Phan Anh
Trung Quốc đang chống lại áp lực yêu cầu tiến hành một cuộc điều tra mở rộng về giả thuyết rằng đại dịch COVID-19 xuất phát từ một phòng thí nghiệm virus học tại Vũ Hán, đồng thời cho rằng đây là hành vi “thao túng chính trị” của Mỹ.
Các quan chức Trung Quốc đã phủ nhận trách nhiệm về đại dịch COVID-19 trong suốt cuộc khủng hoảng, mặc dù Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình đã thừa nhận “những thiếu sót rõ ràng” trong việc ứng phó ban đầu của họ. Việc Bắc Kinh “bịt miệng” các bác sĩ Trung Quốc (những người đầu tiên phát hiện ra mối đe dọa về sức khỏe trong cộng đồng) đã làm dấy lên những nghi ngờ về khả năng gây ra cuộc khủng hoảng của ĐCSTQ. Chính điều này đã được nhắc lại trong những tuần gần đây khi các nhà nghiên cứu và chính phủ phương Tây bày tỏ sự không hài lòng trước cuộc điều tra ban đầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và đặt ra những nghi vấn liên quan đến các dự án nghiên cứu tại Viện Virus học Vũ Hán.
“Mặc dù tôi tin rằng một sự cố xảy ra trong phòng thí nghiệm rất có thể là nguồn gốc của đại dịch COVID-19, nhưng đây chỉ là một giả thuyết”, Jamie Metzl, cựu quan chức an ninh quốc gia thời chính quyền Tổng thống Bill Clinton, hiện là chuyên gia phân tích cấp cao thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, thành viên ủy ban cố vấn chuyên môn của WHO về chỉnh sửa bộ gen người, đã viết trong tuần này. “Khi so sánh các bằng chứng cho từng khả năng, tôi thấy rằng trường hợp nguồn gốc sự cố rò rỉ xuất phát từ trong phòng thí nghiệm dường như có rất nhiều khả năng xảy ra. Bằng chứng bổ sung có thể thay đổi điều đó”.
Các quan chức Trung Quốc đã nhắc lại ý kiến của họ rằng quân đội Mỹ bằng cách nào đó có thể phải chịu trách nhiệm cho sự bùng phát dịch bệnh. Các quan chức Mỹ đã lên án ý tưởng này và gọi đây là “tuyên bố sai lầm, vô căn cứ và phi khoa học” khi nói đến nguồn gốc của đại dịch COVID-19.
“Nếu phía Mỹ thực sự yêu cầu một cuộc điều tra hoàn toàn minh bạch, họ nên theo sự chỉ đạo của Trung Quốc trong việc mời các chuyên gia của WHO đến Mỹ, mở cửa phòng thí nghiệm sinh học ở Fort Detrick và các phòng thí nghiệm sinh học ở nước ngoài cho phần còn lại của thế giới thấy, đồng thời tiết lộ dữ liệu và thông tin chi tiết về các đợt bùng phát bệnh hô hấp cấp không rõ nguyên nhân ở bắc Virginia vào tháng 7/2019 và đợt bùng phát EVALI ở Wisconsin,” phát ngôn viên bộ ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) cho biết.
Đội ngũ của Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là Mike Pompeo đã tuyên bố vào tháng 1 rằng các quan chức Mỹ có “lý do để tin rằng” các nhân viên phòng thí nghiệm Vũ Hán đã mắc phải một loại virus gây ra “những triệu chứng tương tự với cả COVID-19 và các bệnh theo mùa thông thường”.
Một cuộc điều tra ban đầu của WHO đã được tiến hành dưới những hạn chế do các quan chức Trung Quốc áp đặt, trong đó tuyên bố rằng bất kỳ mối liên hệ nào với phòng thí nghiệm địa phương là “cực kỳ khó xảy ra”, nhưng các nhà lãnh đạo WHO cũng thừa nhận rằng cần phải tiến hành “điều tra thêm” về giả thuyết trên.
Một nhóm các nhà nghiên cứu đã viết vào đầu tháng 5/2021 trên Tạp chí Science rằng: “Các giả thuyết về việc rò rỉ ngẫu nhiên từ phòng thí nghiệm và sự lây lan từ động vật sang động vật đều vẫn tồn tại. Chúng ta phải xem xét các giả thuyết về sự lây lan trong tự nhiên và trong phòng thí nghiệm một cách nghiêm túc cho đến khi chúng ta có đủ dữ liệu. Một cuộc điều tra đúng đắn phải đảm bảo minh bạch, khách quan, dựa trên dữ liệu, với chuyên môn sâu rộng, chịu sự giám sát độc lập và được quản lý một cách có trách nhiệm nhằm giảm thiểu các tác động của vấn đề xung đột lợi ích”.