Hà Sĩ Phu
28-2-2022
Xung đột Nga – Ukraina làm nổi lên mấy điều cần phân biệt. Việt Nam gần gũi với Ukraina và Đài Loan hay gần gũi với Nga và Trung Quốc? Nền văn hóa Nga và Trung Hoa có đáng yêu không? Nhân dân Nga và nhân dân Trung Hoa có đồng nhất với nhà nước Nga và Trung Quốc không? Một nước nhỏ bên cạnh một nước lớn thì nên và phải ứng xử thế nào?
1/ Tôi sống lại những năm 50-60 của thế kỷ trước, hồi tôi còn trẻ và hệ CS thế giới còn tạm thời cường tráng. Tôi nhớ thuộc lòng những bài hát tôi yêu về các xứ sở, các quê hương. Tôi yêu những bài Làng tôi của Văn Cao, Làng tôi của Chung Quân, Quê hương của Hoàng Giác… Cũng yêu Chiều Matxcova ( ПОДМОСКОВНЫЕ ВЕЧЕРА) của Nga, Kết đoàn là sức mạnh của Trung Quốc (团结就是力量 Tuán Jié Jiù Shì Lì Liàng), và bài Quê hương, dân ca Ukraina. Tổ quốc của nước nào cũng đẹp và người dân nước nào cũng tha thiết mến yêu đất nước của mình!
2/ Nhưng sinh hoạt của loài người trên địa cầu lại phân bố không đều và phát triển không đều, có những nước lớn, có những nền văn hóa lớn, có những cường quốc. Và thói đời vốn tham lam chứ chẳng đạo đức quân tử như sách vở vẫn răn dạy đâu. Như con vật, cá lớn vẫn nuốt cá bé, chứ loài người phỏng đã hơn gì?
– Với các nước lớn như Nga, như Tàu, ta yêu mến nền văn hóa của họ, yêu mến và học tập nhân dân họ (vì nhân dân là hiện thân của những nền Văn hóa lớn đó), nhưng phải cảnh giác và chống lại cái “Thói nước lớn” của chính quyền và các nhân vật độc tài của các nước lớn ấy. Putin, Tập Cận Bình cũng cùng một giuộc với Stalin và Mao Trạch Đông thôi, dù những thể chế chính trị của họ có biến dạng ra sao mặc lòng.
Việt Nam, Ukraina, Đài Loan là các nước nhỏ, là bạn đồng minh CHUNG MỘT CHIẾN HÀO! Tôi thuộc như in từng điệu nhạc và lời ca của bài Dân ca Ukraina:
…Bạch dương tươi tốt lá xanh cành vươn bên bờ
Là nơi cố hương thân yêu mong chờ
…Giặc kia hung ác lấn xâm nơi quê hương
Đồng xanh mến yêu biến thành chiến trường
Làng quê yêu dấu tan hoang vì quân hung bạo
Bạch dương xác xơ lá rụng tiêu điều
…Dù ta có chết cũng không làm thân trâu ngựa
Vùng lên đấu tranh vinh quang muôn đời!
Và trong cuộc xung đột hiện nay với Nga, từng lời ca thiết tha ấy hẳn đang vang lên trong lòng những người dân Ukraina.
3/ Nhưng đối sách của các nước nhỏ bên cạnh nước lớn không đơn giản chút nào. Nước lớn có mặt đáng yêu và nên thân thiện, lại có mặt đáng ghét nên phải đề phòng. Có lần tôi đã nói, phải biết học một lời khuyên “KÍNH, nhi VIỄN chi” (tức là kính trọng nhưng có khoảng cách, không để họ ôm vào lòng). Khôn ngoan nhất là phải đứng TRUNG LẬP, không theo nước lớn này để chống lại nước lớn khác. Nhưng muốn Trung lập thì phải Trung lập ngay từ đầu, trước sau phải NHẤT QUÁN. Không thể khôn ngoan kiểu ĐU DÂY, như kiểu cây tre, trước đã nghiêng hẳn bên này, sau lại nghiêng sang bên kia, vì các nước lớn đâu phải trẻ con để các nước nhỏ giỡn mặt?
Việt Nam trước đây đã trót chui vào gọng kìm Cộng sản, tự coi mình như đứa em ngoan trong tay “chị hiền Trung Quốc” rồi, thì nay muốn ra khỏi tay “chị hiền” để thân phương Tây cho cân bằng là rất khó. Chị hiền chẳng cho phép “đu dây” đâu. Muốn Trung lập phải tìm cách thế nào để ra khỏi cái quỹ đạo CS tai hại trước đây. Chứ vẫn ở tư thế đứa em ngoan trong tay “chị hiền” như trật tự Cộng sản đã an bài thì làm sao ra khỏi cái vòng ôm chết người của “bà chị hiền Đại Hán hậu CS” gian ác bậc nhất thế giới ấy? Tôi nói “Muốn THOÁT TRUNG thì buộc phải THOÁT CỘNG” chính là vì vậy.
Muốn có tấm lòng yêu nước, giữ nước hơn giữ ngai vàng, thì “vua tập thể” chỉ có một con đường duy nhất đúng ấy mà thôi!