Cuộc chiến bảo vệ đất nước của Ukraine trước cuộc xâm lược của Nga đã bước vào tuần thứ nhì. Bất luận Ukraine có thể tự mình chống cự hay thất thủ trước quân đội hùng mạnh của Nga, Ukraine đã chứng tỏ cho thế giới rằng, đây là một dân tộc đầy khí phách và anh dũng, xứng đáng được hưởng sự tự do bằng chính xương máu của mình.
Trả lời phỏng vấn với truyền thông thế giới ngay từ thủ phủ Kiev của Ukraine, Tổng Thống Volodymyr Zelensky bảo rằng: “không phải tôi là biểu tượng mà chính đất nước Ukraine là biểu tượng”. Biểu tượng của một dân tộc nhỏ bé không thần phục trước quân xâm lược, biểu tượng hào hùng về một hào khí dân tộc chống lại ngoại bang.
Thế giới và giới truyền thông trong những ngày qua đã nhắc nhiều về người tổng thống Ukraine trẻ tuổi nhưng can đảm và đầy quyết tâm trong việc lãnh đạo, dẫn dắt dân tộc mình trong cơn nguy biến. Không nhận mình là “biểu tượng” như truyền thông và người dân khắp thế giới ngưỡng mộ, ông khiêm cung trả lại nó cho tất cả người dân của mình. Ukraine đã may mắn có một lãnh đạo như Tổng Thống Volodymyr Zelensky.
Sinh năm 1978, năm nay 44 tuổi, Zelensky sinh ra trong một gia đình trí thức, có cha là một giáo sư đại học và mẹ là một kỹ sư. Sử dụng tiếng Nga như tiếng mẹ đẻ và có thể nói được tiếng Anh, Zelensky nhận được học bổng du học tại Do Thái nhưng cha ông không chấp nhận cho đi du học mà ở lại nước để học luật khoa. Cũng vậy, tốt nghiệp đại học luật nhưng ông lại chọn đi theo con đường kịch nghệ và điện ảnh, thành công và trở thành một tên tuổi trong làng giải trí Ukraine như một kịch sĩ hài và tài tử.
Từ một kịch sĩ trong kỹ nghệ giải trí để trở thành một tổng thống không phải là con đường truyền thống của những chính khách thế giới nhưng sau khi đắc cử tổng thống Ukraine từ tháng 5 năm 2019, khó ai có thể hình dung được một tân tổng thống trẻ tuổi, chưa có nhiều kinh nghiệm trên chính trường và đối ngoại lại thể hiện khá nhiều bản lĩnh cùng tư chất lãnh đạo xuất sắc. Ðiều mà thế giới đã chứng kiến trong khoảng hai tuần qua.
Chiến sự xảy ra khốc liệt trên vùng đất Ukraine khi Nga dốc quân tấn công quốc gia này. Ðể hiểu rõ hơn về cuộc chiến này, có lẽ cần điểm lại đôi điều về nó. Trên truyền hình quốc gia, Tổng thống Putin của Nga tuyên bố rằng Ukraine “đe dọa đến sự an toàn, phát triển và tồn tại của Nga” khi Ukraine muốn gia nhập khối NATO và tham gia vào Liên Hiệp Châu Âu (EU) dù Ukraine là một quốc gia độc lập, có chủ quyền và sự tự quyết. Năm 2014, Nga đã chiếm bán đảo Crimea của Ukraine nhưng nhờ vào những nhóm ly khai và giới thân Nga tại đây, không phải một cuộc chiến tranh tổng lực như lần này.
Các phân tích cho thấy Putin và quân Nga đã tính toán sai lầm khi tấn công vào Ukraine vì cho rằng khối EU có thể vì lợi ích kinh tế và sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng của Nga mà không thể phản ứng mạnh mẽ, nhất là Hoa Kỳ cũng đang đối diện cùng sự khủng hoảng kinh tế và dịch bịnh, khó lòng liên kết khối đồng minh. Tuy nhiên không xem lùi bước, Putin đang dốc toàn lực quân đội để tiêu diệt Ukraine, một điều đầy khó khăn cho Ukraine.
Như nhiều người đã thấy, Hoa Kỳ và khối đồng minh phương Tây đã rất đoàn kết trong các biện pháp chế tài và cấm vận Nga, cũng như cung cấp vũ khí, tài chánh cho Ukraine trong cuộc chiến này. Nhưng dù sẽ gây nên áp lực lâu dài lên Nga, điều này cũng không thể mang hiệu quả tức thời, cản bước quân Nga nếu không trực tiếp tham chiến,
Việc Hoa Kỳ và khối NATO không hay chưa thể phát động một chiến dịch quân sự trực tiếp đối đầu với Nga vì Ukraine là đồng minh chiến lược nhưng trên thực tế chưa thuộc về khối NATO hay EU, khác với nguyên tắc bảo vệ các đồng minh đã nằm trong hiệp ước phòng thủ chung. Khối đồng minh sẽ rất cân nhắc khi đưa quân đội của mình vào chiến đấu thay cho Ukraine, điều cần quốc hội các nước chuẩn thuận và sẽ khơi mào cho nguy cơ một thế chiến với Nga, một quốc gia có vũ khí hạch tâm.
Phát động chiến tranh với Nga chỉ là giải pháp cuối cùng nếu Nga xâm phạm sang các quốc gia thuộc khối NATO, còn hầu hết lãnh đạo các quốc gia sẽ bảo vệ quân đội của mình, không đưa người lính vào một cuộc chiến tranh hay đặt người dân vào tình trạng nguy hiểm chừng nào còn có thể tránh được. Bài toán giữa lương tâm và quyền lợi quốc gia luôn khó giải đáp.
Người dân Ukraine dưới sự lãnh đạo của Tổng Thống và nội các chính phủ Ukraine cũng hiểu điều này và phải tự sức mình chống chọi lại quân Nga. Nữ Ðại sứ Ukraine tại Mỹ đã phát biểu rằng, “Chúng tôi không kêu gọi ai chiến đấu giùm chúng tôi, chúng tôi chỉ mong nhận được vũ khí và sự ủng hộ”. Ðiều mà Mỹ cùng cả thế giới đang làm và làm ở mức tối đa đã có thể.
Các nguồn tin tình báo cho thấy Putin và quân đội Nga đã tính toán sai lầm khi cho rằng Kiev sẽ thất thủ và đầu hàng dưới sự áp đảo của binh lính cùng vũ khí của Nga chỉ trong thời gian ngắn. Nhưng như đã thấy, thiệt hại nhân mạng và về khí tài đã lớn hơn mức quân Nga lầm tưởng, không chỉ thiệt hại binh lính, khí cụ mà đã có vài tướng Nga bị tử nạn. Họ đã đối diện với quân đội và người dân Ukraine dũng mãnh và can cường ngoài dự liệu.
Trong một cuộc chiến không cân sức này, nếu Ukraine có thất trận cũng không là điều ngạc nhiên. Nhưng điều ngạc nhiên và làm lay động, lẫn sự ngưỡng mộ với toàn thế giới là một tinh thần dân tộc tự cường và mạnh mẽ, đầy khí phách của họ trong cuộc chiến bảo vệ tự do này.
Xin chúc cuộc chiến đầy chính nghĩa của Ukraine sẽ sớm kết thúc và người dân Ukraine sớm trở lại đời sống yên bình.