Cuộc tình dĩ vãng đã trôi đi vào quên lãng.
Kỷ niệm cũng chỉ là cơn sóng mơ hồ.
Nếu chúng mình cứ tiếc nuối ân tình.
Yêu chi cho tâm hồn mình thêm vỡ nát trong giấc mơ dài.
Một đặc thù của nhạc Việt mà ai yêu âm nhạc cũng thích là cách dùng từ ẩn dụ (metaphor) để nói lên tình cảm con người, thiên nhiên và đời sống.
Hồi xưa khi học văn chương, các thầy cô thường dạy học trò cách giải thích các từ ẩn dụ (metaphor) trong bài viết của tác giả, vì theo lối phân tích cổ điển, ẩn dụ là cách dùng những từ khác để thay thế những từ thường dùng để diễn tả ý niệm chung trong một bài văn. Cách dùng từ ẩn dụ (metaphor) trong văn để dễ hấp dẫn người đọc và làm cho bài viết được trau chuốt và thi vị hơn. Thí dụ như “em gái mưa”, “đời là trường học vô giá”, hay “yêu là chết trong lòng một ít”
“The word metaphor was defined as a novel or poetic linguistic expression where one or more words for a concept are used outside of its normal conventional meaning to express a similar concept.” (Lakoff, 1980)
(Tạm dịch: Từ ẩn dụ được định nghĩa là một cách diễn đạt ngôn ngữ trong tiểu thuyết hay thơ trong đó một hoặc nhiều từ chỉ một ý niệm được sử dụng bên ngoài ý nghĩa thông thường thông thường của nó để diễn đạt một ý niệm tương tự.)
Giáo Sư Lakoff, một triết gia và nhà tâm ngữ học (psyccholinguistics) nổi tiếng, khoảng 40 năm trước đây, đã đưa ra một lý thuyết mới về từ ẩn dụ (conceptual metaphor) để dùng trong phân tích trong ngữ học và văn học, khi ông và Mark Johnhson cho xuất bản cuốn ‘Metaphors – We live by’ vào năm 1980.
Trong thời đại mới đíện tử với nhiều thông tin từ những nghiên cứu phát hành của các nhà xuất bản đứng đắn với ban biên tập nổi tiếng trong ngành, nhiều từ ẩn dụ (conceptual metahor) được dùng trong văn chương và chính trị để diễn tả tư tưởng và tình cảm trong cuộc sống như Giáo sư Lakoff đã nói: “Metaphors – We live by.”
Với thông tin điện tử mọc ra như nấm, điều mà ai cũng có thế nhận thức, là khi mình áp dụng lý thuyết ẩn dụ của Giáo Sư Lakoff thì thấy rất rõ những cái hay nét đẹp trong văn chương, và… gồm cả những metaphors ‘cà lăm cà cặp’, để chưởi bới (not Lakoff’s metaphor) đang hoành hành trên mạng xã hội.
Tôi rất thích nhiều từ ẩn dụ (conceptual metaphor) được dùng trong bài “Một thưở yêu người” – Hãy enjoy Tô Chấn Phong với giọng ca truyền cảm khi hát bài này.
Note: George Lakoff and Mark Johnson (1980) – Metaphors We Live By. University of Chicago Press