An Liên
Khoảng cách lương hưu của Trung Quốc đang dần mở rộng. Để tránh cuộc khủng hoảng bùng phát sớm hơn, chính quyền Bắc Kinh đã nhiều lần thông báo về việc cần thiết phải tăng tuổi nghỉ hưu.
Gần đây, có nhiều thông tin cho rằng Chính phủ Trung Quốc đang chuẩn bị hoãn độ tuổi bắt đầu nhận lương hưu, chủ yếu là do số lượng sinh ở Trung Quốc giảm và tuổi thọ của người Trung Quốc tăng lên, hệ thống lương hưu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng. Tạ Điền, một giáo sư tại Trường Kinh doanh Aiken, Đại học Nam Carolina, đã phân tích vấn đề này với Sound of Hope. Ông cho rằng có nhiều lý do khiến hệ thống lương hưu của Trung Quốc sẽ bị phá sản.
Ông Tạ cho biết, tuổi thọ của người dân Trung Quốc thực sự đã tăng lên trong hai thập kỷ qua, một phần nguyên nhân của sự gia tăng là do người Trung Quốc chú trọng hơn đến việc giữ gìn sức khỏe và chú ý nhiều hơn đến các bài thuốc Đông y, y học cổ truyền Trung Quốc và tập luyện khí công. Do đó, tuổi thọ của người Trung Quốc đang dần bắt kịp Hoa Kỳ, nhưng vẫn còn khoảng cách khoảng. Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là Trung Quốc đã thực sự rơi vào bẫy của tỷ lệ sinh thấp. Kế hoạch hóa gia đình với chính sách một con do Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thực hiện trong 40 năm qua đã dẫn đến tình trạng già hóa dân số nhanh chóng như hiện nay.
Giáo sư Tạ nói: “Điều này thực sự có liên quan đến sự cai trị của ĐCSTQ. Thứ nhất, ĐCSTQ đã thực hiện chính sách một con trong một thời gian dài. Chính sách sinh một con hết sức ác độc, số trẻ sơ sinh bị giết ở Trung Quốc trong vài thập kỷ qua có thể lên đến hàng chục triệu hoặc hàng trăm triệu. Mặc dù ĐCSTQ đã từ bỏ chính sách một con nhưng những người trẻ tuổi hiện không muốn có con. Có 3 nguyên nhân dẫn đến điều này: Một là thu nhập từ lương. Thực tế, sức mua không tăng quá nhanh nhưng giá cả lại tăng rất nhanh. Một điều nữa là thế hệ trẻ Trung Quốc hiện đại cũng giống như giới trẻ các nước khác, họ có xu hướng sinh ít hơn và không muốn có con hoặc kết hôn. Ngoài ra, chi phí nuôi dạy con cái hiện nay cũng đặc biệt cao, do chi phí nhà ở, chăm sóc y tế và giáo dục ở Trung Quốc khiến họ sợ có con”.
Giáo sư Tạ Điền gần đây nhận được một tài liệu về tỷ lệ sinh thấp của Trung Quốc. Tài liệu này cho biết: Ở Thượng Hải, vào ngày 1/1/1990, có 2784 người được sinh ra. Vào ngày 1/1/2000 có 1148 đưa trẻ ra đời. Vào ngày 1/1/2010, 380 người được sinh ra. Vào ngày 1/1/2020, 156 trẻ được sinh ra. Vào ngày 1/1/2021, chỉ có 27 trẻ sơ sinh được sinh. Điều này cho thấy tỷ lệ sinh ở Thượng Hải, một đô thị lớn bậc nhất Trung Quốc, đã giảm nhanh chóng.
Giáo sư Tạ thông tin: “Tổng dân số của Trung Quốc đang giảm và tuổi thọ của người dân hiện đang tăng lên. Chắc chắn sẽ có vấn đề về lương hưu […]. Ngoài ra, ở Trung Quốc, chúng ta biết rằng có vấn đề biển thủ quỹ lương hưu, các quan chức tham nhũng của ĐCSTQ đang biển thủ quỹ lương hưu. Nếu các yếu tố này cộng lại với nhau, hệ thống lương hưu của Trung Quốc chắc chắn sẽ không thể đáp ứng đủ và chắc chắn sẽ không thể duy trì được. Nhiều báo cáo [đã] dự đoán khi nào thì hệ thống lương hưu của Trung Quốc sẽ bị phá sản!”.
Chế độ hưu trí hiện hành của chính quyền Trung Quốc quy định nam phải từ 60 tuổi trở lên, nữ cán bộ phải từ 55 tuổi trở lên, nữ công nhân phải từ 50 tuổi trở lên thì mới được nghỉ hưu. Giáo sư Tạ Điền đặc biệt nhấn mạnh rằng vấn đề lương hưu ở Trung Quốc mà chúng ta đang đề cập hiện nay thường đề cập đến cư dân thành thị. Phần lớn nông dân và công nhân nhập cư gần như sự không phải đối tượng của quỹ hưu trí.
Giáo sư Tạ Điền nói: “Cần phải chỉ ra rằng hệ thống lương hưu của Trung Quốc không thực sự bao gồm nông dân Trung Quốc, số lượng lớn nông dân với hơn 560 triệu nông dân. Những người này có thể tuyên bố có một ít lương hưu, có thể chỉ vài trăm nhân dân tệ một tháng, ít hơn một nghìn nhân dân tệ, mà thực tế là gần như nhau. Hầu hết những người dân có thu nhập thấp ở các thành phố, bao gồm nhiều người lao động nhập cư, không nằm trong hệ thống bảo hiểm này. Không giống như các quốc gia bình thường, chẳng hạn như Hoa Kỳ, hệ thống an sinh xã hội thực sự phổ cập”.
Giáo sư Tạ Điền tin rằng trong bước tiếp theo, ĐCSTQ nhất định sẽ sử dụng thông lệ hoãn tuổi nghỉ hưu để giải cứu quỹ hưu trí. Vì vậy, những người trẻ bây giờ, thời điểm nghỉ hưu sẽ được lùi lại theo nhóm tuổi.
Giáo sư Tạ Điền nói: “Bởi vì họ không thể cho phép tỷ lệ dân số tăng hoặc nhiều người trẻ hơn để trả lương hưu. Nhưng tôi nghĩ rằng nó có khả năng đưa ra một thời gian trì hoãn dần dần. Ví dụ, nếu bây giờ bạn đã 55 tuổi và bạn được yêu cầu nghỉ hưu ở tuổi 60. Nếu bạn chỉ 52 tuổi, bạn có thể phải nghỉ hưu vào năm 65 tuổi, những người trẻ hơn sẽ bị đẩy tuổi nghỉ hưu, sẽ không đẩy tuổi nghỉ hưu từ 60 lên 70 ngay một lúc. Nhưng theo số lượng các nhóm tuổi khác nhau, những người ở các độ tuổi khác nhau được đưa ra các độ tuổi nghỉ hưu khác nhau. Tôi nghĩ đây có thể là cách mà ĐCSTQ sẽ làm, và họ phải làm điều này”.
Theo các báo cáo chính thức, hệ thống lương hưu của Trung Quốc chưa bao gồm những người làm công việc liên quan tới giao thông, tài xế taxi và người giúp việc gia đình,… những người vốn có mức an sinh xã hội rất thấp hoặc hoàn toàn không có.