Lê Minh
Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đây là cái bẫy nợ khổng lồ và cũng là cái bẫy thông tin dữ liệu. Vào tháng 12/2021, Cuba trở thành quốc gia mới nhất đăng ký trở thành thành viên của BRI. Liệu quốc gia Mỹ Latinh này có hối hận về quyết định của họ khi mà trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã nhúng tay vào nhiều biện pháp kiểm soát toàn diện người dân Cuba?
Sự nguy hiểm của BRI đã được nhiều chuyên gia thảo luận. Tuy nhiên, 142 quốc gia trên thế giới đã tham gia sáng kiến nguy hiểm này.
Hôm 26/12/2021, Thời báo Hoàn cầu, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã đăng một bài thảo luận về cách thức mà Trung Quốc và Cuba sẽ hợp tác trong các dự án như cơ sở hạ tầng, công nghệ, văn hóa, giáo dục, du lịch, năng lượng, truyền thông và công nghệ sinh học. Theo Thời báo Hoàn cầu, các dự án này “phù hợp với kế hoạch phát triển của Cuba trong cả ngắn hạn và dài hạn”.
ĐCSTQ không chỉ có kế hoạch định hình lại cảnh quan cơ sở hạ tầng ở Cuba, mà còn muốn định hình lại tâm trí của người dân. Văn hóa, giáo dục và truyền thông có liên quan gì đến BRI — một sáng kiến có bề ngoài là để thúc đẩy việc xây dựng cầu, nhà và đường xá?
Khi một quốc gia ký thỏa thuận với Trung Quốc, quốc gia này đã cho phép ĐCSTQ định hình lại quốc gia đó. Điều này bao gồm việc xây dựng các tòa nhà — nhưng cũng bao gồm việc xây dựng các hệ tư tưởng! Các công nhân đang làm việc tại một giàn khoan dầu do Cuba và Trung Quốc vận hành, ở phía đông Havana. (Ảnh: Adalberto Roque / AFP / Getty Images)
Kiểm soát toàn diện người dân Cuba
Ngày 11/07/2021, các cuộc biểu tình chống chính phủ đã diễn ra ở các thị trấn và thành phố trên khắp Cuba. Nguyên nhân của các cuộc biểu tình là người dân Cuba không thể tiếp cận với nguồn cung hàng hóa và dịch vụ cơ bản, bao gồm thực phẩm và chăm sóc sức khỏe. Cuộc biểu tình đã bùng phát thành bạo lực, khiến một số người bị thương. Ít nhất 140 người Cuba đã bị giam giữ hoặc biến mất.
Những người biểu tình đã sử dụng mạng xã hội để phơi bày sự tàn bạo của chế độ Cuba và cách mà người dân bị đánh đập và đàn áp. Một số người biểu tình kêu gọi chính phủ Mỹ can thiệp.
Thượng nghị sĩ Mỹ Marco Rubio đã bày tỏ những lo ngại của ông trên Twitter. Ông viết, “Cuba sẽ sớm chặn dịch vụ Internet và điện thoại di động để ngăn các video về những gì đang xảy ra tiếp cận tới người dân toàn thế giới”. Ông nói thêm, “nhân tiện, họ sử dụng một hệ thống do Trung Quốc sản xuất, bán và cài đặt để kiểm soát và chặn quyền truy cập Internet ở Cuba”.
Thông tin của ông Rubio – liên quan đến khả năng thao túng Internet của Trung Quốc ở Cuba – là một thông tin đặc biệt thú vị, và cũng đặc biệt đáng lo ngại.
Ngay sau khi ông Rubio đăng bình luận trên Twitter, tình trạng mất Internet đã xảy ra trên khắp Cuba, ngăn những người vô tội chia sẻ thêm bằng chứng về bạo lực do chính phủ hậu thuẫn.
Như nhiều cây viết của The Diplomat đã phân tích, “các công ty Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng viễn thông của Cuba, một hệ thống mà chế độ sử dụng để kiểm soát người dân của họ, giống như cách mà Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã làm trong biên giới Trung Quốc”.
Vào tháng 12/2020, Viện Thông tin về Chiến tranh & Hòa bình đã phát hành một báo cáo khá thú vị. Theo các tác giả, ở Cuba “chỉ có một công ty tên là Etecsa thuộc sở hữu nhà nước cung cấp dịch vụ truy cập Internet. Theo thông tin trên tạp chí riêng của công ty này, các nhà cung cấp công nghệ chính của Etecsa là 3 doanh nghiệp Trung Quốc: Huawei, TP-Link và ZTE”.
Ba năm trước khi có báo cáo kể trên, tổ chức Đài quan sát mở về Can thiệp mạng (OONI), một cộng đồng toàn cầu chống lại việc kiểm duyệt Internet, “đã tìm thấy dấu vết của các mã Trung Quốc trên bề mặt và giao diện được sử dụng cho các cổng truy cập kết nối wifi”.
Chúng tôi được biết, “cổng đăng nhập của Etecsa dường như được viết bởi các nhà phát triển Trung Quốc, vì mã nguồn của nó chứa các thông tin được viết bằng tiếng Trung. Điều này cho thấy Etecsa có khả năng đã thuê các nhà phát triển Trung Quốc” về làm việc.
Qurium, một tổ chức phi chính phủ của Thụy Điển bảo vệ tự do ngôn luận và an ninh Internet, đã công bố một báo cáo ghi lại những phương pháp mà Huawei sử dụng để ngăn chặn nhiều nội dung trên Internet ở Cuba. Các tác giả của báo cáo đã phát hiện “dấu vết của eSight của Huawei, một phần mềm quản lý mạng cho bộ định tuyến, thiết bị chuyển mạch và tường lửa”.
Điều quan trọng cần nhấn mạnh ở đây, tổ chức Qurium là chuyên gia trong lĩnh vực điều tra mảng kỹ thuật số; qua đó chúng ta có thể tin tưởng vào những phân tích và cảnh báo của tổ chức này.
Rõ ràng, sự tham gia của Trung Quốc vào Cuba vượt xa việc chỉ xây dựng tòa nhà và đường xá. Các doanh nghiệp do ĐCSTQ hậu thuẫn đóng một vai trò quan trọng trong việc hạn chế những gì người dân Cuba nhìn thấy và khi nào họ được nhìn thấy. Trong nhiều năm, Bắc Kinh đã giúp chính phủ Cuba làm câm lặng tiếng nói của người dân tại quốc gia đầy biến động này. Giờ đây, thỏa thuận BRI mới nhất rất có thể được coi là chiếc đinh cuối cùng của chiếc quan tài dành cho Cuba.
Liệu quốc gia Mỹ Latinh có hối hận khi ký thỏa thuận với quỷ dữ? Điều đó phụ thuộc vào người bạn hỏi. Những bạo chúa nắm quyền sẽ nói không; tuy nhiên người dân phổ thông sẽ nói có.
Quan điểm trong bài viết là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả John Mac Ghlionn là một nhà nghiên cứu và nhà viết luận. Bài viết của ông được đăng trên nhiều tờ báo như New York Post, Sydney Morning Herald, Newsweek, National Review, The Spectator US, và những tờ báo uy tín khác. Ông cũng là một chuyên gia tâm lý xã hội, rất quan tâm đến các rối loạn chức năng xã hội và thao túng truyền thông.
Lê Minh
Theo The Epoch Times