Mỹ đã lên án quân đội Trung Quốc vì một loạt các hành động ngăn chặn hung hăng trên biển và trên không, đồng thời gọi các vụ việc này là phi lý và thiếu chuyên nghiệp.
Tuần trước, một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã hung hăng “tạt đầu” một máy bay trinh sát Mỹ trong không phận quốc tế trên Biển Đông. Ngay sau sự cố đó là một cuộc chạm trán tương tự giữa các tàu chiến của Hoa Kỳ và Trung Quốc ở eo biển Đài Loan.
Trong cả hai vụ việc, phương tiện của Trung Quốc đã cắt ngang mũi phương tiện của Hoa Kỳ trong một nỗ lực rõ ràng nhằm đe dọa phương tiện này phải chuyển hướng.
Phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby đã gọi các vụ việc trên là “không thể chấp nhận được” và cho biết chúng là một phần trong khuôn mẫu lớn hơn về hành vi ngày càng hung hăng của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
“Đây là một phần của mức độ gây hấn ngày càng tăng của quân đội [Trung Quốc], đặc biệt là ở các khu vực eo biển Đài Loan và Biển Đông”, ông Kirby nói.
“Đáng buồn thay, đây chỉ là một phần trong hành động gây hấn ngày càng tăng của [Trung Quốc] mà chúng tôi đang đối phó và chúng tôi đã sẵn sàng giải quyết vấn đề đó”.
Quân đội Trung Quốc ‘thiếu chuyên nghiệp’
Ông Kirby nhấn mạnh rằng các cuộc đánh chặn quân sự vốn dĩ không phải là sai và quân đội trên khắp thế giới cũng thực hiện chúng “mọi lúc” trong các bối cảnh thích hợp.
“Sự khác biệt nằm ở chỗ các lực lượng chuyên nghiệp làm điều đó khi cần thiết, cũng như phù hợp với quy tắc và luật pháp quốc tế”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng “không có lời biện minh nào” cho sự thù địch của ĐCSTQ.
“Tôi rất muốn nghe Bắc Kinh biện minh về những gì họ đang làm”.
“Chúng tôi kêu gọi họ đưa ra quyết định sáng suốt hơn về cách thức hoạt động trong không phận và vùng biển quốc tế. Cho dù họ có thừa nhận những quy tắc đó hay không thì đó vẫn là những quy tắc”.
Các sự cố này là một phần trong chuỗi các cuộc chạm trán cấp cao ngày càng gia tăng, trong đó quân đội Trung Quốc tìm cách khiêu khích các lực lượng quân sự của Hoa Kỳ và đồng minh ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 4/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cũng kêu gọi Bắc Kinh kiềm chế những hành vi liều lĩnh như vậy trước khi xảy ra tai nạn hoặc hiểu lầm dẫn đến khủng hoảng.
“Tôi kêu gọi giới lãnh đạo [Trung Quốc] thực sự làm điều đúng đắn, kiềm chế lối hành xử đó, bởi tôi nghĩ sự cố có thể xảy ra khiến mọi thứ vượt khỏi tầm kiểm soát”, ông Austin nói.
Mô tả các vụ việc là “khá gần”, ông Kirby, người đã phục vụ trong Hải quân Hoa Kỳ trong 29 năm, cho biết hành vi như vậy thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp của quân đội Trung Quốc.
“Họ buộc máy bay của chúng tôi, chiếc C-135, phải bay qua máy bay phản lực của họ… Điều đó cho thấy máy bay chiến đấu Trung Quốc đã áp sát máy bay của chúng tôi như thế nào”, ông nói thêm.
“Không cần thiết phải làm thế. Điều đó không an toàn và thiếu chuyên nghiệp”.
Hoa Kỳ bảo vệ luật pháp quốc tế
Quan chức Mỹ nhắc lại rằng Washington đang hành động theo luật pháp quốc tế và ở trong lãnh thổ quốc tế trong cả hai vụ việc. Ông cho rằng phía Trung Quốc đã hành động mà không có lý do.
“Chúng tôi đang bay, chúng tôi đang chèo thuyền, chúng tôi đang hoạt động trong không phận quốc tế và vùng biển quốc tế”, ông nói.
“[Trong] cả hai sự cố đó, [chúng tôi] đều hoàn toàn tuân thủ luật pháp quốc tế. [Trung Quốc] không cần phải hành xử hung hăng như vậy”.
Theo ông Kirby, bất chấp những hành động hung hăng của Trung Quốc, Mỹ sẽ tiếp tục duy trì luật pháp quốc tế và thúc đẩy tự do hàng hải để làm gương cho tất cả các quốc gia khác, bao gồm cả Trung Quốc.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục bay. Chúng tôi sẽ tiếp tục đi trên biển. Chúng tôi sẽ tiếp tục hoạt động ở những nơi mà luật pháp quốc tế cho phép”, ông khẳng định.
“Tự do hàng hải là một khái niệm quan trọng, dù là trên không hay trên biển. Đó là một nguyên tắc thiết yếu mà Hoa Kỳ sẽ tiếp tục bảo vệ”.
Vị thế của Đài Loan
Trong những năm gần đây, giới lãnh đạo Trung Quốc đã gia tăng các hành vi sách nhiễu và đe dọa quân sự đối với Đài Loan, hòn đảo tự trị mà họ tuyên bố sẽ chiếm bằng vũ lực nếu cần thiết.
Washington chính thức duy trì chính sách “mơ hồ chiến lược” trước câu hỏi liệu Hoa Kỳ có đứng ra bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công hay không. Nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhiều lần khẳng định rằng Hoa Kỳ sẽ can thiệp trong trường hợp xảy ra một cuộc xâm lược. Tuy nhiên, sau đó các quan chức của ông đã nhanh chóng rút lại những tuyên bố của Tổng thống.
Gần đây nhất, tại một buổi họp báo tại Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Nhật Bản hôm 21/5, ông chủ Nhà Trắng nói rằng “hầu hết các đồng minh của Mỹ đều hiểu rõ rằng trên thực tế, nếu Trung Quốc đơn phương hành động, thì sẽ có phản ứng đáp trả”.
Ông Kirby đã từ chối giải thích chi tiết về tuyên bố của ông Biden, nói rằng ông không muốn thêm vào những gì Tổng thống đã tuyên bố ở Nhật Bản.
“Tổng thống đã nói điều đó trước đây và rằng chúng tôi không muốn thấy hiện trạng bị đơn phương thay đổi”, ông Kirby cho biết khi trả lời câu hỏi của The Epoch Times hôm 5/6.
“Chúng tôi không muốn thấy hiện trạng đó bị thay đổi bằng vũ lực. Và có một điều mà Tổng thống đã nói, và ông ấy đã nói vô số lần, là không có lý do gì để làm như vậy”.
Ông nhấn mạnh rằng chính sách của Washington không thay đổi.
“Chúng tôi không ủng hộ Đài Loan độc lập. Rõ ràng là chúng tôi ủng hộ khả năng tự vệ của họ và chúng tôi sẽ tiếp tục làm điều đó, nhưng không có lý do gì để căng thẳng ở eo biển Đài Loan leo thang thành xung đột”, ông kết luận.
Huyền Anh biên dịch