Đông Phương
Ông Tiêu Kiến Hoa – doanh nhân giàu có người Canada gốc Hoa, người mất tích một cách bí ẩn trong 5 năm – cuối cùng đã bị kết án 13 năm tù vào ngày 19/8. Cơ quan chức năng cho biết, vụ án Tiêu Kiến Hoa có liên quan tới gần 88 tỷ USD, trong đó chỉ riêng tiền hối lộ đã là hơn 99 triệu USD, vì “lập công” nên ông được nhận mức án nhẹ. Các nhà bình luận cho rằng, đây có thể là sự thỏa hiệp hoặc là đòn phản công của ông Tập sau Hội nghị Bắc Đới Hà, trước thềm Đại hội 20.
Vào ngày 19/8, Tòa án Trung cấp số 1 Thượng Hải tuyên án sơ thẩm cho biết, hành vi của Tiêu Kiến Hoa và Tomorrow Group đã cấu thành tội gọi vốn trái phép từ công chúng, tội vi phạm cam kết khi sử dụng tài sản ủy thác, tội sử dụng trái phép quỹ và tội hối lộ các đơn vị. Ông tiêu lãnh 13 năm tù và bị phạt 6,5 triệu nhân dân tệ (950.000 USD); Tomorrow Group bị phạt 55,03 tỷ nhân dân tệ (hơn 8 tỷ USD).
Ông Tiêu Kiến Hoa mất tích bí ẩn khỏi Hong Kong vào tháng 2/2017 và sau đó được xác nhận là đang bị giam giữ ở Trung Quốc đại lục. Tòa án Trung cấp số 1 Thượng Hải tuyên bố trên tài khoản chính thức vào ngày 19/8 rằng, tòa án đã tổ chức một phiên xét xử công khai vụ án Tiêu Kiến Hoa vào ngày 4/7/2022.
Thông cáo cho biết, tham dự phiên tòa có “một số đại biểu của Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc, thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc và đại diện quần chúng nhân dân”. Tuy nhiên, các kênh truyền thông nước ngoài đưa tin rằng, đây là một “phiên tòa bí mật”.
Tòa án cũng cho biết, từ năm 2001 đến năm 2021, để tránh bị giám sát tài chính và thu được lợi nhuận, Tiêu Kiến Hoa và Tomorrow Group đã hối lộ tổng cộng 680 triệu nhân dân tệ (hơn 99 triệu USD) cho các quan chức chính phủ cấp cao, bao gồm cổ phiếu, bất động sản, tiền mặt và các tài sản khác.
Tòa án tuyên bố, Tomorrow Group và Tiêu Kiến Hoa “đã đầu thú, nhận tội và chấp nhận hình phạt, phối hợp truy tìm tang vật và cứu vãn tổn thất”, v.v., vì có “biểu hiện lập công” nên được hưởng hình phạt khoan hồng.
Khi ông Tiêu Kiến Hoa, người mang quốc tịch Canada, bị xét xử, các nhà ngoại giao Canada tại Trung Quốc đã yêu cầu được tham dự phiên tòa nhưng bị từ chối.
Theo Reuters, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân trả lời trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 19/8 rằng, Trung Quốc không công nhận hai quốc tịch nên Tiêu Kiến Hoa không được hưởng quyền lợi từ lãnh sự với tư cách là công dân Canada.
Tiêu Kiến Hoa đã lập được công gì?
Cơ quan chức năng tuyên bố, Tiêu Kiến Hoa bị tuyên mức án nhẹ vì lập được công. Còn anh trai của ông Tiêu từng nói rằng vụ án này “vô cùng phức tạp và đầy kịch tính”. Vậy Tiêu Kiến Hoa đã lập công gì? Câu chuyện bên trong vụ án này có gì “kịch tính”?
Sau khi Tiêu Kiến Hoa bị chính quyền Trung Quốc đưa từ Hong Kong về đại lục vào đêm giao thừa năm 2017, một số kênh truyền thông Hong Kong tiết lộ rằng Tiêu Kiến Hoa đã bị giam giữ ở quận Tùng Giang, Thượng Hải. Ông ta rất hợp tác trong cuộc điều tra và đã cung cấp một “bản đồ liên lạc” cho chính quyền ông Tập để thanh trừng các “cá sấu tài chính”.
Ông James Palmer, Phó tổng biên tập của tạp chí Foreign Policy (Chính sách Ngoại giao), đã viết vào tháng 7 rằng, phiên tòa xét xử Tiêu Kiến Hoa có thể là một lần phô trương quyền lực của ông Tập Cận Bình, nhằm chuẩn bị cho Đại hội toàn quốc lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) diễn ra vào mùa thu này.
Ông Palmer nói, có lẽ vì các mối quan hệ của Tiêu Kiến Hoa nên các nhà chức trách phải mất một khoảng thời gian dài để đàm phán. Vì Tiêu biết tiền ở đâu và có khả năng làm chứng chống lại những người khác, cho nên ngay cả khi Tiêu bị giam giữ, ông ta vẫn có nhiều quân bài hơn so với các nạn nhân thông thường khác của chế độ.
“Tiêu Kiến Hoa sẽ bị buộc tội gì và những cựu quan chức nào sẽ bị trừng phạt vì mối quan hệ của họ với ông ta, tất cả sẽ được tiết lộ”, ông Palmer nói.
Ngày 9/6, tờ The Wall Street Journal dẫn lời anh trai của Tiêu Kiến Hoa là ông Tiêu Tân Hoa cho biết: “Sau 5 năm bình tĩnh chờ đợi, theo các chỉ dẫn nghiêm khắc của em trai tôi, gia đình chúng tôi vẫn tin tưởng vào chính phủ Trung Quốc và luật pháp Trung Quốc. Chúng tôi hy vọng các nhà chức trách có thể cho gia đình chúng tôi một kết luận có thể chấp nhận được”.
Phải mất tới 5 năm thì vụ án của Tiêu Kiến Hoa mới được xét xử, ngoại giới tin rằng chính quyền ông Tập và Tiêu đã có mặc cả và trả giá. Nhà bình luận thời sự gốc Hoa – ông Hoành Hà cho rằng, lý do vụ án Tiêu Kiến Hoa bị kéo dài thời gian xét xử là vì, Tiêu đóng vai trò lớn, ông ta có liên quan đến những nhân vật quan trọng trong giới quyền lực của ĐCSTQ, và Tiêu Kiến Hoa cần được giữ lại để tung ra vào thời điểm then chốt.
Ông Hoành Hà nói rằng, mấu chốt ở chỗ Tiêu Kiến Hoa là “găng tay trắng” (doanh nhân phục vụ chính trị gia) của nhiều phe phái và những nhân vật chủ chốt trong ĐCSTQ, chứ không phải chỉ của riêng một phe hay một người nào đó. Khi ném ông ta ra sẽ có thể gây sốc cho một nhóm người. Việc xét xử Tiêu vào thời điểm này cho thấy, rất có thể đã xảy ra một cuộc tranh giành quyết liệt tại hội nghị Bắc Đới Hà, và ông Tập cần phải phản công.
Chuyên gia: Phán quyết chỉ nói về kinh tế, là kết quả của sự thỏa hiệp
Ông Tiêu Kiến Hoa từng là sinh viên Khoa Luật của Đại học Bắc Kinh, đồng thời cũng là học trò của Giáo sư Viên Hồng Băng (Yuan Hongbing), một luật gia hiện đang sống ở Úc.
Vào mùa hè năm 2015, một vụ sụp đổ thị trường chứng khoán hiếm hoi đã nổ ra trên thị trường cổ phiếu hạng A của Trung Quốc. Sau sự sụp đổ này, chính quyền ông Tập đã mở một loạt cuộc điều tra chống tham nhũng nhắm vào ngành tài chính chứng khoán.
Giáo sư Viên nói với tờ The Epoch Times rằng, cuộc “đảo chính tài chính” vào năm 2015 là do Tiêu Kiến Hoa lên kế hoạch và thao túng, dưới sự chỉ đạo của cựu Phó chủ tịch nước Tăng Khánh Hồng và Giang Miên Hằng – con trai cựu lãnh đạo ĐCSTQ Giang Trạch Dân. Khi đó, ông Tập Cận Bình đã ra lệnh cho mật vụ sang Hong Kong để bắt Tiêu Kiến Hoa. Cuộc đảo chính cuối cùng không mang lại kết quả gì đáng kể.
Tờ Apple Daily của Hong Kong từng đưa tin, ngoài các tội danh “thao túng thị trường chứng khoán và hàng hóa kỳ hạn” hay tội “hối lộ”, Tiêu Kiến Hoa còn dính líu đến 3 tội danh chính trị gồm “găng tay trắng của các chính trị gia”, “tài phiệt can dự chính trị” và “đảo chính tài chính”.
Nhưng cuối cùng, Tiêu Kiến Hoa chỉ bị kết tội về kinh tế. Bà Hà Thanh Liên (He Qinglian), một nhà kinh tế tại Hoa Kỳ, từng chỉ ra rằng “xử lý các vấn đề chính trị theo cách phi chính trị hóa” là một quy tắc bất thành văn do Giang Trạch Dân đưa ra.
Ông Trần Khuê Đức (Chen Kuide) là Chủ tịch điều hành của Princeton China Initiative – một tổ chức nghiên cứu lịch sử hiện đại và các vấn đề thời sự của Trung Quốc. Trả lời phỏng vấn của Đài Á Châu Tự Do (RFA) hôm 20/8, ông cho biết, sau khi Tiêu Kiến Hoa bị bắt và đưa về Trung Quốc đại lục, từ dư luận có thể thấy ông Tập Cận Bình đã có ý định sử dụng vụ án này như một quả bom hạng nặng để chấn nhiếp hoặc đẩy lùi các phe phái muốn ngăn cản ông được bầu lại trong Đại hội 20.
Tuy nhiên, kết quả bản án được công bố hôm thứ Sáu tuần trước cho thấy, các cáo buộc đều chỉ liên quan đến vấn đề kinh tế, không có bất kỳ nhóm lợi ích hay yếu tố chính trị nào được nhắc đến.
“[Bản án] không quá nặng như trước đó tưởng tượng, không quá chính trị hóa và âm mưu hóa, chỉ nhắc đến kinh tế, về cơ bản là kết quả của một sự thỏa hiệp”. Ông Trần cho rằng mức án nhẹ này là một sự thỏa hiệp của ông Tập Cận Bình với các lực lượng đối lập trong đảng, đổi lại là con đường thuận lợi bước vào nhiệm kỳ 3.
Bản án nhẹ của Tiêu Kiến Hoa là sách lược, có lợi cho Tập Cận Bình
Nhưng nhà bình luận Hoành Hà lại chỉ ra rằng, còn có một khả năng khác về bản án của Tiêu Kiến Hoa. Đó là ông Tập Cận Bình đã chịu áp lực rất lớn tại cuộc họp ở Bắc Đới Hà và đã lợi dụng bản án này để đưa ra cảnh cáo.
“Tuyên án nhẹ cho Tiêu Kiến Hoa có nghĩa là, ông ta đã tiết lộ rất nhiều chuyện và hợp tác rất tốt. Vậy thì những người khác sẽ không dám chắc [mà làm càn]”, “Nếu phán tử hình thì có rất nhiều người sẽ yên tâm [vì bỏ được mối lo], cho nên sách lược này có lợi cho Tập Cận Bình”, ông Hoành phân tích.
Nhà bình luận này cho rằng, việc Tiêu Kiến Hoa bị kết án nặng cỡ nào không quan trọng, điều quan trọng là ông ta nắm trong tay rất nhiều tài liệu, nên ông Tập có thể tiếp tục kiểm soát tất cả các phe phái và đảm bảo cuộc bầu cử tại Đại hội 20 diễn ra suôn sẻ.
Đông Phương
Theo Vision Times