Tác giả: Sebastian Strangio
Cù Tuấn, dịch
29-3-2023
Tóm tắt: Theo dữ liệu hàng hải, tàu Kiểm ngư Việt Nam và tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đã đến sát nhau trong phạm vi 10 mét.
Theo dữ liệu theo dõi tàu thuyền, một tàu Việt Nam đã có một cuộc chạm trán căng thẳng với một tàu Trung Quốc bên trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam ở Biển Đông vào thứ Bảy 25/3.
Vụ việc, dựa trên dữ liệu theo dõi tàu thuyền từ Marine Traffic, một trang web theo dõi tàu thuyền, xảy ra khi tàu Kiểm ngư Việt Nam KN-278 theo dõi tàu Cảnh sát biển Trung Quốc (CCG) CCG-5205 khi tàu này đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Theo luật pháp quốc tế, một quốc gia có độc quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong vùng biển và đáy biển trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của mình.
Theo hình ảnh do Dự án Myoushu tại Trung tâm Đổi mới An ninh Quốc gia Gordian Knot tại Đại học Stanford tạo ra, CCG-5205 đã đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam vào ngày 25 tháng 3, phía nam Bãi Tư Chính, một thực thể ngập nước gần ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và Indonesia. hai tuần sau khi rời Tam Á trên đảo Hải Nam của Trung Quốc.
Tại thời điểm này, KN-278 “bắt đầu các hoạt động theo dõi” và hai tàu thực hiện một cuộc tuần hành thận trọng xung quanh vùng đặc quyền kinh tế mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền theo yêu sách “đường chín đoạn” mở rộng của mình.
Sau khi duy trì khoảng cách khoảng 2km trong suốt đêm 25 rạng ngày 26 tháng 3, vào khoảng 7 giờ sáng, KN-278 “đã nhanh chóng bắt kịp và vượt qua CCG-2505 đang di chuyển về phía đông nam, với hai tàu đi song song với nhau trong phạm vi 10 mét trước khi tách ra”. Khoảng hai giờ sau, CCG-2505 đã rời khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Bình luận với RFA, Ray Powell, người đứng đầu Dự án Myoushu, chuyên nghiên cứu các hoạt động “vùng xám” của Trung Quốc ở Biển Đông, nói rằng vụ việc có khả năng là một “cuộc giao tranh rất căng thẳng”. Ông Powell nói với đài truyền hình do Hoa Kỳ tài trợ: “Tàu Việt Nam khá táo bạo dù chênh lệch về kích thước – tàu Trung Quốc lớn gấp đôi tàu Việt Nam”.
Điều thú vị là trong nhiệm vụ theo dõi, tàu CCG đã đi qua hai lô dầu khí do Nga điều hành đang được phát triển với Việt Nam. Như Reuters đã đưa tin, một trong hai lô được điều hành bởi công ty dầu mỏ do nhà nước kiểm soát của Nga Zarubezhneft, công ty này cũng là một cổ đông. Công ty thứ hai được điều hành bởi một công ty con của PetroVietnam, công ty nhiên liệu hóa thạch thuộc sở hữu nhà nước của đất nước, với công ty Gazprom của Nga là một cổ đông.
Trung Quốc có một lịch sử lâu dài về việc xâm phạm bên trong các vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia tranh chấp ở Biển Đông, bao gồm Việt Nam, Malaysia, Philippines và Brunei, cũng như Indonesia, quốc gia không tự coi mình là một bên yêu sách chính thức, mặc dù “đường chín đoạn” của Bắc Kinh chồng lấn lên các phần của vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Mục đích của các vụ xâm phạm như vậy là để khẳng định và cụ thể hóa yêu sách hàng hải “đường chín đoạn” của Trung Quốc. Yêu sách này cắt bỏ phần lớn vùng đặc quyền kinh tế của tất cả các quốc gia còn lại.
Theo dữ liệu từ tổ chức nghiên cứu Việt Nam South China Sea Chronicle Initiative (SCSCI) được trích dẫn trong báo cáo của Reuters, các tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc đã đi thẳng vào các lô thăm dò năng lượng do các công ty Nga vận hành hoặc sở hữu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam khoảng 40 lần kể từ tháng Giêng năm ngoái. Nhiều tàu trong số này đã đi theo “các tuyến đường gần như giống hệt nhau” từ Bãi Tư Chính đến hai lô thăm dò do Nga kiểm soát, cách đó khoảng 50 hải lý.
Chừng nào Trung Quốc còn tiếp tục những hành vi xâm lấn như vậy – và không có dấu hiệu nào cho thấy họ có kế hoạch sớm chấm dứt chúng – thì việc xảy ra một vụ va chạm nghiêm trọng chỉ là vấn đề thời gian.