Gia Trình
Nếu không có Shania Twain, chưa chắc công chúa nhạc pop Taylor Swift thành công sáng chói như hôm nay. Cô là người truyền cảm hứng mạnh mẽ cho khán giả, nhờ sự cách tân toàn diện giữa nhạc country với dòng chảy pop/rock sôi động. Từ đỉnh cao cuối thập niên 1990, Shania Twain rơi vào vực sâu khủng hoảng cá nhân gần một thập kỷ.
Thành công nhờ đổi mới hình ảnh
Shania Twain là nữ nghệ sỹ duy nhất có một album nhạc tiêu thụ tới hơn 40 triệu bản khắp toàn cầu. Đây là kỷ lục trong mơ của Come On Over (1997) hợp tác với chồng cũ, nhà sản xuất âm nhạc tài năng Robert “Mutt” Lange. Ông đã giúp thay đổi hình ảnh Twain cả về chất lẫn lượng, nhờ kinh nghiệm lâu năm sản xuất cho các nhóm rock lừng lẫy như AC/DC hay Def Leppard.
Không còn là nữ cao bồi với chiếc guitar thùng, Twain trở thành một người đàn bà ăn mặc gợi sexy, đi giày cao gót và hát rock and roll. Trong video clip ca nhạc That Don’t Impress me much, cô đóng vai một người đàn bà đẹp mặc trang phục da báo, đi trên sa mạc. Nhân vật chính từ chối lời mời chào hấp dẫn của cánh mày râu như chứng tỏ sức hút vô đối.
Oh-oo-oh, you think you’re special ; Oh-oo-oh, you think you’re something else ; OK, so you’re Brad Pitt ; That don’t impress me much.
Anh nghĩ mình là người đặc biệt à ; Ok, anh là Brad Pitt hả ; Điều đó không gây ấn tượng với tôi.
Chiến lược của Lange để lăng xê Shania Twain rất bài bản. Các single được nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi tung ra để tạo được sự mới mẻ. Phần âm nhạc lẫn video clip khá chỉn chu trong thời kỳ vàng son của kênh MTV. Thực tế, Shania sẽ gặp khó khăn nếu chỉ đơn thuần dựa vào giọng hát. Chất giọng cô không quá đặc biệt, chưa đủ nội lực để cạnh tranh với các diva hàng đầu. Do vậy, chiến lược phù hợp cho Twain là phong cách biểu diễn cách tân và thể loại nhạc country giao thoa.
Trong single ăn khách Man! I feel like a woman (Tôi cảm giác như một người đàn bà!), khán giả khó tìm thấy chất country nguyên bản nào. Ngược lại, cô phả luồng gió mới rock and roll trong video clip như show thời trang. Nhờ thế, Shania Twain được mở rộng được tệp khán giả hâm mộ nhờ khai thác thị trường bỏ ngỏ. Cô phá bỏ thành trì kiên cố của bất bình đẳng giới trong âm nhạc. Shania Twain nổi lên như một biểu tượng của quyền năng nữ giới, vui nhộn, gợi cảm.
Vươn lên tuổi thơ bi kịch
Để gặt hái thành công, tuổi thơ của nữ ca sỹ sinh năm 1965 trải qua cơn ác mộng về thể xác lẫn tinh thần. Lớn lên tại Ontario, Canada, cô chưa từng biết mặt cha ruột. Mẹ cô Sharon bị chứng trầm cảm, cha dượng Jerry bạo hành, nghiên rượu và có triệu chứng tâm thần.
Cuộc hôn nhân của mẹ cô, bà Sharon với Jerry đối mắt với khốn khó về tài chính và đắm chìm trong bạo lực. Bà Sharon phải nuôi nấng ba cô con gái riêng từ cuộc hôn nhân trước, con trai chung với Jerry và cả người cháu của Jerry. Cô từng lo sợ cha dượng có thể giết chết mẹ cô bất cứ lúc nào. Trong cuốn hồi ký, Twain kể lại kỷ niệm đen tối khi cha dượng đánh mẹ cô tới bất tỉnh và ngã gục trong toilet. Khi cô tìm cách tấn công ông để bảo vệ mẹ, cha dương đấm vào hàm cô. Tệ hại hơn, cô còn bị cha dượng lạm dụng tình dục cả thể xác lẫn tinh thần.
Vết đen trong ký ức tuổi thơ khiến cho bản năng tự lập của Shania Twain trỗi dậy sớm. Cô sáng tác nhạc từ rất sớm như khát khao trốn thoát khỏi thực tại. Đó là gia đình bạo lực, căng thăng, túng quẫn không có gì để ăn : “Những đứa trẻ khác chơi với búp bê còn tôi chỉ chơi với ngôn từ và âm thanh”. Lên tám tuổi, Shania đã bắt đầu hát ở quán rượu để trả hóa đơn sinh hoạt gia đình. Cô đến Nashville (Mỹ) để hát nhạc country sau khi tốt nghiệp trung học năm 1983. Bất chấp mọi tiêu cực, cô vẫn là người con hiếu thảo, luôn hỗ trợ gia đình, các em cô về mặt tài chính. Năm 1987, Twain suy sụp tinh thần khi nghe tin mẹ cô và cha dượng đã qua đời trong tai nạn xe hơi.
Nhấn chìm trong bi kịch cá nhân
Vươn lên tuổi thơ gian khó, ánh hào quang của âm nhạc dường như là cứu tinh với Shania Twain. Thời gian đẹp nhất trong sự nghiệp của nữ ca sỹ là từ năm 1995 đến năm 2002 với ba album thành công vang dội. Cô ra mắt album UP (2002) trong thời gian nghỉ ngơi, cân bằng cuộc sống. Mặc dù UP không thành công như 2 album trước, nhưng tạo được hiệu ứng toàn cầu về country pop, rock.
Sau đó, Twain gần như biệt tăm khỏi làng âm nhạc cho đến tận năm 2008. Cô tuyên bố ly dị với với nhà sản xuất Robert Mutt Lange trước bê bối ngoại tình của chồng. Shania đau khổ tột cùng vì sự phản bội của người bạn thân thiết Marie-Anne Thiebaud lẫn người chồng, kiêm đồng nghiệp Mutt Lange. Vụ ly hôn gây tổn thất khối tài sản khổng lồ, ước tính khoảng 350 triệu đô la của nữ ca sỹ. Sau đó, cô đã tìm được chỗ dựa tinh thần với người chồng của Thiebaud. Họ trở thành cặp đôi tri kỷ nhờ sự đồng cảm về cuộc sống sau bi kịch trên.
Trong thời gian vắng bóng, nữ ca sỹ còn mắc chứng bệnh Lyme do loại vi khuẩn Borelia gây ra năm 2003. Sau nhiều lần phẫu thuật, Shania từng đối mặt với nguy cơ nghỉ hát vĩnh viễn do mất giọng. Rất may mắn, cô đã bình phục và có thể hát trở lại sau điều trị. Một biến cố cuộc đời khiến cho ngôi sao nhạc country-pop nhấn chìm trong chuỗi bi kịch kéo dài. Twain không thể hát, không đi lưu diễn, không thu âm, ngừng sáng tác ca khúc mới trong gần một thập kỷ từ năm 2004 đến năm 2012.
Hành trình tìm lại ánh hào quang
Năm 2011, Shania Twain thông báo chương trình biểu diễn định kỳ tại sân khấu Caesar Palace tại Las Vegas kéo dài trong hai năm. Thành công của chương trình từ cuối năm 2012 đem lại cho cô thu nhập 43 triệu đô la. Quan trọng hơn, Twain quay trở lại phòng thu và trình làng album Now (Bây giờ, 2017). Album là câu trả lời của Twain sau chuỗi khủng hoảng cá nhân kéo dài. Ca từ và giai điệu trong album Now ngập trong cảm xúc, như lời thú nhận cô đã thức tỉnh sau bóng đêm dài. Cô như đang ở nhà (Home Now) với Ánh sáng cuộc đời (Light of My Life) và Cuộc sống tốt đẹp dần lên (Life’s about to Get Good).
Không có bàn tay đạo diễn của chồng cũ Lange, liệu ngôi sao Shania Twain sẽ xoay sở ra sao? Tất nhiên không dễ dàng vì Lange là một nhà sản xuất xắn tay vào việc, có giác quan nhạy bén về nhạc cụ và âm thanh. Nhưng Lange chưa bao giờ điều khiển được giọng hát và cá tính của Twain, theo như cô chia sẻ. Với kinh nghiệm người chơi guitar bass, trực giác về nhịp điệu của Lange đã giúp Twain tìm được sở trường với các bản nhạc tiết tấu nhanh, pha đậm rock and roll. Vì vậy, album Now không được đánh giá cao như các album trước. Album thiếu các bản hit nổi trội, giai điệu hơi trầm, ít màu sắc. Phần âm thanh thiếu chau truốt hơn so với thời kỳ Lange.
Sau 15 năm vắng bóng trên thị trường, khoảng trống Shania phải lấp đầy vượt quá sức vóc của cô. Thị hiếu khán giả đã thay đổi, hình ảnh vui tươi, sôi động Shania Twain hơn hai thập kỷ trước cũng khó tìm thấy. Ngôi sao country-pop trở nên đàn bà hơn, cởi mở hơn, trầm lắng hơn. Âm nhạc đối với Twain là phao cứu sinh khỏi vực sâu bi kịch. Đến giờ, cô vẫn là người duy nhất (You’re still the one) cách tân nhạc country theo hướng pop/rock.
(Theo Guardian, AllMusic)