Anders Corr
Chính phủ Hoa Kỳ, phụ thuộc vào các ngân hàng lớn, không bảo vệ được các nhà đầu tư nhỏ của Mỹ
Một ngày trước thông báo của ông Ma về việc chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính của Trung Quốc… Sky Scraper Enterprises Ltd. đã bán số cổ phiếu Alibaba trị giá khoảng 150 triệu USD. Một người trong nội bộ Alibaba kiểm soát Sky Scraper, nhưng không ai biết danh tính của người đó. Giao dịch nội gián của Trung Quốc đã đặt các nhà đầu tư nhỏ lẻ Mỹ vào thế bất lợi và bị lừa. Điều gì đã tạo điều kiện cho lỗ hổng này?
Những người trong nội bộ các công ty Trung Quốc đang lừa các nhà đầu tư nhỏ của Mỹ hàng tỷ USD thông qua thông tin biết trước cho phép thực hiện các giao dịch sinh lợi ngay trước khi giá cổ phiếu giảm.
Theo một nghiên cứu mới về hồ sơ chứng khoán của họ, từ năm 2016 đến giữa năm 2021, tổng thiệt hại mà những người trong nội bộ các công ty Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch của Mỹ đã tránh được bằng cách bán trước khi giá cổ phiếu giảm là ít nhất 10 tỷ USD.
Cổ phiếu của các công ty Trung Quốc giảm trung bình 21% một năm sau khi những người trong nội bộ công ty Trung Quốc bán một lượng lớn cổ phiếu, so với mức tăng 2% sau khi những người trong nội bộ các công ty Mỹ bán ra. Do lạm phát, con số [lợi nhuận] của người Mỹ bằng không. Không như vậy, con số này của người Trung Quốc là 21%.
Trường hợp Alibaba
Tờ Wall Street Journal đã đưa tin về nghiên cứu này và lấy Alibaba Group Holding Ltd. làm một ví dụ. Vào tháng 10/2020, “Công ty liên kết thanh toán của Alibaba, Ant Group Co., đang chuẩn bị cho đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng, một hành động có thể sẽ làm tăng giá trị của một phần ba cổ phần của Alibaba.”
Nhưng người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Alibaba, ông Jack Ma, đã công khai chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính của Trung Quốc, những người đã hủy vụ niêm yết. Thay vì tăng như thị trường dự đoán, cổ phiếu của Alibaba đã giảm 8% trên Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE).
Một ngày trước thông báo của ông Ma, Sky Scraper Enterprises Ltd. đã bán số cổ phiếu Alibaba trị giá khoảng 150 triệu USD. Một người trong nội bộ Alibaba kiểm soát Sky Scraper, nhưng không ai biết danh tính của người đó.
Theo Wall Street Journal, người kiểm soát Sky Scraper, “là một trong những giám đốc điều hành được trả lương cao nhất của công ty này trong những năm gần đây và đã được nhận một lượng lớn cổ phiếu thưởng.”
Vị giám đốc điều hành Alibaba vô danh này đã tránh được khoản lỗ tổng cộng hàng trăm triệu USD thông qua giao dịch nội gián. Các nhà đầu tư Mỹ và các nhà đầu tư khác đã bị đặt vào thế bất lợi—vì họ không thể biết thông tin nội bộ cho dù họ có nghiên cứu bao nhiêu đi chăng nữa—rõ ràng đã bị lừa.
SEC, các ngân hàng lớn, và Trung Quốc thông đồng chống lại các nhà đầu tư nhỏ
Các nhà nghiên cứu – Robert Jackson, Bradford Lynch, và Daniel Taylor – chỉ ra rằng luật chứng khoán của Hoa Kỳ thực sự có lợi và tạo điều kiện cho những người trong nội bộ [công ty] Trung Quốc so với những người trong nội bộ các công ty Hoa Kỳ.
Theo Wall Street Journal, “Các giám đốc điều hành và các cổ đông lớn khác tại các công ty Mỹ phải công bố các giao dịch của họ trong vòng hai ngày trong một hồ sơ được đăng trên trang web của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch và [thông tin này] được cung cấp miễn phí cho các nhà đầu tư.”
Qui định này ngăn cản những hành vi xấu bởi vì những người trong nội bộ công ty của Mỹ sẽ không muốn để lộ ra là đã hành động dựa trên thông tin nội bộ. Họ không muốn đưa ra hiệu cho những người tham gia thị trường khác bán cổ phiếu và do đó làm giảm giá trị của công ty.
Những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc không gặp vấn đề tương tự vì các nhà quản lý của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) xử lý họ rất nhẹ nhàng. Để khuyến khích các công ty của Trung Quốc niêm yết trên NYSE và các sàn giao dịch khác của Hoa Kỳ vào đầu những năm 1990, các cơ quan quản lý đã dành cho các công ty Trung Quốc một số ưu đãi then chốt so với các công ty Hoa Kỳ.
Ví dụ, không giống như những người trong nội bộ doanh nghiệp Mỹ, những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc không phải báo cáo các giao dịch của họ một cách kịp thời và công khai bằng phương thức điện tử mà thay vào đó có thể gửi công bố bằng giấy qua đường bưu điện. Theo luật, việc báo cáo bằng giấy này có thể bị bỏ đi sau 3 tháng.
Ưu đãi đó cho phép những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc [khoảng thời gian] nhiều tuần trước khi giao dịch của họ được phát hiện và một khoảng thời gian chỉ có 3 tháng cho các nhà đầu tư có nhiều thời gian đến thăm các văn phòng của SEC và khám phá ra các giao dịch [nội gián này]. Các nhà giao dịch điển hình thường không có thời gian đó, vì vậy các giao dịch nội gián của Trung Quốc hiếm khi bị phát hiện và hiếm khi kịp báo hiệu cho thị trường để bảo vệ các nhà đầu tư Mỹ khỏi những khoản lỗ bất công.
Tuy nhiên, do các nhà đầu tư tổ chức phương Tây ngày càng đầu tư vào chứng khoán Trung Quốc kể từ những năm 1990, các nhà đầu tư này đã quan tâm đến việc vận động các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ tiếp tục cung cấp cho các công ty Trung Quốc những lợi thế về quy định, giúp giữ giá cổ phiếu Trung Quốc của họ.
Bữa tiệc bẩn thỉu đó đang kết thúc, nhưng các nhà đầu tư tổ chức nghiện ngập đang lên kế hoạch cho một bữa tiệc sau và cố gắng đưa ra ma túy của họ, vốn là tài sản đang suy giảm của Trung Quốc.
Nên đóng lại lỗ hổng của SEC đối với các công ty Trung Quốc ngay lập tức
Ba nhà nghiên cứu trên muốn lỗ hổng giao dịch nội gián của Trung Quốc được đóng lại, nhưng như thường lệ, SEC vẫn đang trì hoãn và tiếp tục mang lại cho các công ty của Trung Quốc một lợi thế lớn có khả năng lừa đảo các nhà đầu tư nhỏ lẻ của Mỹ hàng tỷ USD Mỹ.
Có những lỗ hổng khác của SEC đối với các công ty niêm yết công khai của Trung Quốc. SEC không yêu cầu các tiêu chuẩn kiểm toán tương tự đối với các công ty Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch của Hoa Kỳ như yêu cầu đối với các công ty Hoa Kỳ.
Một số lỗ hổng kiểm toán này đang được đóng lại thông qua pháp luật thay vì hành động hành pháp nhanh chóng, loại biện pháp mà nên là bằng quy tắc. Cơ quan hành pháp phụ thuộc vào các ngân hàng lớn vận động hành lang cho phía Trung Quốc hơn là Quốc hội.
Nhưng ngay cả luật pháp này cũng mất nhiều năm để có hiệu lực. Các công ty của Trung Quốc chỉ thực hiện các cuộc kiểm toán thông qua việc đe dọa hủy niêm yết quá từ từ, với sự cảnh báo kéo dài 3 năm. Và ngay tại thời điểm này chính phủ ông Biden đang thương lượng với Trung Quốc về những lỗ hổng mới.
Do có nguy cơ bị hủy niêm yết, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đang đề nghị rằng họ cùng điều tra với các cơ quan chức năng của Hoa Kỳ và các cơ quan khác, việc này sẽ cho phép CSRC có ảnh hưởng đến các quyết định và phạm vi tôn trọng mà Ủy này không xứng đáng với tư cách là cơ quan không thể chịu trách nhiệm một cách dân chủ. Việc này cũng sẽ tạo ra rất nhiều cơ hội cho các quan chức Bắc Kinh cố gắng tham nhũng các quan chức SEC của Mỹ, những người được cho là phải chú trọng đến tính liêm chính.
Còn có một lý do chính trị quan trọng hơn cho đề nghị này. Một nhà phân tích tài chính Trung Quốc nói với Wall Street Journal: “Trung Quốc không muốn bị coi là nhượng bộ chỉ với Hoa Kỳ. Do đó, các cơ quan quản lý của Trung Quốc đang đàm phán về các biện pháp bảo vệ thể diện cho Bắc Kinh và những lợi thế cho các công ty Trung Quốc mà họ không xứng đáng có được, bởi sự thiếu minh bạch của họ.
CSRC nên được thông báo không được tham gia (công việc điều tra các doanh nghiệp Trung Quốc) một cách rõ ràng. Các nhà chức trách Hoa Kỳ nên điều tra các công ty Trung Quốc được niêm yết trên các sàn giao dịch của Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, chính phủ của ông Biden đang tỏ ra yếu kém. Các công ty của Trung Quốc có thể thuê những kiểm toán viên phương Tây là những người đi thuê lại kiểm toán viên Trung Quốc đối với phần việc chính mà không có sự kiểm tra chặt chẽ công việc. Chuỗi kiểm toán này phụ thuộc vào các kiểm toán viên ở Trung Quốc — những người có nghĩa vụ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) còn các cơ quan dân chủ của Mỹ và các cơ quan dân chủ khác thì lại không thể tiếp cận được —sẽ không đáng tin cậy và nên bị SEC cấm.
Như thường lệ, sự xảo quyệt nằm ở trong các chi tiết.
Tất cả những lỗ hổng và sự thương lượng này của chính phủ của ông Biden tạo cho các ngân hàng Mỹ nhiều thời gian và không gian nhất có thể để bán các khoản đầu tư của họ, ngay cả khi các bộ phận nghiên cứu của họ công khai cho rằng tài sản của Trung Quốc được định giá quá thấp. Các nhà đầu tư nhỏ của Mỹ, những người không có thời gian nghiên cứu, đã phải trả giá.
Theo dữ liệu của Viện Tài chính Quốc tế (IIF), trong tháng trước đã có 11.2 tỷ USD chảy ra khỏi trái phiếu Trung Quốc và 6.3 tỷ USD chảy ra khỏi cổ phiếu Trung Quốc. Theo IIF, đó là một “động lực chưa từng có cho thấy sự xoay chuyển thị trường” khỏi Trung Quốc.
Theo dữ liệu của IIF, so sánh với các thị trường mới nổi ngoài Trung Quốc, nơi chứng kiến 10.8 tỷ USD đổ vào nợ và dòng tiền ra khỏi cổ phiếu ít hơn 400 triệu USD. Các thị trường mới nổi ngoài Trung Quốc có nghĩa là các thị trường mới nổi ngoại trừ Trung Quốc.
Chính phủ Hoa Kỳ cần có hành động mạnh mẽ hơn
Những sơ hở của Hoa Kỳ mang lại lợi thế cho các công ty và những người trong nội bộ công ty của Trung Quốc là một sai lầm rõ ràng của các chính phủ hiện tại và quá khứ kể từ đầu những năm 1990—không chính phủ nào trong số đó khắc phục được vấn đề này, bất chấp tăng trưởng kinh tế và quân sự của Trung Quốc trở thành mối đe dọa hiện hữu đối với cả Hoa Kỳ và nền dân chủ nói chung trong nhiều năm.
Ảnh hưởng chính trị của các ngân hàng lớn, mà tất cả các ngân hàng này đều đầu tư sâu vào Trung Quốc, là nguyên nhân chủ yếu. Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã đúng – các lỗ hổng giao dịch nội gián đối với các công ty của Trung Quốc nên được đóng lại ngay lập tức.
Nhưng cần làm nhiều hơn nữa.
Ngay cả khi SEC đóng tất cả các kẽ hở và ưu đãi có lợi cho Trung Quốc, những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc có thể tiếp tục giao dịch dựa trên thông tin nội bộ và thoát khỏi các hậu quả pháp lý nếu họ ở xa cơ quan thực thi pháp luật của Hoa Kỳ. Việc những người trong nội bộ doanh nghiệp Trung Quốc nằm ngoài luật pháp của Mỹ – và luật của các nền dân chủ khác – cần phải được sửa lại.
Bất cứ ai bị phát hiện giao dịch nội gián ở bất kỳ đâu trên thế giới, nếu nằm ngoài tầm với của cơ quan thực thi pháp luật ở các nền dân chủ, thì tối thiểu nên chịu các lệnh trừng phạt về kinh tế và thị thực cá nhân của các chính phủ dân chủ. Qui định này là hoàn toàn cần thiết cho trách nhiệm dân chủ, pháp quyền, đối xử công bằng với các nhà đầu tư nhỏ, và sự vận hành trơn tru của thị trường quốc tế.
Ông Anders Corr có bằng cử nhân/thạc sĩ khoa học chính trị tại Đại học Yale (2001) và tiến sĩ về chính phủ tại Đại học Harvard (2008). Ông là người đứng đầu Corr Analytics Inc., nhà xuất bản của Tạp chí Rủi ro Chính trị, và đã thực hiện các nghiên cứu sâu rộng ở Bắc Mỹ, Âu Châu và Á Châu. Các cuốn sách mới nhất của ông là “The Concentration of Power: Institutionalization, Hierarchy, and Hegemony” (“Tập Trung Quyền Lực: Thể Chế Hóa, Hệ Thống Phân Cấp, và Quyền Bá Chủ”) xuất bản năm 2021 và “Great Powers, Grand Strategies: the New Game in the South China Sea” (“Các Cường Quốc Lớn, Các Chiến Lược Lớn: Trò Chơi Mới ở Biển Đông”) xuất bản năm 2018.
Nhật Thăng biên dịch