Trong bối cảnh các nước phương Tây lên án cuộc trưng cầu dân ý tại bốn khu vực Ukraine do Nga kiểm soát, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Kuleba tại New York hôm 22/9. Đây được coi là sự thay đổi quan điểm chưa từng có của ĐCSTQ kể từ khi xung đột Ukraine-Nga bùng nổ hồi tháng Hai.
Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đã leo thang mạnh mẽ. Ngày 23/9, bốn khu vực phía đông Ukraine do Nga kiểm soát và các lực lượng thân Nga chính thức bắt đầu cuộc trưng cầu dân ý theo kế hoạch của Moscow. Các nước phương Tây lên án hành động này vi phạm nghiêm trọng Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế.
Vào đúng thời điểm nhạy cảm này, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Kuleba tại New York.
Cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine là một trong những chủ đề quan trọng nhất tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm nay. Theo tờ AFP, Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Kuleba bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York vào ngày 22/9 theo giờ địa phương. Đây là cuộc gặp trực tiếp công khai đầu tiên giữa hai Ngoại trưởng kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine vào cuối tháng Hai.
Ông Vương Nghị nói với ông Kuleba, “Trung Quốc luôn cam kết thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình, không bao giờ đứng nhìn, không bao giờ đổ thêm dầu vào lửa và không bao giờ lợi dụng tình hình để trục lợi”.
Hai Ngoại trưởng gặp nhau trong bối cảnh Nga tiến hành các cuộc trưng cầu dân ý ở bốn vùng của Ukraine do Moscow kiểm soát hoàn toàn hoặc một phần. Ông Vương Nghị nói với ngoại trưởng Ukraine rằng, “Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các nước cần được tôn trọng”.
Tờ AFP cho biết một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc trước đó cũng đưa ra bình luận tương tự rằng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các nước cần được tôn trọng. Nhưng đây là lần đầu tiên thông điệp này được nói với một quan chức cấp cao của Ukraine.
Sau cuộc hội đàm, Ngoại trưởng Dmytro Kuleba đã thông báo tin này trên tài khoản Twitter của mình lúc 4 giờ chiều theo giờ Bắc Kinh vào ngày 23/9 và đính kèm một bức ảnh chụp ông bắt tay khi ông Vương Nghị đeo khẩu trang.
“Tôi đã gặp Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị để thảo luận về quan hệ giữa Ukraine và Trung Quốc. Người đồng cấp của tôi tái khẳng định sự tôn trọng của Trung Quốc đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, cũng như việc nước này bác bỏ việc sử dụng vũ lực như một phương tiện giải quyết các khác biệt”, ông Kuleba viết trên Twitter.
Ông Luo Guancong, một nhà hoạt động Hong Kong sống tại Vương quốc Anh, bình luận về cuộc gặp của ông Vương Nghị với ông Kuleba: “Trung Quốc là đồng minh mạnh nhất của Nga. Mặc dù ĐCSTQ không công khai tán thành chiến tranh, nhưng chiến dịch ca ngợi ông Putin và mở rộng kinh tế của họ cho thấy lập trường của họ. Đây có thể là một động thái phòng ngừa rủi ro của Trung Quốc, có nghĩa là Nga đang thực sự gặp rắc rối hoặc thất bại lớn”.
Sau bảy tháng, “hoạt động quân sự đặc biệt” của Nga đã khiến nhiều thành phố lớn của Ukraine tan hoang và hàng nghìn người thiệt mạng. Gần đây, trước cuộc phản công quy mô lớn của lực lượng Ukraine ở bang Kharkiv ở đông bắc nước này, quân đội Nga đã bị đánh bại.
Kể từ khi chiến tranh bắt đầu, Trung Quốc đã từ chối lên án hành động xâm lược của Nga. Tuy nhiên, chỉ mới tuần trước tại Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), mối quan hệ giữa ông Putin và ông Tập Cận Bình dường như cho thấy có sự khác biệt. Ông Tập Cận Bình đã không tham dự bữa tối sau hội nghị và vội vã trở về Trung Quốc ngay tối hôm đó, mặc dù ông Putin tuyên bố rằng ông hoan nghênh “lập trường cân bằng” của ông Tập về vấn đề Ukraine, và nói rằng ông “hiểu mối quan tâm của ông Tập về cuộc chiến ở Ukraine”. Trước khi ông Vương Nghị gặp Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine, ông đã gặp ông Henry Kissinger, một cựu quan chức ngoại giao Hoa Kỳ tại New York, và hiếm khi nói “năm điều chắc chắn”, bao gồm chính sách dứt khoát của ĐCSTQ đối với Hoa Kỳ, và việc ĐCSTQ tiếp tục củng cố kinh tế và hợp tác thương mại giữa hai nước. Thái độ thực hiện phối hợp đa phương của Trung Quốc và Hoa Kỳ đã được xác định. Điều đó cho thấy Bắc Kinh muốn xoa dịu căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.
Trong bối cảnh đó, các báo cáo của các phương tiện truyền thông của ĐCSTQ cũng đã có dấu hiệu thay đổi, và không còn gần như một chiều thân Nga như trước nữa. Vào ngày 22/9, tài khoản WeChat “Niu Play Qin” – cơ quan ngôn luận chính thức của ĐCSTQ cho rằng, lệnh động viên gần đây nhất của ông Putin có nghĩa là Nga đang ở vào thời khắc nguy hiểm nhất.
Bài báo nói rằng đối với hiện trạng của ông Putin, các trận chiến ở tiền tuyến diễn ra theo hướng bất lợi cho Nga khi đối mặt với áp lực từ phương Tây. Một khi Nga sụp đổ thì không chỉ là uy tín và vai trò điều hành của Nga sụp đổ, mà còn kéo theo cả sự bất ổn và thống nhất của nước Nga.
Kết cục tồi tệ nhất là Nga sẽ giống như Liên Xô, lại tan rã và rơi vào nội chiến. Và phương Tây chắc chắn sẽ không bị Nga đe dọa. Nếu cuộc chiến tiếp tục bế tắc, Nga sẽ không loại trừ việc huy động toàn lực cho chiến tranh? Vì vậy, các đồng minh của NATO sẽ không trực tiếp tham chiến? Sẽ có bất ổn ở Nga?
Một số nhà phân tích tin rằng hiếm khi có tài khoản công khai với nền tảng là phương tiện truyền thông chính thức của ĐCSTQ lại đưa ra phân tích như vậy. Khi Nga phát động cuộc chiến Nga-Ukraine và sắp thua cuộc, cuộc trưng cầu dân ý khẩn cấp là cuộc đấu tranh cuối cùng của Nga và việc sáp nhập lãnh thổ Ukraine sẽ không được thế giới công nhận. Tại thời điểm này, ông Vương Nghị đã gặp ngoại trưởng Ukraine, hoặc nói riêng với Ukraine rằng ông không công nhận “cuộc trưng cầu dân ý về việc gia nhập Nga”.
Thanh Hải
Theo Visiontimes