Lam Giang
Các chuyên gia về Thái Bình Dương đã chỉ trích gay gắt các tuyên bố cho rằng, tân Ngoại trưởng Úc Penny Wong đã ‘một tay phá vỡ những nỗ lực của Bắc Kinh’ nhằm khiến 10 quốc đảo ký kết vào một hiệp ước kinh tế và an ninh sâu rộng.
Ông James Cox, giám đốc nhóm hoạt động Thái Bình Dương Peacifica Australia cho biết, mọi nhận định cho rằng chỉ một chuyến thăm ngắn ngủi của tân bộ trưởng từ chính phủ Đảng Lao Động có thể thay đổi cán cân ở Thái Bình Dương đều là “ngớ ngẩn”.
“Sự thay đổi trong chính phủ chắc chắn sẽ được các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương quan tâm, nhưng nó chỉ là vậy thôi”, ông viết trong một bài đăng trên Twitter, nói thêm rằng tình hình ở Thái Bình Dương phức tạp hơn nhiều.
“Hai điểm cho thấy mọi thứ không đơn giản như việc Thượng nghị sĩ Wong đến Fiji là vấn đề được giải quyết:
1. Bức thư cảnh báo sâu sắc của Tổng thống [Liên bang Micronesia] được gửi đến Fiji trước khi bà Wong đặt chân đến đây;
2. [Thủ tướng] của Fiji là một trong những nhà lãnh đạo ở Thái Bình Dương thân Trung Quốc hơn”.
Nhận xét của ông được đưa ra sau khi bà Wong được ông John Lyons, biên tập viên các vấn đề toàn cầu của Tập đoàn Truyền thông Úc (ABC), khen ngợi vì đã có một “thành tích xuất sắc” trong các nỗ lực ngoại giao gần đây.
Ông nói với đài ABC hôm 02/06, “Trung Quốc đã có cuộc tiến công bất ngờ đáng kinh ngạc với 10 quốc gia tại Thái Bình Dương. Tất cả đều được lên kế hoạch cẩn thận. Úc dường như không biết nhiều về điều đó. Tôi cho là ít nhất thì bà Penny Wong đã cứu nguy, ít nhất là vào lúc này, và bà ấy đang dùng quân bài biến đổi khí hậu”.
“Tôi nghĩ rằng họ đang cố gắng cứu vãn một trong những sai lầm trong chính sách ngoại giao, điều tồi tệ nhất mà chúng ta từng chứng kiến ở đất nước này trong nhiều năm. Ở một khía cạnh nào đó, chúng ta gần như đã đánh mất khu vực Thái Bình Dương vào tay Trung Quốc”, ông nói.
“Họ nói với khu vực Thái Bình Dương rằng, chúng tôi quan tâm đến quý vị, chúng tôi đang lắng nghe, và dùng quân bài (mà tân chính phủ Úc có) về biến đổi khí hậu. Rõ ràng, họ muốn thay đổi hướng đi”.
Lời khen ngợi tương tự cũng đã được bà Belinda Barnet, giảng viên về truyền thông và thông tin tại Đại học Swinburne ở Melbourne, đưa ra.
Bà viết trên Twitter hôm 31/05, “Chúng ta sẽ nói về cách bà Penny Wong xoay sở để *sửa chữa* một tình huống khiến người Úc rất lo lắng chứ? Chí ít thì chúng ta có thể thừa nhận cách bà ấy đã làm điều đó trong BA NGÀY”.
“Điều này xảy ra không phải do phép thuật hay tình cờ. Nó xảy ra bởi vì chúng ta đã đặt một người thông minh, có năng lực ngoại giao và có tư duy chiến lược để phụ trách các mối quan hệ ngoại giao”, bà cho biết thêm.
Tuy nhiên, các ý kiến nêu trên đã không được đón nhận nhiệt tình.
Bà Anna Powles, giảng viên cấp cao về an ninh quốc tế tại Đại học Massey ở New Zealand, đã viết câu trả lời, “Hoặc là … chúng ta có thể nhận ra và thừa nhận rằng chính các quốc gia Thái Bình Dương mới thực sự là những người đã quyết định kết quả của thông cáo được đề nghị. Đó là câu chuyện thực tế và công lao là nằm ở đó”.
Ông Stephen Dziedzic, phóng viên ngoại giao của đài ABC, cho biết các quốc gia Thái Bình Dương có hãng thông tấn và “tất cả thông tin tình báo” đều chỉ ra rằng các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương từ chối thúc đẩy [hiệp ước] vì những bất đồng nội bộ chứ không phải vì “sức ép/chủ trương của Úc”.
“Không có sự đồng thuận, thì không có thỏa thuận”, ông viết trên Twitter.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã bắt đầu chuyến công du 8 nước đến Nam Thái Bình Dương nhằm mục đích tăng cường liên minh với các nhà lãnh đạo chủ chốt có mối quan hệ chặt chẽ với Bắc Kinh, bao gồm Quần đảo Solomon, Kiribati, Samoa, Fiji, Tonga, Vanuatu, Papua New Guinea, và Timor-Leste.
Tuy nhiên, các tài liệu bị rò rỉ đã tiết lộ rằng nhà cầm quyền Trung Quốc có tham vọng vượt quá các mối quan hệ song phương, với việc Bắc Kinh đề nghị một khối kinh tế và an ninh sâu rộng gồm 10 quốc gia trong khu vực.
Tầm Nhìn Phát Triển Chung của Các Đảo Quốc Thái Bình Dương-Trung Quốc đã hình dung rằng ĐCS Trung Quốc sẽ hợp tác chặt chẽ hơn nữa với các nhà lãnh đạo của Thái Bình Dương trong các lĩnh vực thương mại tự do, ngư nghiệp, ứng phó với đại dịch và các lĩnh vực nhạy cảm như an ninh, mạng, và lập bản đồ hàng hải.
Thỏa thuận này đã thất bại hôm 30/05 trong một cuộc họp giữa ngoại trưởng Trung Quốc và các nhà lãnh đạo ở Thái Bình Dương sau khi thiếu sự đồng thuận.
Ông David Panuelo, Tổng thống Liên bang Micronesia, đã lên tiếng phản đối hiệp ước, và viết thư cho 21 nhà lãnh đạo Thái Bình Dương cảnh báo rằng hiệp ước này có thể kích hoạt một cuộc “Chiến Tranh Lạnh” mới.
Ông cho biết: “Những tác động thực tế của việc Trung Quốc kiểm soát cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc, lãnh hải của chúng ta và các nguồn tài nguyên trong đó, cũng như không gian an ninh của chúng ta, ngoài các tác động đến chủ quyền của chúng ta, sẽ làm tăng khả năng Trung Quốc xung đột với Úc, Nhật Bản, Hoa Kỳ và New Zealand”.
Ông Heston Russell, một cựu đặc nhiệm với kinh nghiệm nhiều năm hoạt động bí mật ở khu vực Nam Thái Bình Dương, cho biết các quốc gia Thái Bình Dương gặp vấn đề lớn về tham nhũng. Bên cạnh đó, ông nhận định Bắc Kinh phần lớn đã thành công trong việc khóa chặt mối quan hệ với một số nhà lãnh đạo ở Thái Bình Dương (thâu tóm giới tinh hoa).
Ông nói rằng các quốc gia dân chủ nên tránh “so đo sức mạnh” với Bắc Kinh. Thay vào đó, các nước này nên xoay trục và tập trung vào can dự ở cấp cơ sở.
Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với The Epoch Times, ông cho hay, “Có sự tách biệt giữa tầng lớp chính trị và dân cư địa phương. Hầu hết người dân đều quá bận rộn với sinh kế và cuộc sống thường nhật của họ. Do đó, họ không hứng thú với việc tham gia vào chính trị hoặc những gì đang diễn ra”. “Điều đó cho phép giới tinh hoa chính trị lợi dụng đất nước, bị ảnh hưởng, bị tha hóa, và điều đó có lợi cho các nước có nhiều nguồn tài nguyên, có các khu vực rộng lớn, và có ảnh hưởng quyền lực lớn như Trung Quốc”.
Lam Giang
Theo The Epoch Times