Thủ tướng Sri Lanka đã cảnh báo về tình trạng thiếu lương thực khi đảo quốc này phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tàn khốc, đồng thời cam kết chính phủ sẽ mua đủ phân bón cho vụ gieo trồng sắp tới để đẩy mạnh năng suất thu hoạch.
Quyết định cấm sử dụng phân bón hóa học do Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa đưa ra hồi tháng 4 năm ngoái khiến sản lượng cây trồng giảm đáng kể. Bất chấp việc Chính phủ Sri Lanka đã đảo ngược lệnh cấm, nhưng hiện vẫn chưa có hoạt động nhập khẩu phân bón hóa học đáng kể nào được thực hiện.
4. Impending Food shortage (B):
— Ranil Wickremesinghe (@RW_UNP) May 19, 2022
United States has forecasted a world food shortage and identified Sri Lanka and Afghanistan as 2 countries to be badly affected.
Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe đăng tweet vào cuối ngày 19/5: “Có thể không kịp để mua phân bón cho vụ Yala (tháng 5 – tháng 8) nhưng các biện pháp đang được triển khai để đảm bảo đủ dự trữ cho vụ Maha (tháng 9 – tháng 3). Tôi chân thành kêu gọi mọi người hiểu tính nghiêm trọng của vấn đề.”
Ông Rajapaksa đã bổ nhiệm 9 thành viên mới vào nội các hôm 20/5, trong đó có các vị trí quan trọng như bộ trưởng y tế, thương mại và du lịch. Tuy nhiên, ông chưa chỉ định bộ trưởng tài chính, và danh sách trên khả năng cao sẽ được Thủ tướng Wickremesinghe giữ nguyên.
Tổng thống Rajapaksa chỉ định 9 thành viên nội các mới, trong đó có các vị trí quan trọng như bộ trưởng y tế, thương mại và du lịch. Ông chưa chỉ định bộ trưởng tài chính và chức vị này khả năng cao sẽ được Thủ tướng Wickremesinghe giữ nguyên.
Sri Lanka – quốc đảo phụ thuộc vào du lịch, hiện đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt ngoại hối, nhiên liệu và thuốc men nghiêm trọng. Hoạt động kinh tế đã chậm hẳn lại.
Bà A.P.D. Sumanavathi, một người phụ nữ 60 tuổi, bán hoa quả và rau tại chợ Pettah, thủ đô Colombo chia sẻ: “Không có ích gì khi kể về cuộc sống đang khó khăn thế nào. Tôi không thể dự báo mọi thứ sẽ ra sao trong 2 tháng tới. Với tình hình trước mắt, có lẽ chúng tôi có thể không còn ở đây nữa.”
Gần đó, hàng dài dòng người đang đứng chờ trước một cửa hàng bán bình gas nấu ăn – dù giá bán đã tăng từ 2.675 rupee hồi tháng 4 lên gần 5.000 rupee.
Ông Mohammad Shazly, tài xế bán thời gian cho hay: “Chỉ có khoảng 200 bình gas được bán ra, dù ở đó có khoảng 500 người chờ.” Ông đã xếp hàng ngày thứ ba liên tiếp với hy vọng mua được gas về nấu ăn cho gia đình 5 người của mình.
“Không có gas, không có dầu hỏa, chúng tôi không thể làm được gì. Lựa chọn cuối cùng là gì? Không có thực phẩm, chúng tôi sẽ chết. Điều đó 100% là sẽ diễn ra.”
Ngày 19/5, Thống đốc ngân hàng trung ương Sri Lanka là ông Nandalal Weerasinghe thông báo, nguồn ngoại hối đã được đảm bảo nhờ một khoản vay từ Ngân hàng Thế giới và kiều hối để thanh toán cho các lô hàng nhiên liệu và khí đốt.
Lạm phát tại Sri Lanka có thể tăng lên mức 40% trong vài tháng tới, và nguyên nhân chủ yếu là từ áp lực nguồn cung. Các biện pháp từ chính phủ và ngân hàng trung ương đang kiểm soát phần lạm phát từ phía cầu, thống đốc lưu ý.
Lạm phát tháng 4 ở mức 29,8%, trong đó giá thực phẩm tăng 46,6% so với cùng kỳ năm trước.
Cuộc khủng hoảng kinh tế của Sri Lanka bắt nguồn từ đại dịch COVID-19 đã tàn phá ngành du lịch, giá dầu tăng và chính sách giảm thuế theo chủ nghĩa dân túy của chính phủ Tổng thống Rajapaksa và anh trai là ông Mahinda, người đã từ chức Thủ tướng vào tuần trước.
Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như chính sách trợ giá nhiên liệu trong nước, cùng quyết định cấm nhập khẩu phân bón hóa học.
Các Bộ trưởng Tài chính G7 cho biết trong một thông cáo dự thảo từ một cuộc họp ở Đức hôm 19/5, nhóm các cường quốc kinh tế G7 ủng hộ nỗ lực xóa nợ cho Sri Lanka, sau khi nước này tuyên bố vỡ nợ chính phủ.
Theo Giám đốc Ngân hàng Trung ương P Nandalal Weerasinghe, các kế hoạch tái cơ cấu nợ gần như đã hoàn tất và ông sẽ sớm đệ trình đề xuất lên nội các.
Người phát ngôn Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng cho hay, họ đang theo dõi rất chặt chẽ các diễn biến, và phái đoàn IMF tại Sri Lanka dự kiến kết thúc các cuộc đàm phán kỹ thuật về một chương trình cho vay tiềm năng vào ngày 24/5.
Nhật Minh (Theo Reuters)