Andrew Thornebrooke
Hôm 04/11, Đảng Cộng Hòa đã giới thiệu một dự luật sẽ cung cấp 2 tỷ USD hàng năm để củng cố các nỗ lực ngăn chặn ở Đài Loan và tăng cường năng lực tự vệ của hòn đảo này trước sự xâm lược của Trung Quốc đại lục.
Đạo luật Răn đe Đài Loan được giới thiệu bởi các Thượng nghị sĩ là ông Jim Risch (Cộng Hòa-Idaho), ông Mike Crapo (Cộng Hòa-Idaho), ông Bill Hagerty (Cộng Hòa-Tennessee), ông Mitt Romney (Cộng Hòa-Utah), ông John Corbyn (Cộng Hòa-Texas), và ông Marco Rubio (Cộng Hòa-Florida).
Ông Risch nói trong một tuyên bố báo chí rằng: “Việc bảo vệ Đài Loan là rất quan trọng đối với hòa bình và an ninh trong tương lai của toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.”
“Đạo luật này cho phép Đài Loan nhận Tài trợ Quân sự Ngoại quốc 2 tỷ USD mỗi năm, nhưng đó không phải là một tấm séc trắng. Khoản tài trợ này phụ thuộc vào cam kết của Đài Loan đối với các sáng kiến tân tiến hơn nữa do Tổng thống Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen) ủng hộ để xây dựng một nền quốc phòng đáng tin cậy.”
Đài Loan đã được tự quản kể từ năm 1949, khi nước này tách khỏi Trung Quốc đại lục trong một cuộc nội chiến. Tuy nhiên, chế độ Trung Cộng vẫn luôn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, và đã dẫn đầu một chiến dịch uy hiếp quân sự nhằm vào hòn đảo này trong vài năm qua.
Đáp lại, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên bố rằng Đài Loan sẽ làm “bất cứ điều gì cần thiết” để bảo vệ nền dân chủ và sự độc lập hiện hữu trên thực tế của mình.
Ông Romney nói: “Đài Loan là một bằng hữu quan trọng của Hoa Kỳ, và điều này đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền dân chủ đồng thời chống lại sự gây hấn của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.”
“Đạo luật này sẽ bảo đảm rằng Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ Đài Loan trong nỗ lực chống lại sự gây hấn và cưỡng bách của Trung Quốc bằng cách tăng cường hỗ trợ của chúng ta đối với khả năng phòng vệ của Đài Loan.”
Dự luật này sẽ cung cấp 2 tỷ USD mỗi năm bắt đầu từ năm 2023-2032 cho các mục đích phát triển khả năng chiến tranh phi đối xứng để ngăn chặn sự gây hấn từ Trung Quốc và tăng cường khả năng phòng vệ của Đài Loan. Một số khả năng cụ thể được đề cập trong dự luật này bao gồm hệ thống phòng thủ hỏa tiễn và hệ thống phòng không, hỏa tiễn hành trình, và hệ thống vũ khí siêu thanh thông thường.
Để nhận được số tiền này, Đài Loan sẽ được yêu cầu cam kết các quỹ phù hợp, tiến hành lập kế hoạch dài hạn chung với Hoa Kỳ, và đạt được một thỏa thuận chính thức về cách chi tiêu số tiền này mỗi năm.
Đài Loan cũng sẽ được yêu cầu thực hiện nhiều cuộc đánh giá hàng năm về lực lượng của mình để thông báo cho Hoa Kỳ về khả năng hiện tại và bất kỳ sự thiếu hụt nhân lực hoặc vật liệu nào.
Ông Rubio nói rằng: “Vì Bắc Kinh liên tục gây ra mối đe dọa trực tiếp đối với lợi ích của chúng ta ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nên điều quan trọng là Đài Loan phải có các công cụ cần thiết để tự vệ.”
Dự luật này được đưa ra ở một điểm thấp trong các mối liên hệ ba bên giữa Trung Quốc, Đài Loan, và Hoa Kỳ.
Cùng ngày dự luật này được công bố, giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc đã công bố danh sách đen mới dành cho những người ủng hộ Đài Loan độc lập. Trung Quốc hiện sẽ buộc những người ủng hộ nền độc lập của Đài Loan phải chịu trách nhiệm hình sự suốt đời, chịu các lệnh trừng phạt và cấm mọi liên hệ với đại lục.
Ông Cornyn cho biết: “Tất cả chúng ta đều chứng kiến khi Trung Quốc cứ liên tục gây bất ổn ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, và với tư cách là người Mỹ, chúng ta phải tôn trọng các cam kết bảo vệ các đồng minh và đối tác ngoại giao như Đài Loan.”
“Đạo luật này sẽ bảo đảm cho Hoa Kỳ luôn [trong tình trạng] sẵn sàng và có thể thi hành việc viện trợ cho Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm phạm hơn nữa vào quyền tự trị của họ.”
Câu hỏi về việc liệu Hoa Kỳ có tham gia cùng Đài Loan trong một cuộc chiến để đẩy lùi cuộc xâm lược của Trung Quốc hay không đã khiến các chuyên gia cũng như chiến lược gia cảm thấy băn khoăn.
Vào tháng Mười (10/2021), Tổng thống Joe Biden cho biết Hoa Kỳ có một “cam kết” bảo vệ Đài Loan trong trường hợp có cuộc xâm lược từ đại lục, nhưng chính phủ của ông sau đó đã bác bỏ các bình luận này.
Dù vậy, Hoa Kỳ vẫn duy trì một cam kết pháp lý là cung cấp cho Đài Loan một cách tối thiểu các khả năng quân sự cần thiết để bảo vệ chính họ và quyền tự chủ của họ, như được nêu trong Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979.
Đài Loan cũng có ý nghĩa kinh tế và chiến lược đối với Hoa Kỳ. Quốc gia này là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Hoa Kỳ, và là nhà sản xuất chất bán dẫn hàng đầu thế giới, vốn được sử dụng để cung cấp năng lượng cho mọi thứ từ xe bán tải đến trang thiết bị quân sự tân tiến.
Hòn đảo tự trị này cũng thường được coi là biểu tượng của các giá trị dân chủ, và việc tự quản lâu dài của họ thường gắn liền với sự lành mạnh toàn diện của các nền dân chủ trên toàn thế giới.
“Với tư cách là cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Nhật Bản, tôi ưu tiên củng cố Liên minh Hoa Kỳ-Nhật Bản để thúc đẩy tầm nhìn về một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở,” ông Hagerty nói.
“Một Đài Loan tự do và dân chủ là then chốt để hiện thực hóa tầm nhìn đó, và Hoa Kỳ nên làm việc với các đồng minh và đối tác của chúng ta để đẩy lùi hành vi tà ác của Đảng Cộng sản Trung Quốc và những lời đe dọa gây hấn nhắm vào Đài Loan.”
Hiện tại vẫn chưa rõ Đạo luật Răn đe Đài Loan này có những hỗ trợ nào, nhưng những nỗ lực tương tự hồi đầu tháng này cho thấy mong muốn về khoản tài trợ như vậy cho Đài Loan đang [xuất hiện] không chỉ ở nhóm các nhà đồng tài trợ của dự luật này.
Ví dụ như, vào ngày 02/11, Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng Hòa-Missouri) đã giới thiệu một dự luật tương tự là Đạo luật Vũ trang Đài Loan, kêu gọi 3 tỷ USD mỗi năm để xây dựng các năng lực phi đối xứng đáng tin cậy ở Đài Loan.
Ông Hawley cũng nói trong một tuyên bố có tương quan rằng: “Chúng ta nên làm mọi thứ trong khả năng của mình để giúp Đài Loan khẩn trương củng cố khả năng phòng thủ của họ.”
“Nếu các hành động gần đây của Trung Quốc thể hiện cho thế giới thấy bất cứ điều gì, thì đó chính là việc Bắc Kinh sẽ nỗ lực không ngừng để tìm cách thống trị Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương và kế đến là cả thế giới này. Chúng ta không được để cho họ thành công.”
Ông Andrew Thornebrooke là một phóng viên tự do chuyên đưa tin về các vấn đề liên quan đến Trung Quốc với trọng tâm là quốc phòng và an ninh. Ông có bằng Thạc sĩ lịch sử quân sự tại Đại học Norwich và là tác giả của bản tin Quixote Hyperdrive.
Thanh Tâm biên dịch