Nguyên Hương
Một nhóm các nhà nghiên cứu đã cảnh báo trên tạp chí y khoa The Lancet tháng 10/2020 rằng, một số vaccine Covid-19 có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV.
Forbes đưa tin, các nhà nghiên cứu cảnh báo về một “câu chuyện cảnh giác” từ những nỗ lực tạo ra vaccine HIV hơn một thập kỷ trước, trong đó một loại vaccine HIV đầy hứa hẹn thực sự làm tăng nguy cơ lây nhiễm virus cho một số nam giới.
Trong tạp chí The Lancet, bốn nhà nghiên cứu kỳ cựu đã cảnh báo về một số loại vaccine COVID-19 hiện nay bằng cách kể lại kinh nghiệm của họ khi thực hiện thử nghiệm vaccine AIDS được kiểm soát bằng giả dược có tên là STEP. Một phân tích tạm thời của STEP cho thấy những người đàn ông chưa cắt bao quy đầu đã bị nhiễm Ad5 một cách tự nhiên trước khi tiêm vaccine trở nên đặc biệt dễ bị nhiễm virus AIDS. Vaccine, do Merck sản xuất, là niềm hy vọng hàng đầu cho cuộc tìm kiếm kéo dài 20 năm tìm kiếm thuốc ngăn ngừa HIV. Nhưng sau khi kết quả STEP xuất hiện, lĩnh vực này đã đi vào ngõ cụt. “Phải mất một thập kỷ để phục hồi”, một trong những đồng tác giả của bức thư từ Lancet, Lawrence Corey thuộc Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson cho biết.
Vaccine HIV khi đó đã sử dụng một loại virus đã được biến đổi gien – được gọi là adenovirus 5 (Ad5) – làm vật trung gian để vận chuyển một số vật chất di truyền của HIV vào cơ thể. Vẫn chưa rõ chính xác cách vaccine làm tăng nguy cơ lây truyền HIV như thế nào, nhưng một hội nghị do Viện Y tế Quốc gia triệu tập đã khuyến nghị không nên tiếp tục sử dụng Ad5 làm vật trung gian trong vaccine HIV. Tiến sĩ Anthony Fauci là tác giả chính của bài báo nêu quan điểm này.
Vấn đề ở chỗ, Ad5 được sử dụng làm véc tơ trong một số vaccine Covid-19. Khoa học xác định bốn loại vaccine như vậy hiện đang được thử nghiệm lâm sàng ở các quốc gia khác nhau trên thế giới, bao gồm cả Hoa Kỳ, với hai thử nghiệm giai đoạn 3 quy mô lớn đang diễn ra ở Nga và Pakistan.
Trong số các ứng cử viên vaccine COVID-19 dựa trên Ad5, CanSino Biologics có trụ sở tại Trung Quốc, đã phát triển xa nhất. Trong một báo cáo của Lancet vào tháng 5, các nhà nghiên cứu từ công ty CanSino Biologics đã nhận ra khả năng “gây tranh cãi” của việc Ad5 của vaccine do họ phát triển làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV và cho biết họ sẽ theo dõi các thử nghiệm.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải hiểu vai trò của Ad5 trong việc làm tăng nguy cơ nhiễm HIV ở các nhóm dân số dễ bị tổn thương trước khi phát triển và triển khai vaccine sử dụng Ad5.
Corey, người hiện đồng lãnh đạo mạng lưới phòng ngừa COVID-19 ở Hoa Kỳ đang thử nghiệm vaccine theo lệnh của Viện Y tế Quốc gia, cho biết ông và các đồng tác giả của mình đã công khai cảnh báo nguy cơ này vì vaccine COVID-19 dựa trên Ad5 có thể sớm được tiêm và thử nghiệm ở những quần thể có tỷ lệ hiện nhiễm HIV cao và do đó nguy cơ nhiễm HIV ngẫu nhiên cao hơn trong quá trình thử nghiệm lâm sàng. Ông Corey nói với Science rằng nếu ông ở một quốc gia châu Phi cận Sahara, nơi có tỷ lệ mắc HIV cao, thì ông sẽ loại bỏ vaccine Ad5 ngừa COVID-19. “Tôi không hiểu tại sao tôi lại chọn vaccine vector Ad5 khi có nhiều lựa chọn thay thế khác”.
Nguyên Hương