Trong mấy tháng qua có một chuyện ít người nói tới. Đó là chuyện về nhà cửa. Ít nói tới nhưng người ta lại ở trong nhà nhiều hơn trước. Ngẫm mà coi: người Úc tậu nhà cho to nhưng lại không ở trong nhà bao lâu. Tậu nhà xong, vợ chồng đầu tắt mặt tối xông ra đường kiếm tiền để trả nợ. Cả tuần làm việc quần quật cho tới cuối tuần thì dẫn vợ con ra công viên, bãi biển hay lên núi cao để … nghỉ ngơi. Suốt năm lo cày cấy. Cày cho tới cuối năm thì vợ chồng con cái chất đống lên xe đi ở trọ trong Hotel hay Motel… Ngôi nhà ở Úc lúc nào cũng buồn hiu hắt.
Khi con Corona tung hoành, chính phủ cùm chân người dân lại. Thế là chúng ta dành nhiều thời giờ sống với ngôi nhà của mình. Nhờ sống nhiều với nhà của mình, chúng ta để ý đến chút vết nứt trên trần, vài ba cái vệt nhỏ trên tường. Chúng ta mua sơn, mua cọ, mua ván gỗ, giấy nhám hay vật liệu chùi rửa cho ngôi nhà thêm phần tráng lệ. Trong mùa Corona, cửa hàng bán vật liệu xây cất luôn luôn buôn may bán đắt và chính phủ coi các cửa hàng này là một trong những dịch vụ thiết yếu. Thiết yếu như siêu thị bán thực phẩm và tiệm thuốc tây.
Mặc dầu chúng ta sống trong nhà nhiều hơn, báo chí lại gần như quên béng chuyện … địa ốc. Ngay đến bổn báo: trước đây mỗi tháng Việt Luận tường trình cùng bạn đọc giá cả lên xuống của thị trường địa ốc Úc. Từ thửa Corona tung hoành, Việt Luận cũng đành tạm gác chuyện này qua một bên.
Hôm nay, con Corona gần như bị nước Úc đè bẹp và mùa xuân đã hâm ấm lòng người, nên có lẽ chuyện nhà cửa bắt đầu trở lại. Ngăn sông cấm chợ nghiệt ngã nhất ở Úc là Melbourne mà từ thứ Hai 28.9 người mua nhà đã được phép bước vào những ‘open house’ để ngắm nghía. Trong khi đó, hai ngày thứ Bảy và Chủ nhật 26-27.9 được coi là nhộn nhịp nhất tại thị trường địa ốc ở Sydney. Trong cuối tuần qua, đã có 1,136 nhà ở Sydney treo cờ đỏ mời bà con đến trả giá. Kết quả, 67.5% nhà đấu giá ở Sydney được gõ búa. Điều này cho thấy người sống ở Úc nói chung – ở Sydney nói riêng – đã trở lại với thị trường địa ốc.
Người sống ở đây trở lại với thị trường địa ốc vì nhiều lý do.
Trước tiên, qua hơn tám tháng bị con Corona cắn, giá nhà ở Úc đã nới hơn trước. Tường trình do Corelogic cho thấy trong tháng Tám – một lần nữa – giá nhà ở Úc tiếp tục xuống. Chỉ trong tháng Tám, nhà ở Úc đã xuống giá 0.4%. Theo đó, thê thảm nhất là nhà ở Melbourne. Nhà ở thành phố ban ngày bị cùm chân và ban đêm bị giới nghiêm đã xuống thêm 1.2%. Trong khi đó, nhà ở Sydney chỉ xuống thêm 0.5%. Cũng trong tháng Tám này, nhà ở Brisbane xuống 0.1%. Dư lại ở các nơi khác, chủ nhà huề vốn hay thấy gia sản của mình nhích giá tí tẹo: Nhà ở Adelaide, Perth huề vốn. Ở Hobart lên 0.1%; ở Darwin lên 1% và ở Canberra lên 0.5%.
Nếu nhìn lại ba tháng gần đây, chủ nhà ở Melbourne phải méo mặt vì giá nhà đã xuống thêm 3.5%; và cũng thế là chủ nhà ở Sydney: xuống thêm 2.1%. Nhà ở ba thành phố khác cũng xuống: Brisbane xuống 0.9%, Adelaide xuống 0.1%, Perth xuống 1.6%. Dư lại ở các nơi khác, giá nhà nhích tí chút: Hobart lên 0.3%, Darwin lên 1% và Canberra lên 1.3%. Rõ ràng: buồn nhất trong mùa Corona này là chủ nhà ở Melbourne. Giá nhà của họ đã mất toi 4.6% rồi.
Khi giá nhà xuống, ai làm chủ thì méo mặt nhưng lại là lúc cho người ta nghĩ chuyện mua nhà.
Lý do thứ nhì khiến cho thị trường địa ốc Úc có thể nhộn nhịp trở lại là chính phủ nới lỏng luật lệ cho vay tiền. Nhớ lại sau khủng hoảng tài chính năm 2008-2009, chính phủ Úc đã siết lại nhiều điều kiện khi vay tiền. Chủ nợ hạch hỏi nào là tờ khai thuế, nào là sổ lương, nào là số tiền đặc cọc, vân vân. Chính phủ đặt hết trách nhiệm lên vai chủ nợ đến nỗi rủi con nợ không trả nổi thì có thể kiện chủ nợ ra toà! Trong thực tế, đã có chủ nợ (ngân hàng Westpac) bị lôi ra toà. Vì chính phủ ra quá nhiều điều kiện nên các ngân hàng Úc – theo lời thống đốc ngân hàng Trữ Kim Úc (Reserve Bank), ông Philip Lowe – đã ‘cẩn thận quá mức’ khi cho vay tiền.
Nhưng điều này sắp thay đổi. Vào tối thứ Ba 6.10 – khi đệ trình dự luật ngân sách – ông tổng trưởng kinh tế Josh Frydenberg sẽ đưa trách nhiệm này trở lại lên vai con nợ. Con nợ sẽ dễ dàng vay được số tiền mình muốn. Có thể lớn hơn cả sức trả nợ của mình như một thời có công ty tài chính tận tình giúp đỡ đồng hương đến độ quảng cáo cho vay đến 110% trị giá ngôi nhà. Con nợ vay đủ ‘chăm phần chăm’ tiền mua nhà và đút thêm vào túi 10% nữa để … ăn tân gia (?). Thông thường, mỗi tháng người Úc vay chừng $13 tỷ Đô La để mua nhà. Con số này đã giảm sút trong mùa đại dịch. Nhưng gần như chắc sẽ tăng lên vùn vụt khi chính phủ thả giàn cho chủ nợ hào phóng tuỳ hỉ.
Lý do sau cũng khiến cho thị trường địa ốc rầm rộ trở lại là lãi suất dám xuống thêm nữa. Hiện nay, lãi suất chính thức chỉ ở mức 0.25%. Ngân hàng Westpac cho rằng lãi suất chính thức ở Úc có thể xuống thấp hơn nữa. Thấp đến mức 0.1%.
Như vậy, ai đang buồn vì giá nhà tụt xuống – có thể vui lại vì thị trường địa ốc sắp tấp nập. Ai đang mơ làm chủ mái ấm ở Úc – có thể phấn khởi lên vì cơ hội đang tới gần.
Việt Luận