- Xuân Thành
Một nhóm 112 nghị sĩ của Nghị viện Châu Âu và 5 nghị sĩ của Quốc hội Đức hôm 13/5 đã cùng ký tên vào một bức thư ngỏ khẩn cấp kêu gọi 27 Bộ trưởng Y tế Liên minh Châu Âu (EU) hãy yêu cầu Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tái kết nạp Đài Loan vào WHO với tư cách quan sát viên và mời Đài Loan dự phiên họp của cơ quan ra quyết định cao nhất của WHO vào tuần tới.
Lá thư nêu trên do ông Urmas Paet, thành viên Nghị viện Châu Âu và cựu Bộ trưởng Ngoại giao Estonia khởi xướng và được ký bởi 107 nghị viên Châu Âu, cùng 5 thành viên quốc hội Đức đại diện cho các nhóm chính trị khác nhau. Qua thư, các nghị sĩ kêu gọi các Bộ trưởng Y tế EU hãy yêu cầu WHO cho phép Đài Loan được tham gia vào tất cả các cuộc họp, các cơ chế và hoạt động của tổ chức y tế thế giới. Đài Loan đã tham gia WHO với vai trò quan sát viên trong giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2016.
“Chính phủ Đài Loan đã quản lý ngăn chặn thành công sự lây lan của virus corona bất chấp họ có vị trí địa lý gần gũi với nguồn gốc virus”, lá thư có đoạn viết. Đài Loan và Trung Quốc Đại Lục ngăn cách nhau bởi Eo biển Đài Loan rộng khoảng 80 dặm.
Các thành viên ký thư giải thích rằng Đài Loan cần được mời vào cuộc họp tuần tới tại Geneva để họ có thể chia sẻ với thế giới về thành công trong cách tiếp cận ngăn chặn sự lây lan của virus corona vì thông tin và chuyên môn của Đài Loan có thể giúp thế giới “chiến đấu với đại dịch”.
Những người ký thư đặc biệt yêu cầu “Bộ trưởng Y tế Đài Loan Chen Shih-chung phải được mời tham dự cuộc họp trực tuyến của Hội Đồng Y tế Thế giới với vai trò quan sát viên để chia sẻ với chúng ta kinh nghiệm thành công của Đài Loan trong xử lý đại dịch COVID-19”.
Hội Đồng Y tế Thế giới (WHA) là cơ quan ra quyết định của WHO. WHA tổ chức họp hội nghị thường niên tại Geneva, Thụy Sĩ với sự tham gia của tất cả các quốc gia thành viên WHO, theo thông tin từ trang web chính thức của WHA. Phiên họp WHA năm nay sẽ diễn ra trong hai ngày 18 và 19 tháng 5.
Những người ký thư yêu cầu thêm rằng “WHO tạo điều kiện cho các thỏa thuận phù hợp và khả thi để Đài Loan tham gia vào tất cả các cuộc họp, cơ chế và hoạt động của WHO”.
Trong tuyên bố phản ứng về lá thư ủng hộ từ các nhà lập pháp EU, Bộ Ngoại giao Đài Loan cho hay: “Chúng tôi hy vọng WHO sẽ lắng nghe tiếng nói của cộng đồng tại Châu Âu thay vì phải chịu điều khiển chính trị từ một thành viên nào đó của WHO”.
Bộ Ngoại giao Đài Loan giải thích rằng WHO có hai cách để mời các quan sát viên tham gia WHA, hoặc là thông qua nghị quyết của WHA, hoặc thông qua lời mời của Tổng giám đốc WHO. Trong giai đoạn 2009-2016, Đài Loan tham gia WHO qua lời mời của tổng giám đốc tổ chức này.
Tuy nhiên, quan chức pháp lý cấp cao của WHO, ông Steven Solomon hôm 11/5 nói rằng Tổng giám đốc WHO chỉ có thể phát hành thư mời khi có sự ủng hộ rõ ràng của các thành viên WHO và năm nay không phải là trường hợp như vậy, theo trang tin Focus Taiwan.
Thế giới ủng hộ Đài Loan tham gia WHO
Mỹ, Canada, Úc và New Zealand gần đây đã chính thức lên tiếng ủng hộ Đài Loan quay lại WHO với vai trò quan sát viên.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng Ba đã ký luật với tên gọi Đạo luật Bảo vệ Quốc tế và Sáng kiến Tăng cường Đồng minh Đài Loan (TAIPEI Act). Luật này yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ ủng hộ Đài Loan được trao tư cách quan sát viên trong các tổ chức quốc tế phù hợp.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong cuộc họp báo hôm 30/3 đã nói rằng Chính phủ Mỹ sẽ trợ giúp Đài Loan có vai trò phù hợp “trong mọi tổ chức có nội dung liên quan… đến những gì diễn ra bên trong Đài Loan”, bao gồm cả WHO.
Theo Bộ Ngoại giao Đài Loan, hôm 14/5, 205 nghị sĩ của Hạ viện Mỹ của cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đã gửi thư tới Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus để thúc giục ông này cho phép Đài Loan tham gia với vai trò quan sát viên trong cuộc họp WHA tại Geneva vào tuần tới.
Theo trang tin Focus Taiwan, 71 nhà lập pháp từ 10 quốc gia Trung và Nam Mỹ đã gửi các bức thư cá nhân tới ông Tedros để thúc giục ông này xem xét “sự tham gia của Đài Loan vào hệ thống y tế toàn cầu”.
Xuân Thành (Theo The Epoch Times)