Theo một chuyên gia, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) hy vọng sẽ tận dụng sự cô lập hiện tại của Nga bằng cách khiến nước này phụ thuộc nhiều hơn vào Bắc Kinh.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, Bắc Kinh sẽ cần phải hỗ trợ về nhiều lĩnh vực cho Nga, quốc gia đang phải chịu hàng loạt các biện pháp trừng phạt từ phương Tây do tiến hành xâm lược Ukraine.
Ông David Goldman, phó tổng biên tập của Asia Times nhận định trong cuộc phỏng vấn gần đây với “China in Focus” của NTD: “Không phải là Trung Quốc không sẵn sàng giúp đỡ Nga. Trung Quốc không muốn giúp Nga theo cách khiến phương Tây tức giận vào thời điểm này và khiến tình hình của chính nước này trở nên khó khăn hơn.”
Ông cho hay: “Trung Quốc sẽ không thực hiện các biện pháp công khai để giúp Nga né tránh chế độ trừng phạt, nhưng sẽ thông qua nhiều cách thầm lặng và không để bị phát hiện. Trung Quốc sẽ giúp Nga bán dầu, bán các mặt hàng xuất khẩu của họ, v.v.”
Bình luận của ông Goldman đặt ra câu hỏi về việc ĐCSTQ có thể sẵn sàng đi bao xa để giúp Nga giảm nhẹ các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình đã chào đón ông Putin tới Thế vận hội Bắc Kinh vào đầu tháng 2, và đã tuyên bố về mối quan hệ đối tác “không giới hạn” giữa hai quốc gia.
Tuy nhiên, “không giới hạn” có thể là một cụm từ “quá mạnh mẽ” và những dấu hiệu căng thẳng ban đầu giữa hai bên dường như đang bắt đầu bộc lộ. Đáng chú ý là Trung Quốc tỏ ra khá thận trọng trong việc cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ công khai nào cho Nga.
Các quốc gia phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mang tính phối hợp toàn diện nhất trong lịch sử đối với Nga vào tuần trước, trừng phạt chế độ này vì cuộc xâm lược ở Đông Âu. Trung Quốc sẽ đi bao xa để giảm bớt tác động của các lệnh trừng phạt đó đối với đối tác của họ hiện vẫn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ.
Các nhà phân tích lưu ý rằng, Trung Quốc không mong muốn thu hút sự chú ý của quốc tế đối với quan hệ đối tác của họ, vì Nga hiện đang phải đối mặt với một cuộc điều tra quốc tế trước những cáo buộc phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người ở Ukraine, bao gồm cả vụ đánh bom trường học và bệnh viện.
Tuy nhiên, ĐCSTQ từ chối coi cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine là một “cuộc xâm lược”, bên trong Trung Quốc Đại Lục cũng đang tích cực kiểm duyệt thông tin về cuộc chiến.
Trên thực tế, ĐCSTQ hiện không ủng hộ Nga một cách công khai, nhưng lại đang cung cấp một mức độ che đậy bằng cách từ chối tham gia vào các lệnh trừng phạt của phương Tây. Chuẩn tướng Không quân đã nghỉ hưu Robert Spalding nhìn nhận, nỗ lực chiến tranh của Nga phụ thuộc vào sự tiếp tục “chấp thuận ngầm” của ĐCSTQ.
Chỉ mới tháng trước, ĐCSTQ đã ký một thỏa thuận năng lượng với Nga để xây dựng một đường ống mới cung cấp 1,8 nghìn tỷ feet khối khí đốt tự nhiên từ Nga hàng năm cho Trung Quốc.
Khi chiến tranh bắt đầu, ĐCSTQ đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhập khẩu lúa mì đối với Nga, một sản phẩm quan trọng trong bối cảnh tình trạng thiếu lương thực đang diễn ra.
Cơ quan quản lý tài chính của ĐCSTQ cũng tuyên bố sẽ không tham gia vào bất kỳ biện pháp trừng phạt tài chính nào của phương Tây đối với Nga, khẳng định rằng các biện pháp trừng phạt này không có giá trị pháp lý.
“Chúng tôi sẽ không tham gia các lệnh trừng phạt như vậy,” ông Guo Shuqing, Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc cho biết hôm 2/3. “Chúng tôi sẽ tiếp tục các giao dịch kinh tế, thương mại và tài chính bình thường với tất cả các bên liên quan.”
Ông Goldman nhận định, quan hệ đối tác Trung – Nga ngày càng sâu sắc sẽ là một mối đe dọa chiến lược “đáng gờm” đối với phương Tây. Tuy nhiên, bất chấp những gì Nga có thể nghĩ, ĐCSTQ luôn có ý định chi phối mối quan hệ đó và họ đang tận dụng các biện pháp trừng phạt của phương Tây để làm như vậy.
Ông nói thêm: “Nếu các bạn đọc tin tức trên truyền thông Bắc Kinh, họ tin rằng hậu quả sẽ là ông Putin quay sang hướng Đông và Nga sẽ trở nên quá tải hoặc phụ thuộc vào thương mại với Trung Quốc. Trung Quốc sẽ là khách hàng mua dầu và nguyên liệu chính, đồng thời là nhà cung cấp chính các sản phẩm công nghệ cao cho Nga.”
“Các biện pháp trừng phạt của phương Tây khiến Nga bị gián đoạn không nhập khẩu được nhiều sản phẩm công nghệ cao, bao gồm cả chip máy tính. Trung Quốc chắc chắn có thể là một nguồn thay thế từ Anh.”
Ông Goldman cảnh báo, ĐCSTQ có thể cố gắng giảm nhẹ tác động lệnh hạn chế của phương Tây đối với việc cấm Nga tham gia vào SWIFT. Để làm được điều này, ĐCSTQ có thể sử dụng các hệ thống của riêng mình để thay thế cho SWIFT dựa trên các đồng nội tệ thay vì đồng đô la.
“Về lý thuyết, hệ thống thanh toán quốc tế của Trung Quốc có thể được sử dụng thay thế cho SWIFT và trên thực tế, các giao dịch tài trợ thương mại quốc tế có thể được chi trả bằng [đồng nhân dân tệ] thay vì đô la, với điều kiện là các ngân hàng Trung Quốc sẵn sàng thực hiện việc tài trợ đó,” ông Goldman nhận xét.
“Đây không phải là vấn đề kỹ thuật… Đó là vấn đề chính trị. Trung Quốc khá miễn cưỡng trong việc thể hiện mình là bên giúp đỡ Nga khi toàn bộ phương Tây quyết tâm trừng phạt Nga. Trung Quốc rõ ràng sợ các lệnh trừng phạt có thể được áp dụng đối với các ngân hàng Trung Quốc khi họ can thiệp và giúp Nga né tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây.”
Minh Ngọc (Theo NTD)