Phiên tòa phúc thẩm đối với nhà báo độc lập/blogger Trương Duy Nhất kết thúc vào 17h30 chiều 14/8, bác kháng cáo, y án 10 năm tù từ phiên tòa sơ thẩm.
Cả bị cáo và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đều kháng cáo, phủ nhận tư cách
Tại phiên tòa xét xử phúc thẩm, HĐXX TAND cấp cao tại Hà Nội cho rằng ông Nhất đã làm trái quy định khi mua nhà đất công sản và chuyển nhượng cho Phan Văn Anh Vũ. Theo đó, bản án sơ thẩm đã tuyên đúng người đúng tội, bị cáo Nhất kêu oan không có căn cứ, do đó, bác kháng cáo, y án sơ thẩm.
Ông Trương Duy Nhất bị đưa ra xét xử sơ thẩm hôm 9/3/2020 tại Tòa án Nhân dân TP Hà Nội với cáo buộc tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo điều 356 Bộ Luật Hình sự.
Theo cáo trạng, năm 1996, ông Nhất là Trưởng văn phòng đại diện khu vực Trung Trung Bộ báo Đại Đoàn Kết, được giao liên hệ với chính quyền Đà Nẵng sau khi tờ báo đề nghị UBND TP cấp hoặc cho thuê nhà làm văn phòng đại diện.
Ông Nhất đã ký 3 văn bản gửi UBND Đà Nẵng xin mua nhà đất công sản với ưu đãi, không áp dụng hệ số sinh lời. Tháng 7/2007, UBND TP Đà Nẵng đồng ý bán nhà đất công sản số 82 Trần Quốc Toản có diện tích 74 m2 ở khu vực trung tâm với giá ưu đãi hơn 670 triệu đồng.
Do mối quan hệ quen biết, ông Nhất ký hợp đồng nguyên tắc để Công ty Xây dựng 79 của Phan Văn Anh Vũ thay thế nộp tiền. Căn nhà được chuyển nhượng cho Công ty Xây dựng 79, đổi lại, toàn bộ diện tích tầng 2 của căn nhà được sử dụng làm trụ sở Văn phòng đại diện trong 30 năm.
Chưa hết thời hạn giao kèo, năm 2011, Công ty Xây dựng 79 gỡ biển hiệu và đóng cửa Văn phòng. Khi lãnh đạo báo Đại Đoàn Kết yêu cầu trả lại nguyên trạng, ông Vũ bồi thường 1 tỷ đồng cho thời gian sử dụng nhà còn lại.
Cấp sơ thẩm kết luận ông Nhất làm trái công vụ khi đã xin mua nhà công vụ, giúp công ty của ông Vũ mua nhà đất công sản không đúng đối tượng, gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 13 tỷ đồng.
Tại phiên phúc thẩm, ông Nhất tiếp tục khẳng định ông không có động cơ giúp ông Vũ thâu tóm nhà đất công số 82 Trần Quốc Toản như cáo buộc, mà chỉ là người thừa ủy quyền của lãnh đạo cao nhất của tòa báo Đại Đoàn Kết; TP không có chủ trương cho thuê, mượn mà chỉ bán và nếu việc bán đất có thiệt hại, trách nhiệm thuộc về bên bán, tức UBND TP Đà Nẵng.
Ngoài ra, ông Nhất đề nghị làm rõ thời gian mình bị bắt giữ, xác minh một số tài sản bị mất trong lúc bị cơ quan chức năng bắt.
Ông Vũ được triệu tập với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan cũng giữ nguyên lời khai tại phiên sơ thẩm, cho rằng ông Nhất vô tội. Ông Vũ cho rằng dù có sai hợp đồng nguyên tắc nhưng bản chất vấn đề là không có tiêu cực hay vụ lợi. Ông Nhất không nhận một đồng nào của ông Vũ, báo Đại Đoàn Kết không bị thiệt hại vì không cần bỏ tiền nhưng vẫn được sử dụng nhà đất làm văn phòng trong 30 năm.
Ông này cũng kháng cáo cho rằng bản thân không phải người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án do việc mua bán thuộc về pháp nhân Công ty 79, không phải mua bán với cá nhân ông Vũ.
Tại phiên tòa, các luật sư của ông Nhất cho rằng dù ông Nhất thực sự có tội nhưng vụ án được khởi tố sau hơn 15 năm nên đã hết thời hiệu xử lý trách nhiệm hình sự và việc định giá tài sản không đúng.
Trên trang cá nhân, luật sư Lê Công Định dẫn lời luật sư Nguyễn Hà Luân – một trong 7 luật sư bào chữa cho ông Nhất cho biết Viện kiểm sát đã tránh né tranh luận.
Cái cớ cho một án tù 10 năm?
Trên BBC Tiếng Việt hôm 28/2, luật sư Ngô Anh Tuấn cho biết kết luận điều tra tính ông Nhất gây thiệt hại cho nhà nước hơn 300 triệu đồng vào thời điểm phạm tội, nhưng cáo trạng lại tính thiệt hại ở thời điểm hiện tại lên tới hơn 13 tỷ đồng.
Sau phiên sơ thẩm hôm 9/3, luật sư Lê Công Định cũng phân tích trên trang Facebook cá nhân cho rằng cơ quan tố tụng cố tình nêu 3 công văn mà ông Nhất ký tên gửi chính quyền Đà Nẵng xin mua nhà, thay vì xin cấp hoặc thuê, để quy kết ông Nhất có hành vi “lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ”. Theo ông Định, đây là sự suy diễn theo hướng có tội, vì về bản chất ông Nhất chỉ là cá nhân được ủy quyền thay mặt liên hệ để tìm trụ sở cho Văn phòng đại diện.
Các luật sư cũng đặt ra vấn đề ông Nhất bị bắt cóc ở Thái Lan, rằng những ngày đó cũng phải được thừa nhận là thời gian ông Nhất bị mất tự do, những ngày đó phải bị trừ đi khi ông bị tuyên hình phạt. Tuy nhiên, luật sư Đặng Đình Mạnh cho biết với BBC News Tiếng Việt hôm 12/8, hồ sơ vụ án đã được hợp thức hóa bằng một lệnh bắt sau đó. “Đây là điểm chúng ta biết, chúng ta hiểu, nhưng không chứng minh được” – ông Mạnh nói.
Trong lời nói sau cùng tại phiên tòa phúc thẩm, ông Nhất khẳng định vụ mua bán nhà công sản chỉ là cái cớ cho một “đòn thù chính trị”. Nguyên văn phát biểu của ông Nhất do ông Định dẫn lại trên trang cá nhân, trong đó nói rõ: “Chiếu theo các căn cứ pháp lý và những chứng cứ thẩm tra tại tòa trong cả hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, nếu có hiểu biết về pháp luật và còn chút lương tri thì không thể kết tội tôi.
Trong vụ việc này, tôi là người mang lại lợi ích lớn lao cho báo Đại Đoàn Kết, không phải là người gây thiệt hại, không có bất kỳ hành vi sai trái nào, không vụ lợi hay động cơ gì cả và cũng không phạm tội. Tất cả chỉ là một đòn thù chính trị đê hèn nhằm dập tắt tiếng nói của Trương Duy Nhất. Đòn thù nhơ nhớp của các thế lực què quặt về tư duy, lú lẫn về trí tuệ.
Trong các lần lấy cung, các điều tra viên đã trấn an tôi rằng sẽ đến ngày thế cuộc xoay chiều. Khi đó, chính họ sẽ lại là người ngồi thay vào vị trí của tôi hôm nay. Tôi hiểu và nhận ra nỗi lo lắng thật sự này của họ. Nó sẽ đến trong một tương lai rất gần. Rất có thể, điều báo ứng sẽ ập xuống trên quãng đời của chính họ chứ không đợi đến thế hệ cháu con.
Vì thế, đối với những vụ án như của chúng tôi, điều quan trọng không phải ở sự trừng phạt chúng tôi mà chính ở giá trị thức tỉnh dành cho chiều ngược lại. Đừng để các thế hệ cháu con sau này nhìn lại phải cúi đầu tủi hổ về những phán quyết sai lầm của cha ông chúng, của một thời nhóm lò loạn lạc…”
Ông Trương Duy Nhất (SN 1964), nguyên là Trưởng Văn phòng đại diện Báo Đại Đoàn Kết (từ năm 1998-2011) tại thành phố Đà Nẵng, là chủ của trang blog “Một góc nhìn khác”.
Ông từng bị tuyên án 2 năm tù vào tháng 5/2014 với cáo buộc lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.
Sau khi ra tù, ông cộng tác viết blog với Đài Á Châu Tự Do từ năm 2015.
Hôm 26/1/2019, ông Nhất đột ngột mất tích khi đang xin quy chế tỵ nạn với Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tỵ nạn ở Bangkok, Thái Lan.
Ngày 10/6/2019, Bộ Công an cho biết ông Nhất bị truy tố về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo điều 355 Bộ Luật Hình sự 2015, với cáo buộc đã toa rập với Phan Văn Anh Vũ (thường được biết với cái tên Vũ “nhôm”), để lấy căn nhà số 82 đường Trần Quốc Toản, Đà Nẵng, gây thiệt hại cho nhà nước 13 tỷ đồng.
Ngày 9/3/2020, ông Nhất bị đưa ra xét xử sơ thẩm, tuyên 10 năm tù giam. Ngày 14/8/2020, tòa phúc thẩm bác kháng cáo, tuyên y án tòa sơ thẩm.
Vĩnh Trường