Tạ Linh
Theo một nghiên cứu vừa được công bố, gần 200 ngân hàng khác có thể dễ gặp kiểu rủi ro tương tự khiến Ngân hàng Thung lũng Silicon (SVB) sụp đổ hồi đầu tháng này.
Các nhà nghiên cứu cùng với Mạng Nghiên cứu Khoa học Xã hội đã phát hiện, có 186 ngân hàng trên khắp Hoa Kỳ có thể sụp đổ nếu một nửa số người gửi tiền không được bảo hiểm tương ứng của các ngân hàng đó rút tiền. Tiền gửi tại các ngân hàng thành viên được Tổng Công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang bảo hiểm lên tới 250,000 USD, mặc dù cơ quan này đã đồng ý bảo hiểm cho tiền gửi của những người gửi tiền cao hơn mức đó sau khi SVB sụp đổ trong tháng này.
“Kết hợp lại, các khoản lỗ và nợ không được bảo hiểm tạo ra những động cơ thúc đẩy một cuộc rút tiền hàng loạt của người gửi tiền không được bảo hiểm tại SVB,” một bản tóm lược của bài nghiên cứu nói trên viết. “Chúng tôi tính toán các ưu đãi tương tự cho mẫu của tất cả các ngân hàng Hoa Kỳ. Ngay cả khi chỉ một nửa số người gửi tiền không được bảo hiểm quyết định rút tiền, thì có gần 190 ngân hàng là có nguy cơ tổn thất tiềm ẩn cho những người gửi tiền được bảo hiểm, với 300 tỷ USD tiền gửi được bảo hiểm có khả năng gặp rủi ro”.
“Nếu việc rút tiền gửi không được bảo hiểm dẫn đến những đợt bán tống bán tháo [trái phiếu] dù chỉ là nhỏ, thì về căn bản, có nhiều ngân hàng hơn nữa gặp rủi ro. Nhìn chung, những tính toán này cho thấy rằng sự sụt giảm gần đây về giá trị tài sản ngân hàng đã làm tăng đáng kể tính mong manh của hệ thống ngân hàng Hoa Kỳ đối với việc rút tiền hàng loạt của những người gửi tiền không được bảo hiểm.”
Các tác giả của bài nghiên cứu này (pdf) cho biết, những người gửi tiền được bảo hiểm của các ngân hàng đó cũng có thể gặp khó khăn khi cố gắng rút tiền mặt của họ nếu những tổ chức tài chính đó đối mặt với tình trạng rút tiền hàng loạt. Các nhà nghiên cứu đã lưu ý rằng những ngân hàng này nắm giữ một lượng lớn tài sản của họ dưới dạng trái phiếu chính phủ và chứng khoán có bảo đảm bằng thế chấp, vốn phản ứng mạnh với lãi suất đã được Cục Dự trữ Liên bang tăng đáng kể trong năm vừa qua.
Các nhà kinh tế này viết: “Những tính toán của chúng tôi cho thấy các ngân hàng này chắc chắn có nguy cơ tiềm ẩn bị rút tiền hàng loạt nếu không có sự can thiệp hoặc tái cấp vốn khác của chính phủ.”
Nghiên cứu của họ đã đánh giá sổ sách về tài sản của các ngân hàng trên khắp Hoa Kỳ, tìm thấy một sự thiếu nhất quán ước tính khoảng 2 ngàn tỷ USD về tổng giá trị thị trường của các ngân hàng này. Báo cáo trên cũng lưu ý rằng những người gửi tiền không được bảo hiểm là một nguồn tài trợ chính cho các ngân hàng thương mại và chiếm khoảng 9 ngàn tỷ USD nợ phải trả của họ, có nghĩa là những đợt rút tiền hàng loạt tại các tổ chức này có thể gây ra một “rủi ro lớn.”
“Khi lãi suất tăng, giá trị tài sản của một ngân hàng có thể giảm, có khả năng dẫn đến sự sụp đổ ngân hàng thông qua hai kênh rộng lớn, nhưng có liên quan với nhau,” họ viết. “Thứ nhất, nếu các khoản nợ của một ngân hàng vượt quá giá trị tài sản của họ, thì ngân hàng đó có thể mất khả năng thanh toán. Điều này đặc biệt có thể xảy ra đối với các ngân hàng cần tăng lãi suất huy động khi lãi suất tăng. Thứ hai, những người gửi tiền không được bảo hiểm có thể trở nên lo lắng về những khoản thua lỗ tiềm ẩn và rút tiền của họ, gây ra một tình trạng rút tiền hàng loạt tại ngân hàng đó.”
Những chi tiết khác
Ngoài SVB, Ngân hàng Signature có trụ sở tại New York cũng đã sụp đổ. Tuần trước (13-19/03), ngân hàng First Republic có trụ sở tại California đã nhận được một khoản tiền 30 tỷ USD từ một số ngân hàng hàng đầu của Hoa Kỳ trong một gói được chính phủ Tổng thống Biden trợ giúp sau khi cổ phiếu của ngân hàng này lao dốc sau sự sụp đổ của SVB, làm dấy lên những lo ngại rằng hiệu ứng lây lan tài chính sẽ lan sang các ngân hàng khu vực khác.
Trong một tuyên bố chung, các ngân hàng Bank of America, Citigroup, JPMorgan Chase, Wells Fargo, Goldman Sachs, Morgan Stanley, BNY-Mellon, PNC Bank, State Street, Truist, và U.S. Bank cho biết họ sẽ cung cấp tiền mặt cho ngân hàng này. Những khoản tiền gửi đó sẽ không được bảo hiểm.
Ngoài ngân hàng First Republic, các cổ phiếu ngân hàng khác cũng đã bị ảnh hưởng đáng kể trong vài ngày qua — với việc cổ phiếu của ngân hàng Credit Suisse của Thụy Sĩ giảm mạnh xuống mức thấp kỷ lục hồi đầu tháng này.
Hôm 17/03, SVB Financial Group đã xác nhận rằng họ đã nộp đơn đề nghị bảo hộ phá sản theo Chương 11 và sẽ tìm kiếm những người mua tài sản của mình, sau khi bộ phận Silicon Valley Bank của họ được các cơ quan quản lý liên bang tiếp quản. Công ty này cho biết họ có khoảng 2.2 tỷ USD thanh khoản, sau khi kết thúc năm ngoái với hơn 200 tỷ USD tài sản.
Trước khi FDIC can thiệp, hôm 09/03, các khách hàng của SVB đã cố gắng rút 42 tỷ USD trong một ngày, trong bối cảnh có những lo ngại về sức khỏe chung của ngân hàng này.
Cũng trong ngày 17/03, Bộ trưởng Ngân khố Janet Yellen nói với các nhà lập pháp tại một phiên điều trần của Ủy ban Tài chính Thượng viện rằng các khoản tiền gửi và tiền tiết kiệm ngân hàng của người dân Mỹ “vẫn an toàn” trong bối cảnh khủng hoảng tài chính mới bắt đầu. Bà lưu ý rằng Bộ Ngân khố và các cơ quan liên bang khác cam kết bảo đảm rằng hệ thống ngân hàng Hoa Kỳ hoạt động lành mạnh.
“Tôi có thể bảo đảm với các thành viên của ủy ban này rằng hệ thống ngân hàng của chúng ta vẫn ổn định và người Mỹ có thể cảm thấy tự tin rằng tiền gửi của họ sẽ ở đó khi họ cần,” bà Yellen nói trong một tuyên bố chuẩn bị sẵn. “Các hành động trong tuần này thể hiện cam kết kiên quyết của chúng tôi nhằm bảo đảm rằng tiền tiết kiệm của những người gửi tiền vẫn an toàn.”