Các nỗ lực được cho là chậm trễ, với nguồn cung thất thường của Philippines cho chiến dịch tiêm phòng vaccine hiện đang phải đối mặt với hai vấn đề mới nổi: hầu hết người dân Philippines không muốn tiêm vaccine, đặc biệt là vaccine của Trung Quốc.
Vào ngày 17/5, một trung tâm tiêm chủng ở thành phố Parañaque, Metro Manila, đã bị các thành viên của công chúng vây kín khi có tin đồn về việc tiêm vaccine của Pfizer. Các báo cáo truyền thông cho thấy hàng dài người đang tập trung tại trung tâm, thậm chí có cả những người không hẹn trước bất chấp các lệnh giãn cách xã hội.
Trong khi đó, các trung tâm tiêm chủng cung cấp các mũi tiêm do công ty Sinovac của Trung Quốc thực hiện có rất ít người tham gia, nhiều người có hẹn nhưng không tới, dẫn đến lượng vaccine dư thừa vào cuối mỗi ngày.
Tiến sĩ Anthony Leachon, cựu cố vấn cấp cao của lực lượng đặc nhiệm Covid-19 của Philippines, cho biết: “Tôi nghĩ đó là minh chứng cho việc các công ty dược phẩm của Mỹ sản xuất các loại thuốc chất lượng đã được chứng minh về hiệu quả và độ an toàn. Sản phẩm của họ là kết quả của quá trình nghiên cứu và phát triển xuất sắc”.
Theo ABS-CBN News, Philippines có 5.5 triệu mũi tiêm Sinovac, 2.5 triệu liều AstraZeneca và 193 ngàn mũi Pfizer.
Các quan chức trước đó đã ước tính đất nước 110 triệu dân, cần phải tiêm phòng ít nhất 70 triệu liều để đạt được miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên, ABS-CBN News cho biết mục tiêu đã được điều chỉnh trong tháng này xuống còn 58 triệu.
Chương trình tiêm chủng của đất nước bắt đầu vào ngày 1/3. Theo số liệu do ABS-CBN news tổng hợp, tính đến ngày 24/5, chỉ có 986,929 người Philippines đã được chủng ngừa.
Phản ứng về những gì đã xảy ra ở Parañaque, Tổng thống Rodrigo Duterte hôm 18/5 cho biết người dân không còn được lựa chọn vaccine nữa. “Cho dù bạn là một triệu phú hay một kẻ khốn cùng, bạn sẽ nhận được những gì được chính phủ trao cho bạn. Bạn không thể lựa chọn”, ông nói trên truyền hình.
Theo quy định hiện hành, chính quyền địa phương quản lý vaccine đang ưu tiên nhân viên y tế, người mắc bệnh nền, người già, cảnh sát. Những người đủ điều kiện có thể đăng ký và đặt lịch hẹn bằng cách sử dụng một ứng dụng hoặc bằng cách điền vào biểu mẫu giấy. Trước khi có sự can thiệp của ông Duterte, người nộp đơn có thể chọn loại vaccine bằng cách lựa chọn ngày tiêm trùng khớp với ngày tiêm loại vaccine đó.
Bây giờ mọi người sẽ không được cho biết nhãn hiệu vaccine nào đang được sử dụng cho đến khi họ đến trung tâm, lúc đó họ vẫn có thể từ chối nhưng sẽ cần phải đặt lịch lại.
Người phát ngôn của Tổng thống, Harry Roque cho biết hôm thứ Ba (25/5) rằng trong khi các nhân viên y tế được phép lựa chọn loại vaccine mà họ nhận được, thì những người cao tuổi và những người mắc bệnh đi kèm sẽ phải “xếp hàng lại từ đầu nếu từ chối tiêm vaccine được chỉ định nhằm duy trì tính công bằng”.
Tổ chức Y tế Thế giới vào ngày 24/5 đã ủng hộ quyết định của ông Duterte. Bà Rabindra Abeyasinghe, đại diện của WHO tại Philippines, gọi đây là “một bước đi đúng hướng vì điều này sẽ giúp quản lý ngăn ngừa đại dịch bùng phát và cũng sẽ khuyến khích mọi người chấp nhận các loại vaccine đang được triển khai”.
Các quan chức khác nói rằng tất cả các loại vaccine đều có hiệu quả và điều quan trọng nhất là được chủng ngừa càng nhanh càng tốt. Nhưng một số nhà quan sát cho biết chính sách này có thể phản tác dụng vì hai lý do.
Đầu tiên, hàng nghìn người Philippines trở về từ nước ngoài có thể sẽ không thể quay lại nước đó khi vaccine Trung Quốc có thể không được chấp nhận trong hộ chiếu vaccine.
Thượng nghị sĩ Christopher “Bong” Go cho biết vào ngày 25/5 tại thượng viện rằng, “một số công nhân Philippines ở nước ngoài do dự tiêm chủng vì một số quốc gia yêu cầu một nhãn hiệu cụ thể, mặc dù vaccine Trung Quốc đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả. Nhiều công nhân hiện không thể xuất ngoại vì vaccine họ tiêm bị kỳ thị và nước sở tại chỉ chấp nhận vaccine của phương Tây. Họ đang bị phân biệt đối xử”. Ông nói rằng, “nếu có thể, chúng ta nên phân bổ một loại vaccine phù hợp với họ và có thể chấp nhận được ở các quốc gia mà họ đến”.
Vấn đề thứ hai là hầu hết người dân Philippines không muốn được tiêm chủng. Vào ngày 20/5, nhóm khảo sát Social Weather Stations tiết lộ rằng, chỉ có 32% người Philippines trưởng thành sẵn sàng tiêm vaccine.
Hai tháng trước đó, một cuộc thăm dò của Pulse Asia cho thấy 61% người được hỏi sẽ từ chối việc tiêm phòng. Tổ chức phi chính phủ OCTA Research Group cho biết vào ngày 25/5 rằng, sự chần chừ về vaccine khiến họ nghi ngờ khả năng Philippines sẽ đạt được miễn dịch cộng đồng trong năm nay.