Phan Anh
Tiếp nối Pfizer và Merck, hãng dược phẩm Nhật Bản Shionogi mới đây đã gia nhập cuộc đua sản xuất thuốc uống điều trị COVID-19 (1 viên/ngày), hiện đang thử nghiệm trên người, với mục tiêu vô hiệu hoá căn bệnh này trong vòng chưa đầy 1 tuần.
Công ty Nhật Bản Shionogi đã bắt đầu thử nghiệm trên người loại thuốc uống 1 viên/ngày đầu tiên cho bệnh nhân COVID-19, qua đó cạnh tranh cùng 2 “ông lớn” trong ngành dược phẩm Pfizer và Merck trong cuộc đua tìm kiếm phương pháp điều trị căn bệnh này.
Công ty Shionogi (có trụ sở tại Osaka, từng tham gia phát triển thuốc trị mỡ máu Crestor) cho biết họ đã thiết kế thuốc viên có khả năng tấn công virus corona, với liều uống 1 viên/ngày. Shionogi hiện đang thử nghiệm loại thuốc này và chương trình có khả năng tiếp diễn đến năm 2022.
Công ty Nhật Bản đã đi sau 2 tập đoàn dược phẩm của Mỹ vài tháng. Các công ty này hiện đã bắt đầu thử nghiệm giai đoạn sau của thuốc điều trị COVID-19. Pfizer cho biết viên uống 2 lần/ngày của họ có thể sẵn sàng tung ra thị trường ngay trong năm nay. Họ cũng đang tìm kiếm hơn 2.000 bệnh nhân tham gia thử nghiệm thuốc viên kháng virus kết hợp với thuốc kháng virus tăng cường.
Cả 3 công ty trên đều nhắm mục tiêu lấp đầy một trong những lỗ hổng lớn nhất trong cuộc chiến chống đại dịch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vắc-xin vẫn có hiệu quả trong ngăn ngừa mắc bệnh nghiêm trọng do các biến thể virus, gồm cả biến thể Delta. Nhưng nhiều người không muốn tiêm chủng trong khi ca lây nhiễm vẫn có thể xảy ra với những người đã tiêm vắc-xin.
Các phương pháp điều trị hiện tại, trong đó có thuốc kháng virus dạng truyền Remdesivir của Gilead Sciences, thường phải được sử dụng tại bệnh viện và chỉ có tác dụng trong một khoảng thời gian. Các loại thuốc khác được cung cấp trong bệnh viện bao gồm thuốc kháng thể đơn dòng, chẳng hạn như loại do Regeneron Pharmaceuticals sản xuất và thuốc steroid dexamethasone.
Các hãng dược phẩm vẫn đang tìm kiếm loại thuốc mà những người có kết quả xét nghiệm COVID-19 dương tính có thể uống tại nhà khi các triệu chứng của họ còn nhẹ. Những loại thuốc như vậy đã sẵn có lâu nay đối với bệnh cúm, trong đó có Tamiflu của Roche và Xofluza của Shionogi, dù cho những sản phẩm này không có tác dụng với tất cả các bệnh nhân.
Ông Iao Teshirogi, CEO của Shionogi phát biểu: “Mục tiêu của chúng tôi là [sản xuất ra] một loại thuốc uống rất an toàn, như Tamiflu, Xofluzang”. Theo ông, thuốc viên trị COVID-19 do công ty đang phát triển có thể vô hiệu hoá virus trong 5 ngày kể từ khi bệnh nhân bị nhiễm.
Ông Shionogi dự kiến sẽ thử nghiệm trên 50 – 100 người khỏe mạnh tại Nhật Bản. Sau đó, một cuộc thử nghiệm quy mô lớn hơn sử dụng thuốc và giả dược ở các bệnh nhân COVID-19 sẽ bắt đầu vào cuối năm nay.
Tỷ lệ thất bại đối với các thử nghiệm thuốc nhìn chung là cao. Bất kỳ tác dụng phụ nào, ngay cả một tác dụng tương đối nhẹ như buồn nôn, đều có thể khiến viên thuốc COVID-19 không thể sử dụng tại nhà. Các nhà khoa học hiện đang nghiên cứu phương pháp điều trị COVID-19 cho hay họ vẫn chưa biết liệu việc loại bỏ virus ở bệnh nhân có giúp giảm các biến chứng nghiêm trọng như lượng oxy thấp khiến người bệnh phải nhập viện hay không.
Thuốc trị COVID-19 thử nghiệm của hãng Pfizer và Shionogi ngăn chặn việc nhiễm bệnh bằng cách ức chế một loại enzyme tên là protease mà virus cần để tự sao chép bên trong tế bào người. Các chất ức chế protease được sử dụng rộng rãi để chống lại các loại virus khác bao gồm cả HIV, virus gây ra bệnh AIDS, nhưng khả năng kháng virus vẫn là một thách thức tiềm ẩn.
Tiến sĩ Teshirogi cho biết nghiên cứu ban đầu cho thấy virus gây COVID-19 không thể dễ dàng đột biến để lẩn tránh tác dụng từ viên thuốc của công ty.
Trong khi đó, thuốc chữa COVID-19 của hãng Merck và đối tác Ridgeback Biotherapeutics, hoạt động dựa trên chế tạo bản sao của chính virus, khiến nó không thể nhân bản và rất khó để virus có thể trốn tránh.
Hồi tháng 4, hãng Merck cho biết thuốc của họ vốn được nghiên cứu từ nhiều năm trước để điều trị bệnh Ebola, đã thành công trong việc giảm tải lượng virus ở bệnh nhân COVID-19 và có thể làm giảm nguy cơ nhập viện. Hiện các nghiên cứu với quy mô lớn hơn đang được tiến hành, tập trung vào những bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc COVID-19 trong vòng 5 ngày và có các yếu tố rủi ro mắc bệnh nghiêm trọng.
Hãng Merck đã đạt thỏa thuận với chính phủ Mỹ để cung cấp 1,7 triệu liệu trình điều trị bằng thuốc của họ có tên là Molnupiravir, với giá 1,2 tỷ USD nếu loại thuốc này được FDA cho phép. Con số đó cho thấy mức giá điều trị là khoảng 700 USD/bệnh nhân.
Trong khi đó, Tiến sĩ Teshirogi cho biết Shionogi không có kế hoạch giới hạn các thử nghiệm thuốc của mình ở những bệnh nhân mới được chẩn đoán mắc bệnh. Nếu loại thuốc này có triển vọng, Shionogi có thể sẽ hợp tác với một công ty dược phẩm toàn cầu để tiếp thị nó trên toàn thế giới.
Đó chính là những gì họ đã làm cách đây 2 thập kỷ trong một trận chiến khác, một cuộc đọ sức giữa Merck, Pfizer và Shionogi liên quan đến thuốc chống cholesterol. Thuốc Lipitor của Pfizer và Zocor của Merck đã thống trị thị trường cho đến khi các nhà khoa học của Shionogi phát hiện ra một giải pháp thay thế. Công ty Nhật Bản đã cấp phép cho AstraZeneca PLC để thực hiện việc tiếp thị toàn cầu.
Loại thuốc Crestor của Shionogi cuối cùng đã chiếm một phần đáng kể trên thị trường. Các bác sĩ ghi nhận nó giúp làm giảm tổng lượng cholesterol của Tổng thống Donald Trump khi ông còn đương nhiệm. Lipitor, Zocor và Crestor hiện đều có mặt tại thị trường Mỹ với các phiên bản phổ thông giá rẻ.
Theo WSJ