Gia Huy
Hôm thứ Năm (22/4) vị tướng hàng đầu của Hoa Kỳ về Trung Đông nói với Quốc hội Mỹ rằng quân đội Afghanistan “chắc chắn sẽ sụp đổ” nếu không có sự hỗ trợ tiếp tục của Hoa Kỳ một khi toàn bộ quân đội Mỹ rút khỏi nước này.
Tướng Frank McKenzie cảm thấy rất lo lắng về khả năng của chính phủ Afghanistan trong việc bảo vệ Đại sứ quán Mỹ tại Kabul.
Tướng McKenzie, người đứng đầu Bộ Chỉ huy Trung tâm Hoa Kỳ, cho biết khi Hoa Kỳ rút hết lực lượng khỏi Afghanistan, thì “mối quan tâm của tôi là khả năng bám trụ của người Afghanistan” và liệu họ có thể tiếp tục bảo trì và vận hành các máy bay của mình mà không có sự viện trợ và hỗ trợ tài chính của Hoa Kỳ hay không.
Ông nhìn nhận việc bảo vệ Đại sứ quán Mỹ tại Afghanistan là rất quan trọng và “tôi rất lo lắng liệu chính phủ tương lai của Afghanistan có thể làm được điều đó hay không, khi chúng tôi [quân đội Mỹ] rời khỏi [Afghanistan]”.
Tướng McKenzie đã dành cả một tuần để trình bày chi tiết cho các nhà lập pháp Mỹ về những thách thức to lớn mà quân đội Mỹ phải đối mặt khi họ tiến hành rút toàn bộ quân khỏi Afghanistan vào ngày 11/9 theo mệnh lệnh của ông Joe Biden vào tuần trước. Một cách rất cẩn thận, vị tướng này đã vẽ ra một bức tranh thảm khốc về con đường phía trước, đồng thời cũng tránh gây ra bất kỳ phản kháng nào đối với quyết định của Tổng thống Biden.
Các quan chức Mỹ nói rõ rằng các chỉ huy quân đội Mỹ đã không khuyến nghị việc rút quân toàn bộ vô điều kiện như Tổng thống Biden đã ra lệnh. Các nhà lãnh đạo quân đội Mỹ liên tục lập luận về việc rút quân phải dựa trên các điều kiện an ninh của Afghanistan. Họ cho rằng việc rút toàn bộ quân Mỹ khỏi nước này vào một ngày nhất định sẽ giúp Taliban không còn phải chịu áp lực quân sự, đồng thời làm suy yếu lợi thế của Hoa Kỳ trong các cuộc đàm phán hòa bình với nhóm này.
Tuy nhiên, tướng McKenzie nhận định, việc thảo luận rút quân “có chủ đích và có phương pháp” của chính quyền Biden “rất sôi nổi”, ngầm tạo ra sự tương phản việc cựu Tổng thống Donald Trump có xu hướng đưa ra các quyết định rút quân đột ngột và thông báo qua các tweet trên Twitter.
Trong các phiên họp công khai và riêng tư với các nhà lập pháp Mỹ, tướng McKenzie đã bị thúc ép trả lời về cách Mỹ sẽ duy trì sức ép lên Taliban, cũng như ngăn chặn các nhóm khủng bố chiếm quyền lực tại Afghanistan lần nữa một khi quân đội Hoa Kỳ và liên minh của mình rút khỏi nước này.
Hôm thứ Năm (22/4) tướng McKenzie nói với Ủy ban Quân vụ Thượng viện Hoa Kỳ (Senate Armed Service Committee) rằng một khi quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan, họ sẽ phải mất hơn 4 giờ (lâu hơn đáng kể so với trước đây) để triển khai các máy bay không người lái có vũ trang hoặc các máy bay khác vào và ra Afghanistan để thực hiện việc giám sát trên không hoặc tiến hành các cuộc không kích chống khủng bố. Ông khẳng định điều này đòi hỏi phải có nhiều máy bay hơn số máy bay mà ông đang sử dụng hiện nay.
Phát biểu tại NATO vào đầu tháng này, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tuyên bố Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ người Afghanistan sau khi rút quân. Ông nói: “Chúng tôi sẽ tìm cách tiếp tục tài trợ cho các lực lượng chủ chốt của nước này như Lực lượng Không quân và Lực lượng Đặc nhiệm Afghanistan, đồng thời chúng tôi sẽ tìm cách tiếp tục trả lương cho các Lực lượng An ninh Afghanistan.”
Bộ trưởng Austin và các quan chức khác cũng nói rằng, Hoa Kỳ sẽ duy trì khả năng chống lại những kẻ khủng bố ở Afghanistan, nhưng có rất ít thông tin chi tiết, và các quan chức Mỹ thừa nhận họ chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận ngoại giao nào về việc dựa trên bất kỳ quốc gia nào xung quanh Afghanistan.
Tướng McKenzie từ chối cung cấp thông tin chi tiết trong các phiên họp công khai.
Ông cho hay, chưa có quyết định nào về quy mô đội ngũ ngoại giao sẽ ở lại Đại sứ quán Mỹ tại thủ đô của Afghanistan và liệu nó có bao gồm một văn phòng hợp tác an ninh hay không. Ông nói, những quyết định đó có thể phản ánh các Hoa Kỳ đảm bảo việc bảo vệ đại sứ quán. Thủy quân lục chiến Mỹ thường cung cấp công tác bảo vệ an ninh cho các đại sứ quán khác của Hoa Kỳ trên thế giới.
Các thượng nghị sĩ bày tỏ quan điểm trái chiều về việc rút quân, với những phát biểu vượt qua ranh giới đảng phái. Một số nhà lập pháp đặt câu hỏi liệu Hoa Kỳ có thể ngăn chặn Taliban cho phép sự trỗi dậy của các nhóm khủng bố ở Afghanistan đang tìm cách tấn công Hoa Kỳ hay không. Một số thượng nghị sĩ khác hỏi liệu Hoa Kỳ có thể giải thích một cách đầy đủ về cách chính phủ Afghanistan chi tiêu bất kỳ khoản tiền nào của Mỹ hay không.
Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen cho biết có nhiều người lo lắng rằng việc rút quân của Hoa Kỳ sẽ tạo ra một khoảng trống tại Afghanistan mà Trung Quốc, Nga hoặc Iran sẽ chiếm lấy. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren lại lập luận rằng sự hiện diện của Mỹ tại Afghanistan trong 10 năm qua không dẫn đến nhiều cải thiện. Bà nhận thấy chính phủ Afghanistan vẫn tham nhũng và Taliban hiện đang kiểm soát phần lớn nước này, nhiều hơn so với trước đây.
Theo Lầu Năm Góc, hiện vẫn chưa rõ liệu có bất kỳ nhà thầu nào của Mỹ sẽ ở lại Afghanistan hay không. Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, số lượng nhà thầu ở Afghanistan đã bắt đầu giảm dần trong một năm qua. Theo những số liệu mới nhất, có gần 17.000 nhà thầu do Bộ Quốc phòng Mỹ tài trợ ở Afghanistan và chưa đến một phần ba trong số đó là người Mỹ.
Tổng cộng hơn 2.800 nhà thầu tư nhân có vũ trang và không vũ trang, trong số đó hơn 1.500 người được vũ trang. Trong số 1.500 người đó, khoảng 600 là người Mỹ.
Gia Huy (Theo Channelnewsasia)