Đinh Yên Thảo
SpaceX, hãng thám hiểm không gian của tỉ phú Elon Musk, nhà sáng lập kiêm tổng quản trị SpaceX cùng hãng xe chạy bằng điện Tesla đang được nhắc đến nhiều hơn khi tiếp tục đưa các phi hành gia lên không gian bằng phi thuyền tư nhân của mình. Nhắc đến SpaceX người ta nói nhiều về Elon nhưng vị nữ chủ tịch kiêm giám đốc trực tiếp điều hành SpaceX là Gwynne Shotwell. Bà là ai?
Gwynne Shotwell vừa được đại học Northwestern University mời phát biểu trong lễ tốt nghiệp năm nay. Ðây là ngôi trường mà bà từng theo học cơ khí và toán ứng dụng bậc đại học và cao học tại đây, cũng như đang nằm trong ban quản trị của trường và sẽ được trao bằng tiến sĩ danh dự trong buổi lễ vào tháng Sáu này.
Sinh năm 1963 tại Illinois, trong một gia đình trí thức có cha là một bác sĩ giải phẫu thần kinh và mẹ là một họa sĩ, Gwynne không nghĩ mình sẽ đi theo con đường kỹ thuật cho đến bậc trung học khi cô được mẹ dắt đến tham dự một cuộc hội luận của những nữ kỹ sư và khoa học gia. Gwynne quyết định đi theo con đường kỹ thuật và trở thành kỹ sư cơ khí sau khi nghe một nữ kỹ sư cơ khí thuyết trình về các dự án đang thực hiện.
Ra trường năm 1986, Gwynne làm việc cho một số hãng kỹ thuật không gian trong lĩnh vực nghiên cứu vũ trụ quân sự, thiết kế phi thuyền không gian và phân tích nhiệt. Bà dành phần lớn thời gian của mình để nghiên cứu các phi thuyền cỡ nhỏ và các phương pháp điều hướng phi thuyền phóng lên không gian hay hạ xuống mặt đất như thế nào. Nhưng đồng thời bà cũng được bổ nhiệm vào những vai trò quản trị, giám sát việc phát triển các hoạt động thương mại của hãng.
Năm 2002, Elon Musk sáng lập SpaceX, một hãng chế tạo hàng không vũ trụ và dịch vụ vận chuyển không gian. Một đồng nghiệp của Gwynne đã mời cô đến gặp Elon, nghe anh thuyết phục cô về với SpaceX. Táo bạo, cuốn hút, nhìn ra vấn đề và đề ra giải pháp thuyết phục, lôi cuốn, với kinh nghiệm hàng chục năm trong kỹ nghệ không gian, Gwynne nhận ra được dự án của Elon đầy thú vị và có thể thành công. Nhưng cô vẫn còn yêu thích công việc và hãng cũ, nơi cô đang là một giám đốc nhánh không gian nên chưa vội vàng đồng ý.
Ngay chiều hôm đó, Elon lập ra một chức vụ phó chủ tịch thương vụ để tiếp tục mời Gwynne vào vai trò này, một con người am hiểu kỹ thuật, có kỹ năng lãnh đạo để có thể thuyết phục các đối tác quan trọng trong tương lai như Châu Âu, quốc hội Hoa Kỳ, NASA, không quân… Sau khoảng hai tuần suy nghĩ, cuối cùng Gwynne đã đồng ý và trở thành một trong những thành viên ban quản trị của SpaceX từ những ngày đầu tiên như vậy.
Trong vai trò mới, Gwynne không chỉ là một chuyên gia kỹ thuật mà còn là một “kỹ sư con người” trong việc điều hành, quản trị nhân viên cùng các khách hàng. Elon là một tổng quản trị (CEO), người có tham vọng to lớn, có những kế hoạch táo bạo. Còn người sẽ biến chuyển những tham vọng cùng các kế hoạch đó trở thành sự thật chính là Gwynne cùng các kỹ sư, chuyên viên của SpaceX. Cả hai có tính cách khác nhau nhưng có chung một điểm tương đồng: muốn trở thành những nhà tiên phong trong lãnh vực không gian.
SpaceX bắt đầu kế hoạch tuyển dụng, phát triển hãng chế tạo phi thuyền tư nhân giá rẻ hơn các chương trình không gian của chính phủ. Sau ba lần phóng phi thuyền thất bại, năm 2008 SpaceX lần đầu tiên đã phóng thành công phi thuyền Falcon 1 và trở thành phi thuyền tư nhân đầu tiên ra ngoài quỹ đạo trái đất. Sự thành công này đã dẫn đến một giao kèo với NASA để đưa các phi hành gia lên tàu vũ trụ ISS, cả hai điều đều nhờ công sức to lớn của Gwynne. Cô được Elon bổ nhiệm làm chủ tịch SpaceX kiêm giám đốc điều hành (COO) từ ngay trong năm này cho đến nay.
Năm 2012, SpaceX đã cho phi thuyền con thoi Dragon nối được với tàu vũ trụ ISS. Các cuộc phóng phi thuyền thử nghiệm tiếp tục được SpaceX thực hiện dưới sự dẫn dắt của Elon và Gwynne. Ðến năm 2020 vừa qua, SpaceX đã phóng phi thuyền có người lái lên không gian và mới hồi tháng Tư vừa qua đã thực hiện phi vụ đưa 4 phi hành gia quốc tế lên trạm vũ trụ ISS. Một sự thành công và cột mốc lớn lao cho SpaceX.
SpaceX cũng đã đưa kế hoạch phóng phi thuyền bay quanh mặt trăng và đưa người lên Hỏa Tinh trong tương lai. Các kế hoạch và chương trình thám hiểm không gian cũng mạo hiểm không kém tham vọng cùng viễn kiến của những người như Elon Musk và Gwynne Shotwell, đặc biệt với một phụ nữ như Gwynne, người cùng với Elon để trở thành nhà kiến tạo chính cho hoạt động cùng sự thành công của SpaceX.
Gwynne Shotwell được ghi tên vào danh sách những phụ nữ quốc tế xuất chúng về kỹ thuật, vào danh sách 50 kỹ thuật gia hàng đầu của Forbes, vào danh sách 100 người có ảnh hưởng nhất của tạp chí Time khi là một trong những nhà tiên phong trong lãnh vực không gian.
Từ chối lời mời của đại học kỹ thuật danh tiếng MIT để theo học đại học Northwestern University gần nhà, nơi cô có thể cân bằng giữa việc học cùng các đời sống tinh thần và các hoạt động xã hội yêu thích khác. Từ chối mức mời gọi đầy hấp dẫn của hãng chế tạo xe hơi Chrysler khi ra trường để sang California tìm công việc mà cô yêu thích về không gian. Rời bỏ một vị trí cấp cao và ổn định để về đầu quân cho một hãng khởi nghiệp như SpaceX, chỉ có các ý tưởng ngỡ như không thể thực hiện được. Tất cả những điều này đã vẽ nên chân dung của Gwynne trong việc định hình về con người, khả năng và đam mê của cô.
Tựa Gwynne, các thế hệ nối tiếp luôn cần những hình mẫu xứng đáng để nhìn đến và bước chân vào lãnh vực nào đó. Nếu năm 1983, Sally Ride trở thành một khuôn mẫu và niềm cảm hứng cho các bé gái và phụ nữ khi trở thành nữ phi hành gia Mỹ đầu tiên bay vào vũ trụ thì hiện nay Gwynne Shotwell cũng đang là niềm cảm hứng cho các nữ học sinh muốn theo đuổi lãnh vực khoa học kỹ thuật nhìn đến.
Chỉ như vậy con người mới chinh phục được các vì sao hay tạo ra biết bao phát kiến cho nhân loại.
ĐYT