Hôm thứ Năm (15/09), các nhà lãnh đạo của Trung Quốc và Nga đã gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở Uzbekistan, thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế. Tại đây, Hoa Kỳ đã kêu gọi ĐCSTQ không ủng hộ việc Nga xâm lược Ukraine. Đáp lại, Tổng thống Nga Putin và Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã ca ngợi lẫn nhau trong cuộc gặp và gọi nhau là người “bạn cũ”.
Đây là cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên giữa ông Tập và ông Putin kể từ khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine vào tháng Hai.
Tổng thống Nga Putin và Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã ca ngợi lẫn nhau trong cuộc gặp. Ông Putin cho biết, ông kiên quyết ủng hộ nguyên tắc “một Trung Quốc” của Bắc Kinh và ủng hộ cái gọi là “lập trường cân bằng” của Bắc Kinh trong vấn đề Ukraine. Ông Tập Cận Bình gọi ông Putin là người “bạn cũ”. Thế giới bên ngoài cho rằng hai nhân vật “bị cộng đồng quốc tế ruồng bỏ” và cô lập này đang có màn khởi động.
Nhà Trắng hối thúc Trung Quốc: Không ủng hộ Nga xâm lược Ukraine
Nhà Trắng hôm thứ Năm (15/9) kêu gọi Trung Quốc không ủng hộ việc Nga xâm lược Ukraine, và thế giới nên lên án Nga chứ không phải khoanh tay đứng nhìn.
Cuộc chiến Nga-Ukraine hiện nay là cuộc đối đầu lớn nhất giữa Nga và phương Tây kể từ sau Chiến tranh Lạnh, đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng và đẩy nền kinh tế toàn cầu vào tình trạng hoang mang, với giá lương thực và năng lượng tăng vọt.
Phát ngôn viên an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho biết trong một cuộc phỏng vấn với đài CNN hôm thứ 15/9 về cuộc gặp giữa ông Tập và ông Putin rằng, “Cả thế giới nên đoàn kết chống lại những gì ông Putin đã làm”.
“Thông điệp của tôi với Trung Quốc là, với những gì ông Putin đã làm ở Ukraine, đây không phải là thời điểm để ‘làm ăn như thường lệ’ với ông Putin, đây không phải là lúc để bị cô lập khỏi cộng đồng quốc tế”, ông Kirby nói thêm.
Ông Kirby cho biết vẫn còn phải xem Trung Quốc sẽ hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Nga ở mức độ nào, đồng thời nhắc lại rằng Bắc Kinh đã không có hành động đáng kể để hỗ trợ ông Putin hoặc vi phạm các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Moscow.
Bên cạnh đó, ông Kirby cho biết Mỹ đang chuẩn bị một đợt hỗ trợ an ninh khác cho Ukraine, nhưng từ chối cung cấp thêm thông tin chi tiết. Tuy nhiên, ông nói rằng Mỹ sẽ “rất sớm” sẽ thông báo cho công chúng.
Ông Putin và ông Tập Cận Bình khen ngợi nhau hết lời
Trong bài phát biểu khai mạc cuộc gặp song phương trên truyền hình, ông Putin nói với ông Tập: “Chúng tôi rất coi trọng lập trường cân bằng của “người bạn” Trung Quốc về cuộc khủng hoảng Ukraine, hiểu những câu hỏi và mối quan tâm của quý vị, và chúng tôi sẽ giải thích lập trường của chúng tôi hôm nay”.
Đây là lần đầu tiên Tổng thống Putin đưa ra nhận xét về “nỗi sợ chiến tranh” của Trung Quốc kể từ sau chuyến đi chớp nhoáng của Nga ở đông bắc Ukraine.
Cho đến nay, các quan chức Trung Quốc không lên án việc Nga xâm lược Ukraine, điều mà Điện Kremlin gọi là “một hoạt động quân sự đặc biệt”.
Ngoài ra, Tổng thống Nga Putin rõ ràng ủng hộ ĐCSTQ về vấn đề Đài Loan. Trung Quốc đã tổ chức các cuộc tập trận quân sự theo kiểu phong tỏa xung quanh Đài Loan sau khi Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đến thăm hòn đảo này vào tháng trước. Ông Putin nói: “Chúng tôi có ý định kiên quyết tuân thủ nguyên tắc ‘một Trung Quốc’. Chúng tôi lên án các hành động ‘khiêu khích’ của Hoa Kỳ ở eo biển Đài Loan”.
Tờ Reuters đưa tin, ông Tập đã nói với ông Putin rằng: “Đối mặt với những thay đổi của thế giới, thời đại và lịch sử, Trung Quốc sẵn sàng cùng Nga đóng vai trò đầu tàu thể hiện trách nhiệm của mình với tư cách là một nước lớn”.
Ông Tập và ông Putin gặp nhau lần cuối vài tuần trước khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/2, khi hai nhà lãnh đạo tuyên bố quan hệ đối tác “không có giới hạn” và cam kết tăng cường hợp tác chống lại các xã hội phương Tây.
Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn thận trọng không cung cấp cho Nga sự hỗ trợ vật chất có thể gây ra các lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây đối với Trung Quốc.
Đài VOA nhận xét rằng, cuộc gặp giữa ông Tập Cận Bình và ông Putin dường như là “những nhân vật bị ruồng bỏ đang sưởi ấm cho nhau”.
“Đã có lần, ông Tập Cận Bình tự hào nói với thế giới rằng tình hữu nghị Trung-Nga không có giới hạn, và Hợp tác Trung-Nga không có vùng cấm. Nhưng một cuộc chiến Nga-Ukraine đã khiến ông Tập Cận Bình tự hào. Chúng tôi đã gặp phải tình huống khó xử không mong muốn với ông Putin”.
“Nga đã bị phương Tây trừng phạt vì cuộc chiến này, và trở thành kẻ bị cộng đồng quốc tế ruồng bỏ. Trung Quốc cũng bị cộng đồng quốc tế chỉ trích vì không chịu lên án kẻ xâm lược, và rơi vào thế cô lập chưa từng có”.
Báo cáo cũng cho biết, “Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo được giới truyền thông coi là một cử chỉ chân thành về nhu cầu và lợi ích chung, đồng thời cũng cho thấy rằng ông Tập Cận Bình coi mối quan hệ đồng minh giữa Bắc Kinh và Moscow là một phần quan trọng trong cuộc chiến chống lại Hoa Kỳ”.
Ông Brian Hart, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Center for Strategic and International Studies), đã đăng tải nhận định lên Twitter vào ngày 11/9 về mối quan hệ Trung-Nga.
Ông nói rằng, “Cho đến nay, mối quan hệ Trung-Nga không dựa trên các giá trị được chia sẻ hoặc sự tôn trọng lẫn nhau”.
Mối quan hệ này không giống như mối quan hệ với nhiều đồng minh của Mỹ. Nó chủ yếu dựa trên lợi ích, thứ sẽ “thay đổi nhanh chóng khi tình hình thay đổi”, ông Hart nhận định.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times