Huệ Liên
Đã gần 3 năm kể từ khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát lần đầu tiên ở Trung Quốc, bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) qua đời vì dịch bệnh vào thời điểm đó, nhưng Weibo của ông vẫn tràn ngập một lượng lớn bình luận của cư dân mạng mỗi ngày, điều đó thể hiện sự tưởng nhớ và tiếc nuối của người dân đối với vị bác sĩ đã dám nói ra sự thật. Sau khi chính phủ Trung Quốc công bố các biện pháp nới lỏng chống dịch vào ngày 7/12, một số lượng lớn cư dân mạng đã đổ xô đến Weibo của Lý Văn Lượng, để lại những lời nhắn rằng: “Đã ba năm trôi qua và cuối cùng nó cũng kết thúc.”
Chính quyền TQ nới lỏng biện pháp chống dịch, Weibo của Lý Văn Lượng lại trở thành ‘bức tường khóc’ của cư dân mạng
Đài BBC tiếng Trung đã tweet vào ngày 7 tháng 11 rằng sau khi Bộ y tế Trung Quốc công bố “10 biện pháp mới” nhằm nới lỏng các biện pháp phòng chống dịch bệnh vào ngày 7 tháng 11, một lượng lớn cư dân mạng Trung Quốc đã tràn vào Weibo của Lý Văn Lượng để lại những lời nhắn nhủ.
Tờ Vision Times trích dẫn một lời nhắn bị nghi ngờ từ một người cháu của Lý Văn Lượng có nội dung: “Chú ơi, cuối cùng (dịch bệnh) cũng kết thúc rồi. Chắc hẳn chú đã nhìn thấy và cháu tin rằng bà nội cũng đã nhìn thấy.”
Có cư dân mạng đã để lại lời nhắn: Cảnh ngộ của Lý Văn Lượng thể hiện sự coi thường và không tin tưởng của chính quyền Trung Quốc vào khả năng tự quản cơ bản của người dân: miễn là không có “phụng thiên thừa vận, hoàng đế chiếu viết”, thì việc thổi còi (nói ra sự thật) cá nhân là bất hợp pháp, bách tính chính là đang càn quấy, cho dù tình hình đang nguy kịch thế nào. Vì vậy, không có đất cho dân chủ ở Trung Quốc, và quyền lợi của người dân chỉ có thể đến từ sự ban phát của đảng.
Cũng có cư dân mạng đại lục cảm thấy tiếc nuối sau 3 năm thực hiện chính sách xóa sổ covid khắc nghiệt này: “Anh Lượng, dịch bệnh cuối cùng đã kết thúc rồi”, “Bác sĩ Lý, Thạch Gia Trang (Shijiazhuang) của chúng tôi đã được dơ ̃bỏ phong tỏa, không cần xét nghiệm axit nucleic hàng ngày nữa. Nó (dịch bệnh) cuối cùng đã kết thúc, nay tôi đến viếng thăm ngài một chút.”
Một người khác nói: “Trò hề sắp kết thúc, rất nhiều chuyện đã xảy ra, tôi chỉ có thể cố gắng hết sức bảo đảm rằng mình sẽ không quên hay tha thứ (cho tội lỗi của chính quyền Trung Quốc), bác sĩ hãy yên nghỉ.“
Vào ngày 7 tháng 12, chính quyền TQ đã ban hành 10 biện pháp mới nhằm nới lỏng công tác phòng chống và kiểm soát bệnh COVID-19, bao gồm lần đầu tiên thay đổi việc cách ly tập trung bắt buộc thành cách ly tại nhà nếu người dân đủ điều kiện cho phép;
Thông báo do Quốc vụ viện Trung Quốc đưa ra vào thứ Tư (ngày 7 tháng 12) không đề cập đến việc “kiên quyết thực hiện biện pháp xóa sổ covid không dao động”. Thông báo yêu cầu không áp dụng các hình thức phong tỏa tạm thời và không yêu cầu kiểm tra giấy chứng nhận xét nghiệm axit nucleic âm tính và mã sức khỏe, những người nhiễm bệnh không có triệu chứng đủ điều kiện và các trường hợp nhẹ sẽ áp dụng hình thức cách ly tại nhà.
“Bức tường khóc Trung Quốc” do Lý Văn Lượng dẫn khởi
Vào ngày 1 tháng 2 năm 2020, trên Weibo của Lý Văn Lượng đăng rằng ông được chẩn đoán mắc bệnh viêm phổi Vũ Hán và qua đời vào ngày 7 tháng 2 (sáu ngày sau). Không lâu sau đó, tổng số tin nhắn dưới bài đăng Weibo này đã vượt quá giới hạn hiển thị là trên 1 triệu lượt và nó được gọi là “Bức tường khóc của Trung Quốc”.
New York Times đã trực tiếp thu thập được thông tin bệnh án và hồ sơ y tế vào những giờ cuối cùng trong cuộc đời của Lý Văn Lượng từ đồng nghiệp của ông với bút danh “Bác sĩ B”, ghi lại các biện pháp cấp cứu được sử dụng và thảo luận bởi đội ngũ y tế.
Theo một số bác sĩ hỗ trợ xem xét hồ sơ bệnh án được tiết lộ lần đầu tiên, vào ngày 12 tháng 1 năm 2020, Lý Văn Lượng nhập viện do các triệu chứng như sốt và nhiễm trùng phổi. Vào ngày thứ ba nhập viện, ông đã bị ốm nặng và cần thở oxy.
Hồ sơ bệnh án cho thấy vào ngày 5 tháng 2 năm 2020, tình trạng của Lý Văn Lượng xấu đi nghiêm trọng, bệnh viêm phổi chuyển biến nặng và ông cảm thấy khó thở. Vào buổi chiều ngày hôm đó, bác sĩ của Lý Văn Lượng đã tiến hành nhiều xét nghiệm về chức năng phổi và tim. Vào sáng ngày 6 tháng 2, bác sĩ đã viết trong hồ sơ bệnh án rằng Lý Văn Lượng có nguy cơ bị suy đa tạng.
Theo các báo cáo, những dữ liệu này cho thấy phương pháp điều trị mà Lý Văn Lượng nhận được nhìn chung phù hợp với các phương pháp điều trị bệnh nhân COVID-19 thông thường vào thời điểm đó. Tuy nhiên, hồ sơ ghi lại rằng Lý Văn Lượng chán ăn, khó ngủ, bị trầm cảm và được chẩn đoán mắc “chứng trầm cảm”, nhưng chi tiết này đến nay vẫn chưa được tiết lộ công khai.
Vài tuần trước khi được chẩn đoán mắc “chứng trầm cảm”, Lý Văn Lượng đã bị cảnh sát khiển trách vì đã thông báo cho bạn bè trong một nhóm WeChat rằng một loại virus mới đang lây lan trong thành phố. Ông Lý là bác sĩ khoa mắt tại Bệnh viện Trung ương Vũ Hán vào thời điểm đó, và bệnh viện đã yêu cầu ông viết bản tự kiểm điểm.
Khi bắt đầu bùng phát dịch COVID-19 vào năm 2019, Lý Văn Lượng đã đi đầu trong việc cảnh báo trong nhóm bạn cùng lớp trên nền tảng xã hội WeChat. Vào ngày 3 tháng 1 năm 2020, ông bị buộc tội “tung tin đồn thất thiệt trên Internet” và bị đồn cảnh sát địa phương cảnh cáo và nhắc nhở, đồng thời ký vào “bản kiểm điểm”. Ngày 7 tháng 2 cùng năm, bác sĩ Lý Văn Lượng chết vì dịch bệnh. Vũ Hán đóng cửa từ ngày 23 tháng 1 đến ngày 8 tháng 4 cùng năm.
Một bài đăng trên Weibo của ông ấy trước một ngày được chẩn đoán mắc bệnh (ngày 30 tháng 1 năm 2020) đã giải thích ngắn gọn về việc ông Lý đã bị nhiễm bệnh và bị cho là tung tin đồn thất thiệt. Ông nói: “Ngày 3/1, Cục Công an tìm gặp tôi để ký vào bản kiểm điểm. Sau đó, tôi vẫn đi làm bình thường. Sau khi tiếp nhận bệnh nhân mắc bệnh viêm phổi Vũ hán, ngày 10/1 tôi bắt đầu có triệu chứng ho. Ngày 11 bị sốt và nhập viện vào ngày 12.“
Trong bài đăng weibo này, Lý Văn Lượng đã đặt câu hỏi về thông báo của chính quyền che giấu sự thật, họ nói rằng dịch bệnh không có sự lây truyền từ người sang người.
Sau khi dịch bệnh bùng phát ở Vũ Hán, mọi người nhận ra rằng các bác sĩ đưa ra cảnh báo sớm về dịch bệnh không phải là những người tung tin đồn thất thiệt mà là những “người thổi còi”.
Phương Bân (Fang Bin) nói với VOA trước khi bị bắt vào tháng 2 năm 2020 rằng Lý Văn Lượng là một nhân vật bi kịch. Ông ấy là một nạn nhân. Vốn dĩ phát hiện ra rằng đây thực sự là một dịch bệnh, nhưng sau khi ông ấy lên tiếng, chính quyền đã đàn áp ông ấy, yêu cầu ông ấy viết bản kiểm điểm, thừa nhận mình sai và bịt miệng ông ấy. Ông ấy ra đi trong sự ủy khuất.
Vào giữa tháng 2 năm 2020, dịch bệnh trở nên nghiêm trọng sau khi thành phố Vũ Hán bị phong tỏa, công dân có tên Phương Bân đã mở kênh YouTube “tấn công trực tiếp Vũ Hán”, chỉ trích chính quyền cố tình che giấu dịch bệnh và hạ thấp số người chết. Cảnh sát địa phương sau đó xông vào nhà và đưa Phương Bân đi, đến nay ngoại giới không biết được bất kỳ thông tin nào về anh ta.