trong sạch vào ngon ơ! Chiếc xe sanh năm 2004 – tuy cũ, đã 15 năm, nhờ anh chủ cũ, vì xăng mắc, vì quá to, nên sử dụng hà tiện do đó chỉ xài mới trên 100 ngàn cây số thôi! Ngày nay, vợ chồng thằng tôi, người của thời cũ, đành dùng vật cũ… les old timers together!
– Thuở thiếu thời, hồi sanh viên, ở Pháp, cũng đã mê xe lạ rồi. Đi một năm là chán, hễ có dịp là đổi xe. Năm 1964 vừa ra trường đi làm, ngay Hè năm đầu 1965, sắm ngay chiếc xế đầu tiên là chiếc Panhard Tigre, hổng giống ai, máy flat-twin công suất 6 CV (giống Citroën 2CV, giống Porch, giống moto BMW) 6 chỗ ngồi, để chở bạn bè đi chơi. Năm sau, chơi ngon hơn, nhưng ích kỷ, đi một chiếc Peugeot 203 mui trần 2 chỗ ngồi. Gặp em Chantal, chịu chơi, thích xe Anh, hai đứa đổi sang xe sport, trẻ trung hơn Austin-Healey Spitre, với cặp đèn như cặp mắt ếch – frog eyes – mui trần… Ở Toulouse lúc đó cũng độc nhứt vô nhị! Hai năm sau, lấy nhau thằng Cả ra đời, bắt buộc từ nay phải hai xe, vì hai đứa làm hai ngã, giáo chức, em đi làm xa, thứ hai lái đi, thứ sáu lái về, em lựa chiếc Citroën 2 Ngựa, thằng tui đi làm gần, sáng đi chiều về đưa rước gởi con, nên chọn chiếc Renault 4 mã lực (để nhớ Taxi Sài gòn) Giáo chức nên phải sống bình dị, nhưng lỡ ngông rồi, tôi vẫn ngông! Những năm cuối cùng từ cuối năm 1969 đến 1971 là năm làm luận án, trước khi về nước, nàng bán chiếc 2 Ngựa, mua chiếc Renault 4L mới toanh cáu cạnh, mình cũng chán chiếc 4CV bèn mua lại chiếc VW con Bọ Hung 1200 – Beetle – Coccinelle cũ của anh bạn. Đấy là hai chiếc xe cuối cùng của hai đứa trước khi về Việt Nam…
– Khi mới về Sài gòn, bơ vơ của thuở ban đầu, tuy giáo chức Đại học đấy, nhưng lương ba đồng ba cọc chết đói, ở đậu nhà ba mẹ, phải mượn lại chiếc Vespa Pháp, guidon trần mua 10 năm trước, thời sanh viên trường thuốc, khi đi Pháp, để lại cho thằng em. Cuối tháng sáu năm 1972, An Lộc giải tỏa, thằng tôi giải ngũ, biệt phái trả về lại Trường Luật, Trường không xài, cho Ngân Hàng mượn. Nhờ được phép làm việc với Ngân Hàng, từ đó đời lên hương. Lại thêm may mắn gặp quới nhơn, bạn hiền, bạn H. Vốn là dân mua bán xe, thấy tôi lanh lợi, nên rủ thằng tôi hùn hập mua xe cũ, tân trang, sơn sửa, chùi láng, bán lại kiếm lời. Thằng tôi, với cái chức vụ Giám Đốc ngân hàng, sẽ vừa sử dụng xe để đi làm, nhưng cũng là vừa để chưng hàng xe luôn, Sáng sáng ra Ngân hàng với xe cáu cạnh, sang trọng, láng coóng, xe đậu trước của Ngân hàng có anh giữ trật tự Ngân hàng trông nom, xem rất le lói (có lúc đậu cả hai xe cho khách lựa chọn). Khách hàng ra vào, thấy ông giám đốc đi toàn xế xộp, le lói, nên khen, khoái, dòm ngó, nếu thích, hạp nhãn, hạp túi tiền, hỏi mua, được giá, thì mình bán, tiền lời mình chia với anh bạn chuyên nghiệp, sau khi trừ chi phí tân trang chùi bóng. Xe do anh bạn H. chuyên nghiệp tìm mua, sửa soạn, ra giá… bán xong anh bạn lại giúp bạn hàng làm thủ tục sang tên. Nói đến đây, nhớ mãi cái ơn, rất lớn, của bạn hiền đã giúp mình qua ải một thời và xin đôi lời tri ơn! Bạn H. người anh em Không Quân (cựu Trung tá) pilot chịu chơi… dám giao xe, giao tài sản, vốn liếng, cho mình đi cả tháng! Mình không bao giờ quên ơn bạn. Bạn nay, sau cơn hoạn nạn 10 năm tù đày, sau cơn stroke suýt chết năm xưa, hiện đang sống tuổi già hạnh phúc ở Bắc Cali! Thương nhớ Bạn hiền!
Thằng tui không bán các xe hiệu Âu Châu, các xe ấy, để bạn H. lo, thằng tui chỉ chuyên bán xe Huê Kỳ, tuy khó bán hơn… Chơn ướt chơn ráo mới vào nghề, mà bạn H. dám giao hẳn cho tui một chiếc gần như thường trực đi gần suốt cả nửa năm, một chiếc Oldsmobile Cutlass 442 máy 6.600 phân khối, công suất 450 mã lực, 1969 fastback 2 cửa. Giữ đến ra Tết 1973, mới bán được và lời bộn. Nói tóm lại, đời bán xe, từ khi gặp H. giữa tháng 8 năm 1972, đến cuối tháng 6 năm 1973… gần suốt cả thời gian làm nghề ngân hàng, nhờ bạn giúp, thằng tui được, xài, lái được một lô xe cáu cạnh, ngon lành. Cá nhơn tôi thời gian ấy, sử dụng được 3 chiếc xế ngon lành nhớ đời, 2 xế Huê Kỳ và đặc biệt một xe Đức VW Beetle 1303S máy lạnh mà tôi mua lại hẳn của H, giữ cho bà xã đi một thời gian và cũng bán sau đó. Thế là suốt thời gian sống ở Việt Nam (1971-1980 – với 4 năm tù Việt Cộng) vợ chồng chúng tôi chỉ giữ được một chiếc La Dalat mui vãi là lâu nhứt. Bà xã mua chiếc nầy, ngay sau ngày mất nước, năm 1975, để bả đi làm (Toà Đại sứ, Toà Lãnh sự Pháp) và giữ mãi đến giữa năm 1979, trên 4 năm, khi bả bị trục xuất. Không biết bả vứt cho ai. Riêng cá nhơn thằng tôi có chiếc nào bán chiếc ấy, kể cả chiếc Fiat 125 mang từ bên Pháp về – cũng nhờ bạn H… bán dùm. Thằng tôi, thật có phước, thời làm ngân hàng thì đi những xe của H. giao bán, sau qua làm BGI lại có xe hảng cung cấp với tài xế, nên suốt thời gian làm việc ở Sài gòn, trừ mấy tháng hồi mới về, hàn vi, làm việc Trường Luật và đi lính, phải lúc xe đạp, lúc Vespa, sau nầy từ khi vào nghề Ngân Hàng trở đi, lúc nào cũng có xế hộp ngon lành…
– Trở lại nghề bán xe (tài tử – a ma tơ) thời ở Sài Gòn trước 1975. Có những loại xe Mỹ bán rất chạy, như loại Chevrolet Impala, Bel Air… người Việt Nam và người Tàu rất thích… nhưng cá nhơn tôi lại không thích lắm vì 4 cửa… nên khi tôi nhận đi để bán, tôi không giữ lâu, hễ được giá là tôi bán ngay… Chỉ có ba chiếc tôi giữ rất lâu là một chiếc Mustang Fastback 1967, chiếc VW Con Bọ Hung – Beetle 1303S máy lạnh và dĩ nhiên chiếc Cutlass đầu tay… Qua tháng 7 năm 1973, vào làm BGI, vì có xe hãng và không có quyền lái xe nữa, nên thôi không phụ bán xe với bạn H. nữa, chỉ còn giữ chiếc VW, cho bà xã xài thôi! Lý do chánh là Hãng BGI buộc các chủ sở và giám đốc phải dùng xe hãng, và phải có tài xế lái, nên tôi không còn dịp bán xe nữa.
Mustang 67 Fastback:
Hôm nay xin phép kể chiếc xế mà tôi, rất mê và giữ khá lâu để sử dụng riêng. Sau chiếc Cutlass, là chiếc Mustang 1967 Fastback máy V8 390 ci (cubic inches), công suất 320 mã lực… Tôi mê chiếc ấy kinh khủng, mê hơn chiếc Cutlass. Chiếc nầy với cái dáng Fastback, thoáng nhìn, tường tượng giống chiếc Mustang 68 của phim Bullitt… Mỗi ngày lái đi làm, Chúa Nhựt tôi chở bà xã và con đi chơi Vũng Tàu, bà con tụ tập, đến xem dòm ngó, mặc dù dân Sài gòn thời ấy rất quen thuộc xe Huê kỳ! Tôi giữ trên hai tháng, mặc có hai anh khách người Hoa nài nĩ, mặc anh bạn cằn nhằn, tiền vốn bỏ ra chưa lấy lại được… mà sao tôi cứ ngâm tôm! Cùng lúc, còn phải bán chiếc Mustang thứ hai nữa, tôi phải thay, hôm đi chiếc nầy, hôm chiếc kia, ra sở để chưng hàng. Có hôm tôi đậu cả hai chiếc Mustang, chưng hàng, trước cửa Ngân Hàng, góc đại lộ Trần Hưng Đạo – đường Đồng Khánh! Cuối cùng, một trong hai anh khách người Hoa hốt được, nhờ trả giá rất cao và còn hứa sẽ cho tôi mượn đi khi nào tôi thích. Còn chiếc Mustang thứ hai, thường hơn, cũ hơn, năm 65, 6 máy, coupé hardtop, nên dễ bán, – chưa đầy một tuần là xong (dân Sài gòn thuở ấy sợ V8, chọn 6 máy vì V8 uống xăng khùng luôn!). Riêng chiếc VW Beetle 1303S, bà xã tôi quá mê, vì nó không lòe loẹt, nên tôi mua đứt hẳn của H. để làm quà tặng bà vợ vào dịp Tết 1974 và cũng bán vào đầu năm 1975.
Dĩ nhiên tất cả các xe ấy đều xe do người Mỹ sở hữu bán lại trước khi về nước, bảng số màu xanh, mua xong phải ra Quan Thuế để làm thủ tục Việt hóa. Hai chúng tôi, bạn tôi và thằng tôi, nhờ nhiều quen biết nên mượn được “số ẩn tế” cho các “xe riêng” của các cơ quan đặc biệt, chúng tôi “mượn” xài tạm cho những xe để bán nầy… Anh em ở Sài gòn quen biết nhau cả, nên cũng dễ chịu, làm lơ cho chúng tôi!.
Đôi lời kể cùng quý bà con, thân hữu, những câu chuyện xưa, tào lao, của cái xứ Sài gòn tụi tui, gọi là giúp cho vui mùa Hè nóng bức nầy! Nếu bà con nào không thích chuyện đời xưa. Mong quý vị tha thứ!
Ford Mustang: 55 tuổi!
1964-2019, Ford Mustang được 55 tuổi! Nhiều đời khác nhau, nhưng chỉ một phong độ! Mustang từng đóng film. Ở Pháp với đạo diễn Claude Lelouche và tài tử Jean Louis Trintignant cùng Anouk Aimé và thành phố biển Deauville. Ở Mỹ với đạo diễn Peter Yates và tài tử Steve Mac Queen cùng Jacqueline Bisset và thành phố muôn thuở San Francisco!
Nhớ thuở ấy, nhớ thời ấy, và cuốn phim ấy, nhớ đời: Năm 1968, ngày 17 tháng 10, phim Bullitt ra mắt khán giả Huê Kỳ. Bullitt đặc biệt là một phim dành riêng cho những ai từng mê, từng ái mộ, tưng là fans của tài tử Steve Mac Queen và… của xe Mustang. Sở dĩ ngày nay, người ta không quên phim Bullitt, ấy là nhờ tài diễn xuất của Steve Mac Queen và nhờ 10 phút hai xe đuổi rượt nhau trên đường phố San Francisco!
Chiếc Mustang của Trung Úy Cảnh Sát Bullitt:
Hai tài tử chánh của phim… phải nhìn nhận, là… chiếc Ford Mustang Fastback GT 390 mầu xanh lá cây (lam) sậm, mầu Highland Green, và chiếc Dodge Charger mầu đen. Với tiếng máy gầm rú, tiếng thắng rít khi bẻ cua, và giàn bánh reo nhịp nhàng, cùng làn âm thanh của giàn nhạc của nghệ sĩ Lalo Schifrin, đã,… trong vòng 10 phút đầy hồi hộp, đứng tim, nhắm mắt, nín thở, làm quên hẳn anh tài tử chánh “King of cool”,… Steve Mac Queen!
Mà chính Steve Mac Queen cũng muốn như vậy! Steve Mac Queen muốn những hình ảnh hai xe đuổi nhau, rượt nhau phải chạy thực sự, quay thực, diễn thực với phong cảnh thật, trong đường phố San Francisco thực sự, với các dốc, với các khúc quanh, với cái xe tramway muôn thuở điển hình của San Francisco! Để diễn xuất, để quay phim, thực hiện, hãng phim Warner Bros mua đến hai chiếc Mustang giống nhau như đúc, đều cho sơn mầu xanh lam Highland Green. Hai chiếc mang hai biển số khung xe – chassis nối tiếp nhau 558 và 559, chuyện hi hữu! Cả hai chiếc đều được đưa đến garage chuyên nghiệp hóa trang Max Balchowsky để sửa soạn xe thành xe chuyên môn, để quay những cảnh đua giựt gân. Đặt một khung đở đầu – arceau, trong lòng xe, thay một giàn nhúng cứng hơn và hộp số ngắn hơn… thể thao hơn! Có lời đồn rằng hảng Ford cũng gởi đến hai chiếc Galaxie để làm xe “bọn du côn”… nhưng xe Galaxie quá nặng để “nhảy” trên những dốc ở San Francisco, nên hãng phim lựa sử dụng chiếc Dodge Charger V8 440 Magnum đen… Khế ước quảng cáo càn chớn sao đó? không ai tuân thủ cả, Ford hình như không trả tiền đã hứa cho phim? Do đó, để trả đủa, Steve Mac Queen, lột nhãn hiệu Ford trên chiếc Mustang số 558. Chiếc nầy, dùng để quay những pha nguy hiểm, gay cấn. Các pha ấy đều do tay tài tử chuyên nghiệp mạo hiểm, Bud Etkins lái (Steve không được lái những pha nguy hiểm nầy vì hảng bảo hiểm cấm). Sau cuốn phim, chiếc Mustang 558 được bán và mất tung tích trong vòng 40 năm, để rồi năm 2017, người ta tìm được cái xác rách nát, trong một nghĩa địa xe ở Mễ Tây Cơ. Riêng chiếc Mustang thứ hai, chiếc với số sườn 559, từ năm 1974, đã do Robert Kiernan làm chủ. Và Robert cũng từ chối không bán lại cho Steve Mac Queen khi Steve nài nĩ hỏi mua vài năm sau. Năm 2019, con trai Robert Kiernan hưởng gia tài ấy!
Mustang Bullitt 2019 vs Mustang Bullitt 1968:
Và năm nay, 2019, Hãng Ford đang cho làm sống lại chiếc Mustang Bullitt. Những chiếc Mustang Bullitt 2019 nầy, ngoại hình sẽ y chang những chiếc Mustang 1968 của phim Bullitt. Mustang Bullitt 2019 ra đời để kỷ niệm 50 năm Mustang Bullitt 1968. Nhưng máy sẽ mạnh hơn, vọt hơn, và có và chi tiết tân thời hơn, nhờ kỹ thuật thông minh…
Nầy nhé: Máy V8 5 ngàn phân khối, công suất 460 mã lực. Mạnh hơn là cái chắc. Cũng được sơn mầu xanh lam Highland Green. Mầu xanh rất Anh Quốc của Steve Mac Queen. Y chang như xưa! Cũng như xưa, cũng như Mustang Bullitt 1968, không có thương hiệu Con Ngựa trên mõm xe, cũng không có tên Mustang trên xe, mũi xe có một vòng bao mạ trắng, và ở đuôi, cặp ống khói đôi trắng, hộp số sang bằng tay, với 6 số, với trên đầu cần số một trái banh Bi da trắng. Niền bánh xe đen, 19 inches, giàn thắng sơn đỏ, nệm bọc da có sưởi ấm vào mùa đông, và dĩ nhiên toàn xe có hệ thống máy lạnh, chiếc Mustang Bullitt 2019 thật sự là một xe hạng sang hoàn hảo. Một mẫu mầu đen Black Shadow cũng được ra đời, cho những ai lập dị khống muốn giống Bullitt! Nhưng chắc khó bán!
Để kết luận:
Xe không có gì để chê cả. Dáng Fastback với cái đuôi xuôi, lúc nào cũng đẹp. Cộng một lô phụ tùng siêu đẳng, giúp bạn thay đổi cách lái, từ lái hoàng tử, tà tà đi dạo – Catinat Sài gòn thời xưa hay bờ hồ Dalat, hay dọc Promenades des Anglais ở Nice… đến lái sport hung bạo, ào ạt, rít bánh lúc bẻ cua khi xuống đèo Prenn, hay khi dọc Côte d’Azur… tùy thời, tùy hứng – tùy tuổi của bạn? Giàn âm thanh BetO với 12 loa sẽ ru hồn bạn, thoải mái du dương. Những đường may của ghế ngồi, đều tiệp cùng mầu với mầu thùng xe. Thương hiệu Bullitt cùng cả, trên cánh cửa, trên tay lái, không có tên Ford, cũng chẳng có hình Con Ngựa Mustang. Và giàn máy? Giàn máy 2019 nầy khác hẳn chiếc 1968, Cũng V8 nhưng với 5 ngàn phân khối và 460 mã lực (so với 3900 phân khối và 450 mã lực của đời 1968). Hộp số tay 6 số, thay vì 4 số,… dịu dàng, dễ lái hơn. Với giá bán 54 900 euros, mắc hơn một chiếc Mustang thường cở chục ngàn euros. Nhưng, bạn sẽ là Steve Mac Queen, người hùng một thời….
Hồi Nhơn Sơn, tháng 8 Hè 2019
Phan Văn Song