Huyền Anh
Lãnh đạo phe đối lập của Quần đảo Solomon đã gọi thoả thuận an ninh của chính phủ nước này với Bắc Kinh là việc không cần thiết để bình định các mối đe dọa trong và ngoài nước. Ông nói rằng bất cứ tình trạng bất ổn dân sự nào cũng đều là lỗi của phía chính phủ quốc gia.
Ông Matthew Wale cho biết, bí mật xung quanh thoả thuận với ĐCS Trung Quốc là một “bước leo thang của Thủ tướng Manasseh Sogavare trong cuộc đấu tranh với hòn đảo Malaita”.
“Cách thoả thuận này được sử dụng trước tình hình đang diễn ra ở đảo Malaita sẽ có tác động trực tiếp đến tất cả các tỉnh thuộc Quần đảo Solomon và sự cai trị chung”, ông nói trong một tuyên bố vào hôm 15/04 với tờ The Epoch Times. Đặc điểm của một nền dân chủ là chấp nhận các quan điểm khác nhau và một chính phủ ủng hộ tất cả [các đảng phái].
Thanh kiếm ‘đâm sau lưng Úc’
“Tất cả các yếu tố tác động đến sự bất ổn, mất an ninh và thậm chí là các mối đe dọa đối với sự thống nhất quốc gia ở Quần đảo Solomon là hoàn toàn thuộc về vấn đề nội bộ”, ông nói thêm.
Chính phủ ông Sogavare đã có mâu thuẫn với lãnh đạo của tỉnh Malaita, ông Daniel Suidani, vì một quyết định vào năm 2019, nhằm chuyển hướng mối quan hệ ngoại giao giữa Quần đảo Solomon từ Đài Loan sang Bắc Kinh.
Tuy nhiên lãnh đạo của tỉnh, ông Suidani vẫn giữ vững lập trường của mình trong quan hệ với Đài Loan, điều này đã khiến cho thủ tướng chính phủ thấy rất thất vọng.
Vấn đề này đã lên đến đỉnh điểm vào tháng Mười Một năm ngoái khi các cuộc bạo loạn xảy ra ngay tại thủ đô Honiara của Quần đảo, nơi đã chứng kiến khu phố Tàu bị san bằng và dẫn đến việc ba người bị thiệt mạng.
Ông Wale đã gọi Thủ tướng Sogavare là một “tay sai” của Bắc Kinh, đồng thời nói thêm rằng ông đã khao khát ngày ông có thể “trừng phạt” nước Úc. Thủ tướng, người từ lâu đã chỉ trích về sự can thiệp của Úc trong khu vực này, cho rằng họ đang thực hiện “chủ nghĩa thực dân”.
Nhà lãnh đạo của phe đối lập này đã nói rằng, “ngày (của sự báo thù) đó đã đến, và ông ta rất hoan hỉ đâm thanh kiếm của mình vào sau lưng Úc. Trung Quốc lúc này rất sẵn lòng giúp đỡ Thủ tướng Sogavare, và những ý tưởng lớn đã gặp nhau trong vấn đề này”.
Ông Wale cho biết, “cùng với những mối quan hệ ngoại giao, người dân của Quần đảo Solomon đã thất vọng với sự tham nhũng, lũng đoạn nhà nước, sự bất bình đẳng trong nền kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp cao, cũng như các dịch vụ y tế và giáo dục rất yếu kém”.
“Thủ đô Honiara tiếp tục tự ra quyết định và tiêu thụ một phần không cân xứng trong thu nhập và tài sản quốc gia”, ông nói. “Chính quyền các tỉnh từ lâu đã phàn nàn về việc họ chỉ đơn thuần là “các bộ hạ của chính quyền trung ương”.
Nhà lãnh đạo phe đối lập cho biết, chính phủ đương nhiệm đã cho phép bóc lột người dân địa phương để làm đầy túi tiền của chính họ.
“Tài nguyên thiên nhiên bị loại bỏ khỏi các hòn đảo của chúng tôi, và người dân của chúng tôi trở nên nghèo hơn so với lúc trước”, ông Wale nói. “Không có sự phát triển bền vững hữu hình nào đến từ nền kinh tế bóc lột này. Tài sản quốc gia đi ra hải ngoại thông qua việc định giá chuyển nhượng không bị hạn chế, được hỗ trợ và tiếp tay bởi các nhà lãnh đạo đất nước”.
Tuyên bố của ông Wale được đưa ra ngay sau khi thủ hiến của tỉnh miền Tây Quần đảo Solomon, ông Christian Burley Mesepitu nói rằng ông đang “vô cùng lo ngại” về thoả thuận an ninh với Bắc Kinh.
Ông nói trong một tuyên bố: “Có quá nhiều lỗ hổng trong đề xướng này để mà bất kỳ người dân ngay thẳng nào ở Quần đảo Solomon có thể cảm thấy thoải mái với việc đó”.
Thoả thuận giữa Trung Quốc và Solomon như thế nào?
Hồi cuối tháng Ba, các chi tiết về thỏa thuận bí mật giữa Quần đảo Solomon và Bắc Kinh đã bị rò rỉ trên mạng, và [theo đó] thỏa thuận sẽ cho phép Trung Quốc triển khai lực lượng an ninh và hải quân tới Solomon khi có khủng hoảng. Tàu thuyền Trung Quốc sẽ được phép thực hiện các hoạt động tiếp tế hậu cần, dừng chân và quá cảnh tại quần đảo Solomon.
Ngoài ra, thỏa thuận cho phép lực lượng vũ trang Trung Quốc triển khai theo yêu cầu của Solomon để đến quốc đảo này duy trì “trật tự xã hội”. Các lực lượng của Bắc Kinh cũng được phép bảo vệ “sự an toàn của nhân viên Trung Quốc” và “các dự án lớn ở quần đảo Solomon”.
Hiện thỏa thuận này chỉ chờ ngoại trưởng hai nước ký. Theo tờ The Guardian, chưa biết liệu sẽ có bất kỳ thay đổi đáng kể nào khi thỏa thuận cuối cùng được ký kết hay không.
Một hành động như vậy có khả năng sẽ mở rộng phạm vi của Quân đội Giải phóng Nhân dân ra ngoài Biển Đông đến Nam Thái Bình Dương – một địa thế chiến lược quan trọng – và có thể mở đường cho việc quân sự hoá khu vực này.
Những nỗ lực ngoại giao với Thủ tướng Sogavare đang được đẩy mạnh từ các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Úc trong những tuần gần đây để khuyên ngăn ông thực thi thỏa thuận nói trên.
Ông Kurt Campbell, người đứng đầu của Hội đồng An Ninh Quốc gia Hoa Kỳ về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương dự định sẽ đến thăm quốc gia Thái Bình Dương trong tháng này cùng với ông Daniel Kritenbrink, trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, theo Financial Times.
Trong khi Bộ trưởng Thái Bình Dương của Úc, ông Zed Seselja tạm dừng vận động bầu cử để đến thăm nhà lãnh đạo của Quần đảo Solomon và tôn trọng đề nghị họ “cân nhắc việc không ký kết” thỏa thuận này với Bắc Kinh.
Bộ trưởng Úc cảnh báo lằn ranh đỏ cho Solomon
Hôm 12/4, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Thái Bình Dương của Úc, ông Zed Seselja đã gạt chiến dịch bầu cử sang một bên để nhanh chóng bay đến Quần đảo Solomon bàn bạc về thỏa thuận an ninh có nguy cơ dẫn đến việc Trung Quốc mở căn cứ quân sự ở ngay sân sau của Úc.
“Chúng tôi tôn trọng quyền của Quần đảo Solomon trong việc đưa ra các quyết định về chủ quyền và an ninh quốc gia của mình”, ông Zed Seselja nói thêm. “Quan điểm của chúng tôi là gia đình Thái Bình Dương vẫn sẽ tiếp tục đáp ứng các nhu cầu an ninh của khu vực”.
Mỹ và Úc lâu nay lo ngại Trung Quốc sẽ mở căn cứ hải quân ở Nam Thái Bình Dương để mở rộng phạm vi ảnh hưởng.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Quần đảo Solomon đã phủ nhận về việc thỏa thuận có thể mở ra cánh cửa cho việc quân sự hóa trong khu vực, đồng thời Thủ tướng Sogavare nói rằng nó “sẽ không có lợi cho Quần đảo Solomon nếu thiết lập căn cứ hải quân hoặc quân sự của bất kỳ quốc gia nào”.
Tuy nhiên, bà Cleo Paskal, một thành viên liên kết của Chương trình Châu Á – Thái Bình Dương tại Chatham House có trụ sở tại London, nói rằng chính phủ Úc nên tập trung vào việc thúc đẩy quá trình dân chủ ở nước này và gây áp lực buộc Sogavare phải tuân theo Thỏa thuận Hòa bình Townsville năm 2000 — chấm dứt bạo lực trong nước và tạo cơ sở cho chính phủ dân chủ.
“Sogavare và các thành viên Quốc hội của ông có 2 sự lựa chọn, hoặc là đối phó với Trung Quốc, hoặc là đối phó với phần còn lại của thế giới”, bà Paskal nói, đồng thời lưu ý rằng Sogavare và Nội các của ông có thể mất đi các đặc quyền vốn có.
Bà Paskal cho biết áp lực có thể buộc các bộ trưởng của Sogavare phải can thiệp để ngăn mọi thứ “đi quá xa”.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times